پیشبینی قیمت آهن‌آلات در نیمه دوم سال ۱۴۰۴
دسترسی سریع به محتوای مقاله
بازار آهن در ایران هیچ‌وقت فقط یک بازار کالایی نبوده است. هر نوسان نرخ دلار، هر تصمیم سیاسی در سطح بین‌الملل و حتی هر تغییر فصل روی نمودار قیمت آهن تأثیر گذاشته است. امروز، در آستانه‌ی نیمه دوم سال ۱۴۰۴، پرسش کلیدی برای هر فعال حوزه ساخت‌وساز، هر خریدار و هر تولیدکننده فولاد این است: آهن بخریم یا باز صبر کنیم؟
نیاز به تحلیل دقیق از آنجا ناشی می‌شود که هم‌زمان چندین عامل متضاد بر بازار و قیمت آهن آلات فشار می‌آورند. از یک طرف احتمال بازگشت مکانیسم ماشه یا اسنپ‌بک توسط کشورهای اروپایی وجود دارد که می‌تواند نرخ دلار را جهش دهد و درنتیجه آهن‌آلات را گران‌تر کند. از طرف دیگر، رکود شدید در ساخت‌وساز و کمبود نقدینگی در بازار داخلی مثل ترمزی محکم جلوی افزایش قیمت‌ها ایستاده است. در این میان، مشکلات تأمین انرژی فولادی‌ها در زمستان، وضعیت صادرات فولاد ایران، رقابت سنگین فولاد چین در بازار منطقه و حتی سیاست‌های داخلی دولت در بخش مسکن هم عواملی هستند که نباید نادیده گرفته شوند. به همین دلیل است که تحلیل آینده بازار آهن نه یک انتخاب، بلکه یک ضرورت برای هر کسی است که با این بازار در ارتباط است. در ادامه به بررسی شرایط تأثیرگذار بر بازار و قیمت آهن آلات در نیمه دوم 1404 می‌پردازیم.
1. مکانیسم ماشه و سایه‌ی اسنپ‌بک بر دلار و فولاد
احتمال فعال‌سازی اسنپ‌بک توسط کشورهای اروپایی در اوایل مهر شاید مهم‌ترین عامل بیرونی تأثیرگذار بر بازار آهن در نیمه دوم ۱۴۰۴ باشد. این مکانیسم به معنای بازگشت تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران است و بازار پیشاپیش نسبت به آن حساسیت نشان داده و خواهد داد. تجربه‌ی سال‌های گذشته نشان می‌دهد که چنین شوک‌هایی ابتدا بر بازار ارز اثر می‌گذارند.
هر جهش نرخ دلار به‌سرعت مستقیم و غیرمستقیم باعث گران شدن قیمت مقاطع فولادی می‌شود. این تأثیر ابتدا به‌صورت روانی و افزایش انتظارات تورمی عمل کرده و سپس در هزینه تولید فولاد منعکس می‌شود. چرا؟ چون فولادسازان برای الکترود گرافیتی، فروآلیاژها، قطعات یدکی و حتی حمل‌ونقل به ارز وابسته هستند. علاوه بر آن، انتظارات تورمی باعث می‌شود خریداران عمده برای جلوگیری از گرانی‌های آینده، خریدهای پله‌ای یا حتی مازاد انجام دهند و این رفتار تقاضای مقطعی را بالا می‌برد.
برآوردها نشان می‌دهد که اگر دلار پس از فعال‌سازی اسنپ‌بک به محدوده‌ی 110 تا 12۵ هزار تومان برسد، قیمت میلگرد و تیرآهن به ترتیب می‌توانند به بالای ۵۰ هزار تومان و 60 هزار تومان در هر کیلو هم صعود کنند. البته این رشد الزاماً پایدار نخواهد بود و ممکن است بیشتر جنبه‌ی روانی داشته باشد.
2. رکود ساخت‌وساز و کاهش نقدینگی؛ ترمزی بر بازار
بازار داخلی آهن ایران با رکود سنگین در ساخت‌وساز مواجه است. بسیاری از پروژه‌ها به دلیل گرانی مصالح، افزایش نرخ بهره وام‌ها و نبود منابع مالی متوقف یا کند شده‌اند. نقدینگی در دست پیمانکاران و سازندگان به‌شدت کاهش یافته و خریدهای آن‌ها محدود به نیازهای فوری و حداقلی شده است. به همین جهت پول از بازار مسکن خارج شده و به سمت بازارهای زودبازده با نقدینگی بیشتر مانند ارز و طلا رفته است.
این وضعیت باعث شده که حتی در زمان‌هایی که دلار رشد کرده، بازار آهن واکنش شدیدی نشان ندهد. به‌عنوان نمونه، در ماه‌های گذشته بسیاری از فروشندگان گزارش داده‌اند که علی‌رغم افزایش نرخ دلار و قیمت آهن آلات، فروش روزانه آن‌ها تغییر چشمگیری نکرده و حتی کاهش یافته است. این نشان می‌دهد که هرچند ممکن است قیمت آهن گران شود اما رکود تقاضا یک عامل بازدارنده‌ی اصلی در برابر استمرار رشد قیمت آهن در نیمه دوم ۱۴۰۴ خواهد بود.
3. محدودیت گاز صنایع فولادی در زمستان
با شروع فصل سرد، همیشه سناریوی قطع یا محدودیت گاز صنایع فولادی روی میز است. در سال‌های اخیر بارها شاهد بوده‌ایم که با آغاز دی و بهمن، کارخانه‌های بزرگ فولاد به دلیل کمبود گاز با افت تولید مواجه می‌شوند. این موضوع مستقیماً عرضه شمش و مقاطع فولادی را کاهش می‌دهد و به‌طور طبیعی فشار افزایشی بر قیمت‌ها وارد می‌کند.
اما تفاوت نیمه دوم ۱۴۰۴ این است که تقاضای داخلی در رکود به سر می‌برد؛ بنابراین تأثیر محدودیت گاز بر قیمت‌ها احتمالاً به‌اندازه‌ی سال‌های گذشته نخواهد بود؛ مگر اینکه هم‌زمان با آن نرخ دلار هم افزایشی شود یا صادرات فولاد شدت بگیرد. در این حالت، محدودیت عرضه می‌تواند به‌سرعت بازار داخلی را متأثر کند و باعث گران شدن قیمت انواع آهن آلات شود.
4. صادرات فولاد؛ فرصت یا تهدید؟
در نیمه نخست سال، بخشی از موانع صادراتی فولاد ایران برداشته شد. این خبر خوبی برای فولادسازان است چون می‌توانند به بازارهای منطقه‌ای مثل عراق، افغانستان، سوریه و حوزه خلیج فارس صادر کنند؛ اما باید به دو نکته مهم توجه داشت:
- بازار جهانی فولاد در رکود است. تقاضا در چین و اروپا کاهش یافته و بسیاری از کشورها نیاز کمتری به واردات دارند.
- چین با سیاست‌های تهاجمی در حال تصاحب بازارهای صادراتی است. این کشور فولاد را با قیمت‌های پایین‌تر به منطقه عرضه می‌کند و رقابت را برای ایران و سایر رقبای منطقه‌ای سخت‌تر می‌سازد.
بنابراین صادرات فولاد ایران در نیمه دوم سال اگرچه می‌تواند بخشی از عرضه داخلی را کاهش دهد و از افت قیمت جلوگیری کند، اما فشار قیمت‌های جهانی و رقابت چین اجازه نمی‌دهد قیمت‌ها خیلی بالا بمانند.
5. سیاست‌های داخلی دولت و پروژه‌های عمرانی
یک عامل دیگر که نباید نادیده گرفت، سیاست‌های دولت در بخش مسکن و پروژه‌های عمرانی است. اگر دولت می‌توانست بخشی از پروژه‌های بزرگ مثل مسکن ملی یا طرح‌های عمرانی را فعال کند، تقاضای واقعی برای آهن افزایش می‌یافت. هرچند با توجه به محدودیت بودجه دولت و مشکلات مالی، بعید است در نیمه دوم سال جهش بزرگی در اجرای پروژه‌های عمرانی رخ دهد.
6. عامل کمتر دیده‌شده: هزینه حمل‌ونقل و لجستیک
در نیمه اول 1404 مشاهده کردیم که اعتصاب رانندگان و کامیون داران چگونه باعث نیمه تعطیل شدن بازار آهن شد. یکی از عواملی می‌تواند در نیمه دوم ۱۴۰۴ بر قیمت آهن اثرگذار باشد، افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل داخلی و بین‌المللی است. افزایش نرخ سوخت، تعرفه‌های حمل کامیون و مشکلات بندری می‌تواند باعث شود حتی در شرایط ثبات نسبی قیمت جهانی، نرخ تمام‌شده آهن در بازار ایران بالا برود. این عامل به‌ویژه در صادرات هم اثرگذار است و می‌تواند حاشیه سود فولادسازان را کاهش دهد.
7. روند پیشبینی قیمت مقاطع فولادی در نیمه دوم ۱۴۰۴
قیمت مقاطع فولادی بدون ارزش افزوده در نیمه دوم 1404 برای سناریوهای مختلف به‌صورت زیر است:
- پیشبینی قیمت میلگرد
میلگرد به‌عنوان پرمصرف‌ترین محصول ساختمانی در نیمه دوم سال احتمالاً نوسان شدیدی خواهد داشت. اگر اسنپ‌بک فعال شود و نرخ دلار به بالای 110 هزار تومان برسد، قیمت میلگرد می‌تواند به محدوده‌ی 3۵ تا 45 هزار تومان به‌ازای هر کیلو (بدون مالیات ارزش افزوده) برسد. در سناریوی توافق یا تعویق، دامنه‌ی قیمتی ۳0 تا 35 هزار تومان محتمل‌تر است.
- پیشبینی قیمت تیرآهن (اصفهان)
بازار تیرآهن این روزها پرتنش‌تر از میلگرد حرکت می‌کند؛ زیرا میزان عرضه‌ها در این بازار محدودتر است. در نیمه دوم سال، پیشبینی می‌شود قیمت کیلویی تیرآهن در سناریوی تنش و برگشت اسنپ بک بین 55 تا 6۵ هزار تومان به‌ازای هر کیلو (بدون مالیات ارزش افزوده) برسد. در سناریوی توافق یا تعویق، دامنه‌ی قیمتی 40 تا 50 هزار تومان به‌ازای هر کیلو (بدون مالیات ارزش افزوده) محتمل‌تر است.
- پیشبینی قیمت ورق آهن
ورق گرم (سیاه) علاوه بر ساخت‌وساز، در صنایع لوله‌سازی، مخزن‌سازی و خودرو هم مصرف دارد. کمبود گاز در زمستان می‌تواند تولید ورق را محدود کند و اگر صادرات هم رونق بگیرد، قیمت ورق سیاه احتمال رشد بیشتری نسبت به میلگرد و تیرآهن خواهد داشت. محدوده‌ی محتمل قیمت ورق سیاه در نیمه دوم سال در سناریوی تنش و برگشت اسنپ بک ۴0 تا 48 هزار تومان به‌ازای هر کیلو (بدون مالیات ارزش افزوده) است. در سناریوی توافق یا تعویق، دامنه‌ی قیمتی 35 تا 42 هزار تومان به‌ازای هر کیلو (بدون مالیات ارزش افزوده) محتمل‌تر است.
- پیشبینی قیمت پروفیل و قوطی
بازار پروفیل ارتباط نزدیکی با قیمت ورق دارد؛ بنابراین در نیمه دوم سال نوسانات پروفیل نیز تابع ورق خواهد بود. در حالت افزایش تنش و محدودیت عرضه، قیمت قوطی و پروفیل به‌ازای هر کیلو و (بدون مالیات ارزش افزوده) می‌تواند تا ۵۰ هزار تومان در هر کیلو بالا برود. در حالت رکود و ثبات، دامنه‌ی قیمتی ۴۴ تا ۴۸ هزار تومان محتمل‌تر است.
- پیشبینی قیمت لوله‌های فولادی
لوله‌های داربستی، صنعتی و گازی به‌طور مستقیم از ورق تولید می‌شوند. با توجه به هزینه‌های بالاتر تولید و حساسیت استانداردها، این مقاطع معمولاً در بالاترین سطح قیمتی بازار حرکت می‌کنند. در نیمه دوم ۱۴۰۴، محدوده‌ی قیمت لوله فولادی بدون مالیات ارزش افزوده می‌تواند بین ۴4 تا ۶0 هزار تومان در نوسان باشد.
پیش بینی بازار آهن نیمه دوم ۱۴۰۴؛ پرنوسان با سقف محدود
اگر بخواهیم تصویر کلی نیمه دوم سال را ترسیم کنیم، باید گفت که بازار آهن ایران در این دوره پرنوسان ولی محدود خواهد بود.
- اگر اسنپ‌بک فعال شود و نرخ دلار جهش کند، قیمت آهن‌آلات رشد خواهد کرد اما رکود ساخت‌وساز و کمبود نقدینگی اجازه‌ی جهش‌های بلندمدت را نمی‌دهد.
- اگر توافقی حاصل شود یا اجرای مکانیسم ماشه به تعویق بیفتد، بازار با نوسانات محدود و روندی خنثی تا نزولی روبه‌رو خواهد شد.
- مشکلات انرژی در زمستان و صادرات می‌توانند به‌طور مقطعی به بازار آهن فشار افزایشی بیاورند.
- عدم توانایی دولت در اجرای پروژه‌های عمرانی امید به از بین رفتن رکود در بازار را تقریباً صفر کرده است.
- هزینه‌های حمل‌ونقل و مشکلات زنجیره تأمین هم عواملی هستند که در حاشیه می‌توانند بازار را تحت تأثیر قرار دهند.
بازار آهن ایران در نیمه دوم ۱۴۰۴ بیش از هر زمان دیگری به شرایط سیاسی و انرژی وابسته خواهد بود. فعال‌سازی یا تعویق اسنپ‌بک، رکود سنگین ساخت‌وساز، محدودیت گاز صنایع فولادی در زمستان، وضعیت صادرات و رقابت جهانی به‌ویژه با چین، همگی دست به دست هم می‌دهند تا مسیر قیمت‌ها پرنوسان باشد. برای خریداران و پیمانکاران بهترین استراتژی در نیمه دوم سال خرید پله‌ای و مدیریت موجودی است. نه باید به امید کاهش شدید قیمت آهن آلات خرید را متوقف کرد و نه باید با یک خبر سیاسی انبارها را پر کرد. بازار آهن ایران در نیمه دوم ۱۴۰۴ بازاری خواهد بود که بیش از هر زمان دیگر به مدیریت ریسک و تصمیم‌گیری هوشمندانه نیاز دارد.
