وزن میلگرد در انواع سایزها، یکی از مهم‌ترین عوامل در تعیین قیمت و کیفیت میلگرد است. چراکه ارتباط مستقیمی با نوع و گرید فولاد به‌کاررفته در آن دارد. بر این اساس باید گفت جدول وزن میلگرد هم از مهم‌ترین مرجع‌های سنجش وزن و کیفیت استاندارد میلگرد به شمار می‌رود و درصورتی‌که از این موضوعات اطلاع کافی نداشته باشید، ممکن است مورد سوءاستفاده برخی افراد سودجو قرار بگیرید. اختلاف زیاد وزن میلگرد با وزن استاندارد، نشان از غیراستاندارد بودن میلگرد و نامناسب بودن خواص مکانیکی آن است. این غیراستاندارد بودن باعث می‌شود میلگرد تحمل لازم برای فشارهای وارده را نداشته باشد. وزن میلگرد در تمام سایزها را می‌توانید در جدول زیر مشاهده نمایید.
جدول وزن میلگرد
جدول وزن میلگرد در سایزهای رایج 8 الی 40 در زیر آورده شده است.
| سایز میلگرد (mm) | وزن هر متر مربع | گرید | وزن شاخه 12 متری (kg) |
| 8 | 0.395 | A3 | 4.7 |
| 10 | 0.617 | A3 | 7.4 |
| 12 | 0.888 | A3 | 10.6 |
| 13 | 1.04 | A3 | 7.4 |
| 14 | 1.21 | A3 | 14.5 |
| 15 | 1.39 | A3 | 16.6 |
| 16 | 1.58 | A3 | 18.9 |
| 18 | 2 | A3 | 24 |
| 19 | 2.23 | A3 | 26.7 |
| 20 | 2.47 | A3 | 29.6 |
| 22 | 2.98 | A3 | 35.7 |
| 25 | 3.85 | A3 | 46.2 |
| 28 | 4.83 | A3 | 57.9 |
| 32 | 6.31 | A3 | 75.7 |
| 36 | 7.99 | A3 | 95.8 |
| 40 | 9.83 | A3 | 118 |
جدول وزن میلگرد حاوی اطلاعات کمتری نسبت به جدول اشتال بوده و همان‌طور که از نام آن پیداست تنها سایز و وزن میلگردها را در بر می‌گیرد. اما نکته قابل‌توجه در مورد جدول وزنی این است که جدول وزن میلگرد ممکن است بر اساس میلگردهای تولیدشده توسط کارخانه‌های گوناگون متفاوت باشد. چراکه کارخانه‌های تولیدکننده میلگرد بر اساس استانداردهای متفاوتی میلگرد تولید می‌کنند و وزن آن‌ها مقداری با یکدیگر متفاوت است. تنها کارخانه ذوب آهن اصفهان میلگردهایی با وزن مطابق با وزن درج‌شده در جدول اشتال تولید می‌کند. بااین‌حال، استفاده از جدول وزن میلگرد در مواقعی که به جدول اشتال دسترسی ندارید توصیه می‌شود.
استفاده از جدول وزن راحت‌تر از جدول اشتال نیز هست. برای محاسبه وزن میلگرد توسط جدول وزنی باید سایز میلگرد موردنظر را در جدول پیدا کرده و در ستون مقابل آن، وزن شاخه 12 متری را بخوانید. سپس آن را در تعداد شاخه موردنیاز ضرب کنید تا وزن کل میلگردهای مصرفی به دست آید. اعدادی که در جدول وزنی نوشته می‌شوند معمولاً به‌صورت رند شده هستند.
وزن میلگرد ۱۶
وزن میلگرد ۱۶ برابر با 19 کیلوگرم است. میلگرد ۱۶ یکی از پرفروش‌ترین میلگردها در کاربردهای صنعتی و سازه‌ای است. درنتیجه، وزن این میلگرد اهمیت بسزایی داشته و علاوه بر تعیین قیمت این محصول، در میزان مقاومت میلگرد نیز نقش دارد. از میلگرد 16 اغلب برای ساخت ستون، میلگردهای طولی و عرضی فونداسیون و ساخت دکل‌ها استفاده می‌شود. برای محاسبه وزن میلگرد 16 به صورت زیر عمل می‌کنیم:
- یافتن وزن واحد طول میلگرد ۱۶ از جدول اشتال و ضرب این عدد در طول میلگرد و سپس در تعداد شاخه میلگرد
- یافتن وزن میلگرد ۱۶از جدول وزنی و ضرب کردن این عدد در تعداد شاخه میلگرد
- استفاده از فرمول محاسبه وزن میلگرد ۱۶
4000 / 7.86 * 3.14 * سایز (قطر) * سایز (قطر) = وزن میلگرد به کیلوگرم
به عنوان مثال، روش محاسبه وزن میلگرد 16 به ازای یک متر از طول آن از طریق فرمول به صورت زیر است:
کیلوگرم 1.58 = 4000 / 7.86 * 3.14 * 16 * 16 = وزن میلگرد ۱۶
حال اگر عدد بالا در 12 ضرب شود، وزن یک شاخه میلگرد 16 به دست می‌آید که برابر 18.96 کیلوگرم می‌شود. عددی که جدول وزن میلگرد برای وزن میلگرد ۱۶ نشان می‌دهد برابر با 18.9 کیلوگرم است و این یعنی از طریق فرمول بالا با تقریب بسیار خوبی می‌توان محاسبه وزن هر سایزی از میلگردها را انجام داد. تنها کافی است در این رابطه مقدار سایز میلگرد را جایگزین عدد 16 کنید و بقیه اعداد ثابت می‌مانند. البته باید خاطرنشان کرد که یک فرمول ساده‌تر هم برای محاسبه وزن انواع میلگرد وجود دارد و آن هم به صورت زیر است:
سایز میلگرد به توان 2 تقسیم بر عدد 162 = وزن یک متر از میلگرد
بر اساس این فرمول، وزن واحد طول میلگرد 16 برابر 1.58 کیلوگرم است. همان‌طور که مشاهده می‌شود، هر دو فرمول مقدار نهایی یکسانی را ارائه کرده‌اند و می‌توان از هر دو آن‌ها استفاده کرد. چه‌بسا که روش دوم بسیار ساده‌تر هم هست.
وزن میلگرد ۱۴
وزن میلگرد ۱۴ برابر با 15 کیلوگرم است. میلگرد 14 یکی دیگر از پرکاربردترین میلگردها در بازار است و در مواردی مانند ساخت ستون‌های اصلی، فونداسیون و ساخت انواع تیرچه مورد استفاده قرار می‌گیرد. مزیت این میلگرد برخورداری از وزن مناسب و استحکام بالا است. این مشخصه‌ها در کنار قیمت مناسب آن را به یکی از پرفروش‌ترین میلگردهای بازار بدل کرده است. برای محاسبه وزن میلگرد ۱۴ نیز می‌توان از جدول وزنی، جدول اشتال و فرمول محاسبه وزن استفاده کرد.
برای اینکه دقت این روش‌ها با یکدیگر مقایسه شوند، وزن میلگرد ۱۴ به هر سه روش در ادامه مورد محاسبه قرار می‌گیرد. وزن واحد طول میلگرد 14 در جدول اشتال برابر 1.21 کیلوگرم است که برای یک شاخه 12 متری حدود 14.5 کیلوگرم می‌شود. این مقدار در جدول وزنی میلگرد برای شاخه 12 متری برابر 15 کیلوگرم عنوان شده است. حال با استفاده از فرمول فوق، وزن هر متر میلگرد 14 برابر 1.2 کیلوگرم خواهد بود که اگر در عدد 12 ضرب شود، مقدار 14.4 کیلوگرم به دست می‌آید. مشاهده می‌شود با استفاده از هر سه روش با دقت بسیار خوب و نزدیک به هم می‌توان مقدار وزن میلگرد ۱۴ را محاسبه کرد.
وزن میلگرد ۱۰
وزن میلگرد ۱۰ برابر 8 کیلوگرم است. این میلگرد به دلیل وزن و استحکام کمتر، اغلب به عنوان دورپیچ میلگردهای طولی یا عرضی و ساخت خاموت مورداستفاده قرار می‌گیرد. چون‌که به دلیل استحکام کمتر، قابلیت تغییر شکل بالایی داشته و راحت‌تر خم می‌شود. این محصول در استانداردهای A2، A1 و A3 تولید و عرضه می‌شود. برای محاسبه وزن میلگرد ۱۰ در تعداد شاخه های مشخص، کافی است تا عدد وزن میلگرد ۱۰ را در تعداد شاخه ضرب کنید.
وزن میلگرد ۱۲
وزن میلگرد ۱۲ برابر با 11 کیلوگرم است. میلگرد ۱۲ پس از سایزهای 14، 16، 18 و 10 پرفروش ترین سایز میلگرد است. این محصول هم می‌تواند به عنوان دورپیچ و هم به عنوان میلگردهای تقویتی بتن مورداستفاده قرار گیرد اما اولویت کارفرمایان برای میلگردهای طولی و عرضی سایزهای 14 الی 18 است. وزن میلگرد ۱۲ سبک‌تر از میلگردهای 14 الی 18 است و به همین دلیل مقاومت کمتری نسبت به این محصولات دارد.
وزن میلگرد ۸
وزن میلگرد ۸ برابر با 5 کیلوگرم است. میلگرد ۸ پایین ترین سایز میلگرد در بین میلگردهای ساده و آجدار است و میلگردهای پایین تر از این سایز در دسته مفتول‌ها قرار می گیرند. پایین بودن وزن میلگرد ۸ و مقاومت آن موجب سهولت در خم‌کردن این محصول و استفاده از آن برای کاربردهایی که نیاز به خمکاری دارند می‌شود. این محصول معمولا در استاندارد A1 تولید می‌شود.
وزن میلگرد ۱۸
وزن میلگرد ۱۸ برابر با 24 کیلوگرم است. این محصول جزو میلگردهای سنگین محسوب می‌شود و اغلب در ساخت فونداسیون سازه‌های سنگین و ستون‌های بزرگ کاربرد دارد. میلگرد ۱۸ در استانداردهای A1، A3، A2 و A4 تولید و عرضه می شود. وزن میلگرد ۱۸ سنگین‌تر از میلگردهای 14 و 16 است و درنتیجه توانایی تحمل بار آن نیز به دلیل سطح مقطع بزرگ‌تر، بیشتر است.
وزن میلگرد ۲۰
وزن میلگرد ۲۰ برابر با 30 کیلوگرم است. میلگرد ۲۰ در بین سایزهای رایج و پرکاربرد دارای سنگین‌ترین وزن است و معمولا از آن برای ساخت فونداسیون سازه‌های بزرگ مانند آسمان‌خراش‌ها استفاده می‌شود. به دلیل اینکه وزن میلگرد ۲۰ نسبت به دیگر میلگردهای پرکاربرد بیشتر است، این محصول استحکام بالاتری داشته اما استفاده از آن موجب سنگین‌تر شدن سازه می‌شود. به همین علت استفاده از آن در سازه‌های معمولی چندان رایج نیست.
وزن هر شاخه میلگرد
یکی دیگر از روش های محاسبه وزن میلگرد، استفاده از فرمول وزن است. این روش سخت‌ترین روش موجود برای حساب کردن وزن میلگرد محسوب می‌شود چراکه شما باید علاوه بر سایز و طول میلگرد، از چگالی آن هم اطلاع داشته باشید. هم‌چنین، به خاطر سپردن این فرمول شاید سخت باشد و تنها درصورتی‌که به جدول وزنی، جدول اشتال و یا محاسبه گر آنلاین دسترسی نداشتید، استفاده از آن توصیه می‌شود.
فرمول محاسبه وزن هر شاخه میلگرد به شرح زیر است که در آن، وزن به کیلوگرم، طول شاخه به متر، قطر برحسب میلی‌متر و چگالی میلگرد نیز برحسب گرم بر سانتی‌متر مکعب در نظر گرفته می‌شود. برای راحتی کار، در نظر داشته باشید که چگالی میلگردهایی که در ایران تولید می‌شوند معمولاً برابر 7.86 گرم بر سانتی‌متر مکعب است.
تعداد شاخه × 1000 ÷ 7.86 × طول شاخه × 4 ÷ (قطر * قطر) × 3.14 = وزن میلگرد
به‌عنوان‌مثال، وزن 10 شاخه میلگرد 16 با استفاده از فرمول وزن میلگرد به‌صورت زیر محاسبه می‌شود:
کیلوگرم 189.54 = 10 × 1000 ÷ 7.86 × 12 × 4 ÷ (16*16) × 3.14
محاسبه وزن میلگرد
فرض کنید قرار است یک سازه چندطبقه بتنی بسازید. اولین گام در راستای رسیدن به این هدف تخمین مصالح موردنیاز است. ازآنجایی‌که مهم‌ترین مصالح مورداستفاده در ساخت سازه بتنی میلگرد و بتن هستند، بنابراین باید تا حد مطلوبی مقدار و قیمت آن‌ها را تخمین بزنید و نوسانات قیمتی را نیز در هنگام خرید آن‌ها لحاظ کنید. اینکه چه مقدار میلگرد باید خریداری شود به محاسبه دقیق بر اساس متراژ زمین و تعداد طبقات سازه موردنظر شما بستگی دارد. بنابراین، باید روش های محاسبه وزن میلگرد را بدانید. فکر می‌کنید چند روش برای حساب کردن وزن میلگرد وجود دارد؟ سریع ترین روش محاسبه وزن میلگرد کدام است؟
تا به اینجا با انواع روش های موجود برای محاسبه وزن میلگرد آشنا شدیم. حال این سؤال پیش می‌آید که در بین این روش‌ها، کدام‌یک سریع‌تر ما را به جواب می‌رساند؟ هر یک از روش‌های حساب محاسبه وزن میلگرد مزایا و معایب خود را داشته اما با فرض اینکه همگی آن‌ها در دسترس باشند، استفاده از جدول وزنی و جدول اشتال سریع ترین روش‌ها هستند. از بین جدول وزنی و جدول اشتال نیز، استفاده از جدول وزنی راحت‌تر و سریع‌تر است چون‌که به‌صورت مستقیم وزن شاخه 12 متری در آن مشخص شده است و شما تنها باید آن را در تعداد شاخه میلگرد ضرب کنید. این روش سریع و با تقریب بالایی بوده اما اگر به دنبال حساب کردن دقیق وزن میلگرد هستید، پیشنهاد ما استفاده از جدول اشتال است.
اهمیت حساب کردن دقیق وزن میلگرد
محاسبه وزن میلگرد از دو دیدگاه حائز اهمیت است. اول اینکه قبل از شروع ساخت باید مقدار مصالح ساختمانی که میلگرد اصلی‌ترین آن است، تخمین زده شوند. برای این منظور باید تناژ میلگرد موردنیاز برای ساختمان را با توجه به متراژ بنا، تعداد طبقات و تعداد ستون‌هایی که قرار است در ساخت اسکلت بتنی لحاظ شوند، محاسبه کنید.
مورد دوم، دانستن تناژ میلگرد هنگام خرید این محصول است. به دلیل اینکه وزن میلگرد به‌طور مستقیم قیمت آن را تعیین می‌کند، محاسبه دقیق مقدار میلگرد موردنیاز از هدر رفت سرمایه در صورت خرید در تناژ بالا و یا خوابیدن پروژه در صورت خرید در تناژ خیلی کم جلوگیری خواهد کرد. پس لازم است که به‌وسیله روش‌های موجود مقدار دقیق وزن میلگردهای مصرفی ساختمان را محاسبه نماییم. اما این روش‌ها کدام‌اند و چگونه می‌توان آن‌ها را به کار برد؟
روش های محاسبه وزن انواع میلگرد
روش‌های مختلفی برای محاسبه وزن میلگرد وجود دارد که هر یک با توجه به شرایط و میزان دقتی که به آن نیاز دارید قابل‌استفاده هستند. برخی از آن‌ها نیاز به اطلاعات فنی بیشتری داشته اما برخی دیگر سریع‌تر شما را به دنبال آنچه هستید می‌رسانند. روش‌های موجود برای محاسبه وزن انواع میلگرد شامل موارد زیر می‌شوند:
- جدول اشتال میلگرد
- جدول وزنی میلگرد
- فرمول محاسبه وزن میلگرد
- محاسبه‌گر آنلاین وزن میلگرد
