تولیدکنندگان اصلی شمش فولادی در کشور کدام اند؟
دسترسی سریع به محتوای مقاله
شاید بتوان گفت که شمش فولادی مهم‌ترین محصول میانی از فولاد است که از آن در تولید انواع مقاطع فولادی مانند ورق، میلگرد، تیرآهن و غیره استفاده می‌شود. کیفیت این مقاطع فولادی تا حد زیادی به کیفیت و ترکیب شیمیایی شمش وابسته است. عبارت شمش یک اصطلاح کلی بوده و خود شامل انواع گوناگونی بر اساس نوع سطح مقطع و ابعاد می‌شود. انواع محصولات میانی فولادی مانند بیلت ، بلوم و اسلب نیز در دسته شمش‌های فولادی قرار می‌گیرند. شمش فولاد در ایران نیز با کیفیت مطلوبی تولید می‌شود و کارخانه‌های متعددی در راستای رفع نیاز بازار داخل اقدام به تولید این محصول می‌کنند. در ادامه به معرفی مهم‌ترین تولیدکنندگان شمش فولاد در ایران می‌پردازیم.
لیست تولید کنندگان شمش فولادی در ایران
در انتهای سال 2021، ایران با تولید 28.5 تن فولاد در رتبه دهم جهان قرار گرفت که نسبت به سال 2020، توانسته است جایگاه خود را حفظ کند. این پیشرفت و حفظ جایگاه در صنعت فولاد با برنامه‌های راهبردی کارخانه‌های تولیدکننده شمش در ایران ارتباط مستقیم دارد و در همین راستا نیز برنامه‌ریزی‌هایی برای افزایش ظرفیت تولید فولاد در کشور تا میزان 55 میلیون تن در سال تا سال 2025 صورت گرفته است. از آنجایی که شمش فولادی یک محصول میانی و مهم در چرخه تولید محصولات نهایی فولادی است، تاثیر قیمت شمش بر بازار آهن بسیار چشمگیر بوده و در صورت تولید انبوه محصولات باکیفیت، می توان از طریق صادرات شمش ارزآوری به عمل آورد.
بر اساس مناطق جغرافیایی، تولیدکنندگان شمش فولاد در ایران در سه استان اصفهان، هرمزگان و خوزستان متمرکزشده‌اند و این سه استان به ترتیب بیشترین سهم در تولید شمش فولاد را به خود اختصاص داده‌اند. لیست تولید کنندگان شمش فولادی در ایران عبارت‌اند از:
- ذوب آهن اصفهان
- فولاد مبارکه اصفهان
- فولاد خوزستان
- فولاد خراسان
- فولاد هرمزگان
- شرکت فولادی آلیاژی ایران
- گروه ملی صنعتی فولاد ایران
- مجتمع فولاد شاهین بناب
- فولاد سیرجان
- کارخانه نورد فولاد یزد
بررسی مشخصات محصولات بهترین تولیدکنندگان شمش فولاد
کارخانه ذوب آهن اصفهان
آن‌قدر محصولات این کارخانه باکیفیت و زبان‌زد هستند که دیگر نیازی به معرفی آن‌چنانی ندارند. از ذوب آهن اصفهان تحت عنوان مادر صنعت فولاد ایران یاد می‌شود که علاوه بر در اختیار داشتن نبض بازار داخل، محصولات آن به بیش از 23 کشور جهان صادر می‌شوند.
بخش فولادسازی کارخانه ذوب آهن از سه کارگاه تشکیل شده است که به ترتیب شامل کارگاه کنورتور و میکسر، کارگاه ریخته‌گری مداوم و کارگاه آماده‌سازی شمش می‌شوند. این مجموعه دارای ظرفیت تولید سالانه 3.6 میلیون تن شمش فولاد به‌صورت بلوم و بیلت است. از محصولات فولادی ذوب آهن اصفهان در پروژه‌های مهمی همچون ساخت ورزشگاه المپیک آتن، برج میلاد، مترو تهران، نیروگاه هسته‌ای بوشهر، نیروگاه عسلویه، پل صدر تهران، ساخت پل عابر پیاده و غیره استفاده شده است.
شمش‌های فولادی ذوب آهن اصفهان در طول‌های 4 تا 12 متر و با سطح مقطع‌های 100*100، 125*125، 130*130، 150*150، 200*200، 250*250 و 250*320 تولید می‌شوند. بااین‌حال، امکان تولید شمش فولادی در سایز و ابعاد دلخواه متناسب با آنالیز شیمیایی درخواستی مشتری وجود دارد.
کارخانه فولاد مبارکه اصفهان
فولاد مبارکه را با تولید انواع ورق فولادی به یاد می‌آوریم. درواقع، این کارخانه بهترین و برترین تولیدکننده انواع ورق فولادی در ایران است. اما محصولات تولیدی این مجموعه تنها به ورق منتهی نشده و شامل تولید شمش نیز می‌شود. شمش‌های تولیدی کارخانه فولاد مبارکه از نوع تختال هستند که سالانه به میزان 7.2 میلیون تن تولید می‌شوند.
در ناحیه فولادسازی این کارخانه قالب‌هایی به‌منظور ریخته‌گری مداوم با امکان تغییر عرض تختال بین 650 تا 2000 میلی‌متر مورداستفاده قرار می‌گیرند. پس از ریخته‌گری مداوم و مذاب ریزی، تختال‌ها توسط دستگاه برش در طول‌های 9 تا 11 متر و یا 4.5 تا 4.75 متر برش داده می‌شوند. تختال‌های نوع اول را تختال بلند و نوع دوم را تختال کوتاه می‌گویند. ضخامت تختال‌های فولاد مبارکه 200، 220 و 250 میلی‌متر بوده و وزن آن‌ها در محدوده 3.5 تا 43 تن قرار دارد.
کارخانه فولاد خوزستان
در بین برترین تولیدکنندگان شمش فولاد، کارخانه فولاد خوزستان به‌صورت تخصصی تنها بر روی تولید انواع بیلت، بلوم و اسلب فعالیت می‌کند. ظرفیت تولید سالانه انواع شمش فولادی در این کارخانه 3.8 میلیون تن است که تا انتهای فاز چهارم توسعه، به 5.2 میلیون تن خواهد رسید. در این مجموعه امکان تولید محصولات سفارشی از نظر ساز و ابعاد و نیز آنالیز شیمیایی وجود دارد. اما به‌طورکلی، مشخصات شمش‌های استاندارد تولیدشده توسط فولاد خوزستان به شرح زیر است:
بیلت و بلوم فولادی
انواع گریدها:
- ASTM A615 Gr60
- ASTM A572GR50
- BS 4449 B500B CK 45
- RSt 37-2
- St 3sp St 3sp St 44-2
- St 5sp 2
- ISIRI 3132 Aj 400
مشخصات ابعادی:
- طول 8000 تا 12000 میلی‌متر با تلزانس 100 میلی‌متر
- سطح مقطع 130*130 با تلزانس 4 میلی‌متر و 150*150 با تلرانس 5 میلی‌متر
اسلب فولادی
انواع گریدها:
- G3101 SS 400
- G3106 SM 400A SAE 1008
- St 37-2
- St 44-3
- St 52-3
- Gl Structural Steel for Hull Construction
مشخصات ابعادی:
- طول 3800 تا 10500 با تلرانس 100 میلی‌متر
- عرض 1000 تا 1250 با تلرانس 10 میلی‌متر
- ضخامت 195 و 245 با تلرانس 5 میلی‌متر
کارخانه فولاد خراسان
در کارخانه فولاد خراسان به‌منظور تولید شمش از شش خط تولید ریخته‌گری پیوسته استفاده می‌شود که نتیجه آن تولید شمش‌هایی با مقاطع استاندارد 130*130، 150*150 و 180*180 و در طول‌های مختلف است. این مجموعه با برخورداری از 2 واحد فولادسازی دارای ظرفیت تولید 1.4 میلیون تن در سال است. مشخصات شمش‌های تولیدشده در کارخانه فولاد خراسان به شرح زیر است:
- طول 12000 میلی‌متر با تلرانس 100 میلی‌متر
- سایز 130*130 و 150*150 با تلرانس 6 میلی‌متر
- ترکیب شیمیایی: 0.25 تا 0.35 درصد کربن، 0.15 تا 0.3 درصد سیلیسیم، 0.5 تا 0.8 درصد منگنز، کمتر از 0.045 درصد فسفر و گوگرد، کمتر از 0.3 درصد مس و کروم و نیکل.
کارخانه فولاد هرمزگان
کارخانه فولاد هرمزگان با ظرفیت اسمی تولید 1.5 میلیون تن اسلب به ضخامت 200 و 250 میلی‌متر، عرض 900 تا 2000 میلی‌متر و طول 6000 تا 12000 میلی‌متر یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان شمش فولاد است که در این استان واقع شده است. از تختال‌های تولیدشده توسط این شرکت در خط نورد گرم، عمدتاً در کاربردهایی مانند پروفیل‌سازی، لوله‌های آب و نفت، مخازن تحت‌فشار و قطعات سنگین فولادی استفاده می‌شود. ضمن اینکه، برای نخستین بار در فولاد هرمزگان عریض‌ترین تختال کشور به عرض 2000 میلی‌متر در دو ضخامت 200 و 250 میلی‌متر به‌منظور تولید لوله‌های انتقال نفت و گاز تولید شده است.
جمع‌بندی
شمش‌های فولادی در انواع حالت‌های اسلب، بیلت و بلوم، به‌منظور تولید مقاطع فولادی نهایی مانند ورق‌های فولادی، میلگرد، تیرآهن، نبشی، ناودانی و لوله تولید می‌شوند. بنابراین، با تولید شمش‌های باکیفیت آن‌هم در تناژ بالا، علاوه بر تأمین نیاز کارخانه‌های تولیدکننده مقاطع نهایی فولادی، از طریق صادرات هم امکان ارزآوری به کشور را فراهم می‌شود. در ایران نیز کارخانه‌های متعددی در زمینه تولید شمش فعالیت می‌کنند که از بین آن‌ها می‌توان به ذوب آهن اصفهان، فولاد مبارکه، فولاد هرمزگان، فولاد خوزستان و فولاد خراسان به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکنندگان شمش فولاد در کشور نام برد.
سؤالات متداول
1- بیشترین شمش فولادی در کدام استان تولید می‌شود؟
استان اصفهان بیشترین حجم تولید انواع شمش فولاد را به خود اختصاص داده است و پس‌ازآن نیز به ترتیب استان‌های هرمزگان و خوزستان قرار دارند.
2- بزرگ ترین کارخانه های تولید شمش در ایران کدام‌اند؟
ذوب آهن اصفهان، فولاد مبارکه اصفهان، فولاد خوزستان، فولاد هرمزگان و فولاد خراسان اصلی‌ترین تولیدکنندگان شمش فولادی در ایران هستند.