راهنمای کامل انتخاب و خرید میلگرد

آگاهی از چگونگی انتخاب و خرید میلگرد، حمل و نقل، شناخت استانداردها، نحوه نگهداری و قیمت روز میلگرد از مهم‌ترین اطلاعاتی است که مهندسان و فعالان حوزه فولاد باید از آن مطلع باشند. ازآنجاکه اکثراً از میلگرد در مقاوم‌سازی ساختمان استفاده می‌شود، هرگونه نقص در این اطلاعات خسارت‌های جبران‌ناپذیر جانی و مالی به دنبال خواهد داشت. مسلماً شناخت درست در خرید میلگرد کیفیت، ایمنی و دوام پروژه شما را تضمین ‌می‌کند. در مقاله راهنمای خرید میلگرد، مراحل مهم خرید میلگرد از انتخاب تا خرید، مرحله تشخیص اصل بودن و نحوه پرداخت، حمل و انبارداری میلگرد می‌پردازیم.

انتخاب میلگرد

از میلگردها در مقاوم‌سازی پی در ساختمان‌های بتنی و فلزی و هم‌چنین به منظور مسلح کردن بتن و تقویت نیروی کششی بتن در ستون، سقف و دیوار ساختمان‌های بتنی استفاده می‌کنند. مهم‌ترین مساله در انتخاب و خرید میلگرد اطمینان از کیفیت بالای میلگرد و مطابقت آن با نیازهای پروژه شما است. برای اطمینان از کیفیت باید با اطلاعاتی نظیر انواع میلگردها، خواص مکانیکی و انواع استانداردها و منابع آن مانند برگه آنالیز، پلاک محصول، جدول وزن و جدول اشتال آشنا شوید.

استانداردها، خواص مکانیکی، جدول وزنی و جدول اشتال

استانداردها

سازمان ملی استاندارد، میلگرد استاندارد ایران را با نام (میلگردهای فولادی گرم نوردیده برای بتن مسلح / ویژگی‌ها و روش‌های آزمون) و به شماره ISIRI 3132 در سال 1369 تدوین کرده و در سال 1392 مورد بازنویسی قرار داد. استاندارد میلگرد ایران براساس استانداردهای مرجع روسیه، اروپا EN، آلمان DIN، ژاپن GIS، آمریکا ASTM و استاندارد جهانی ISO مورد تدوین قرارگرفته و رعایت آن از سال 1371 برای همه تولیدکنندگان الزامی شده است.

در این استاندارد میلگردها به صورت زیر تقسیم‌بندی می‌شوند:

1. میلگرد گرید A1

میلگرد صاف و بدون آج با استحکام کششی 380 و مقاومت تسلیم 240 مگاپاسکال

2. میلگرد گرید A2

آجدار مارپیچی (J) با استحکام کششی 500 و مقاومت تسلیم 340 مگاپاسکال

آجدار مارپیچی (L) با استحکام کششی 500 و مقاومت تسلیم 350 مگاپاسکال

3. میلگرد گرید A3

آجدار جناقی (C) با استحکام کششی 600 و مقاومت تسلیم 400 مگاپاسکال

آجدار جناقی (H) با استحکام کششی 600 و مقاومت تسلیم 420 مگاپاسکال

4. میلگرد گرید A4

آجدار مرکب (S) دارای استحکام کششی 650 و مقاومت تسلیم 500 مگاپاسکال

آجدار مرکب (F) دارای استحکام کششی 650 و مقاومت تسلیم 520 مگاپاسکال

کاربرد و شکل ظاهری گریدهای میلگرد

• میلگرد گرید A1

به دلیل انعطاف‌پذیری تا 25 درصد به آن میلگرد نرم می‌گویند. این میلگرد به دلیل میزان ‌کربن پایین در ترکیب شیمیایی خود، برای عملیات جوشکاری و آهنگری گزینه مناسبی است.

• میلگرد گرید A2

از این میلگرد در ساختمان‌های کم ارتفاع یا سازه‌هایی با عملکرد برشی و به‌عنوان خاموت یا کمرکش دیوارهای برشی استفاده می‌شود. شکل آج در گرید A2 به صورت موازی و یکنواخت با زاویه حداقل ۴۵ درجه است. مانند طنابی که به دور یک میله پیچیده شده است.

• میلگرد گرید A3

این میلگرد پرمصرف‌ترین گرید است و در ساخت و ساز استفاده می‌شود. میلگرد A3 قابلیت انعطاف‌پذیری و جوشکاری خوبی ندارد و معمولاً به‌عنوان میلگردهای اصلی و طولی در پی، سقف و ستون‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

• میلگرد گرید A4

این میلگرد دارای استحکام بیشتری نسبت به میلگرد A3 است و در رده میلگردهای سخت قرار می‌گیرد. هرچند این محصول به صورت سفارشی تولیدشده و نسبت به سایر میلگردها گران‌تر است اما به دلیل کاهش میلگرد مصرفی، افزایش سرعت بتن‌ریزی و سرعت اجرا و افزایش مقاومت باعث صرفه‌جویی در هزینه‌ها و زمان می‌شود.

این میلگرد به دلیل استفاده بهینه از مصالح آسیب‌های کمتری به محیط‌زیست می‌رساند. شکل آج در گرید A4 به صورت ضربدری و هفت و هشت است.

برای شناسایی گریدها تنها به شکل ظاهری آج‌ها بسنده نکنید و به ترکیب شیمیایی و به مشخصات میلگرد نیز توجه نمایید.

خواص مکانیکی

خواص مکانیکی میلگردها شامل ویژگی‎هایی نظیر میزان کشش، خمش، تحمل فشار، شکل‌پذیری و قابلیت جوشکاری است. این خواص وابسته به میزان مواد آلیاژی نظیر كربن، فسفر، منگنز، گوگرد و سيليسيم است. به‌عنوان نمونه جوش‌پذیری میلگرد به میزان کربن بستگی دارد.

استحکام تسلیم

مقاومت یا استحکام تسلیم به حداکثر نیروی وارد بر میلگرد قبل از تغییر شکل دائمی آن گفته می‌شود. مقاومت تسلیم میلگرد با بالا رفتن گرید بیشتر می‌شود. این مقاومت از خواص مکانیکی بسیار مهم میلگرد است که در نام‌گذاری آن‌هم استفاده می‌شود. مانند میلگرد آج 400 که به مقاومت تسلیم میلگرد اشاره دارد.

استحکام کششی

مقاومت یا استحکام کششی، حداکثر نیروی کششی است که جسم می‌تواند قبل از شکسته شدن تحمل ‌کند. بنابراین استحکام کششی مربوط به میزان انعطاف‌پذیری یا شکنندگی میلگرد است که با آلیاژکاری و عملیات سرد یا گرم افزایش می‌یابد. هرچه گرید میلگرد بالاتر برود، استحکام کششی نیز بیشتر می‌شود.

جدول وزنی میلگرد

وزن میلگرد تابع گرید فولاد به‌کاررفته در آن است و به همین علت یکی از مهم‌ترین عوامل در تعیین قیمت و کیفیت و خرید میلگرد به شمار می‌رود. با توجه به این موضوع می‌توان از جدول وزنی میلگرد به‌عنوان یک مرجع برای سنجش کیفیت میلگرد استفاده کرد. باید خاطر نشان کنیم که اختلاف وزنی زیاد میلگرد با وزن استاندارد نشانه‌ای از بی‌کیفیت و نا مستحکم بودن میلگرد است. در این لینک می‌توانید  وزن میلگرد را مشاهده نمایید.

وزن میلگرد در جدول اشتال

در جدول اشتال علاوه بر وزن هر متر میلگرد می‌توانید اطلاعاتی نظیر قطر، سطح مقطع و حجم یک متر از میلگرد را مشاهده نمایید. فرمول ساده برای به دست آوردن وزن اشتال به‌صورت زیر است:

وزن استاندار یک متر از میلگرد: سایز هر میلگرد به توان 2 تقسیم بر 162

برای به دست آوردن وزن یک شاخه 12 متری، عدد بالا را باید در طول 12 و یا شاخه 6 متری عدد را در 6 ضرب کنید. به‌عنوان مثال وزن استاندارد میلگرد 20 با طول 12 متر در جدول اشتال برابر است با:

 (20 *20) / 162 =  2.469 * 12(متر) = 29.63

وزن میلگرد ۸ که از میلگردهای پرکاربرد در خاموت‌بندی محسوب می‌شود نیز برابر است با:

(8 * 8) / 162 = 0.39 * 12 (متر) = 4.74 Kg

وزن استاندارد در جدول اشتال برای میلگرد آجدار گرید A3 به طول 12 متر در سایز 8 (kg 74/4) سایز 10(kg 404/7) سایز 12 (kg 656/10) سایز 14 (kg 52/14) سایز 16(kg 96/18) سایز 18 (kg 24) و سایز 20 (kg 63/29) است. برای مشاهده جدول اشتال میلگرد در تمام سایزها به این لینک مراجعه نمایید.

میلگرد سبک و سنگین

به میلگرد با وزن کمتر از وزن استاندارد، میلگرد سبک و به میلگرد با وزن بیشتر از یا برابر با وزن استاندارد، میلگرد سنگین می‌گویند. در هنگام انتخاب و خرید میلگرد باید به این نکته توجه کرد که با کم شدن وزن میلگرد نسبت به وزن استاندارد، کیفیت آن‌هم کمتر می‌شود.

بسته ‌‎بندی میلگرد‎ها

میلگردها به صورت شاخه‌ای و کلاف سیمی (پیچیده دور یک قرقره) عرضه می‌شوند. میلگردهای شاخه‌ای شامل سایز 8 الی 40 میلی‌متر، در طول 12 متر و در بندیل‌های 2 الی 5 تنی بسته‌بندی می‌شوند. میلگرد کلاف شامل سایز 5/5 الی 12 میلی‌متر و تا گرید A3 است که تا سایز 16 میلی‌متر به صورت سفارشی قابلیت ساخت دارد. کلاف سیمی هم به دو شکل صاف و آجدار تولید می‌شود و مانند میلگرد شاخه‌ای، کلاف میلگرد ساده ارزان‌تر از کلاف میلگرد آجدار است.

انتخاب تعداد، سایز و وزن مناسب

در کنار وزن، توجه به سایز میلگرد نیز یک پارامتر مهم در انتخاب و خرید میلگرد است. میلگردهای شاخه‌ای در طول 12 متر و سایز 8 الی 40 میلی‌متر تولید می‌شوند و از این میان میلگرد 16، 14 و 12 در گرید A3 پرکاربردترین سایز میلگردها هستند. این درست است که با بیشترشدن سایز میلگرد مقاومت آن بالا می‌رود اما دقت کنید که دو برابر شدن سایز قطر میلگرد به معنی دو برابر شدن استحکام آن نیست. بلکه استحکام میلگرد به گرید فولاد به کاررفته در آن بستگی دارد.

برای تشخیص سایز میلگرد خریداری شده می‌توانید از شابلون، گیج یا کولیس استفاده نمایید. به صورت دستی هم باید ریسمانی را به دور میلگرد پیچیده و طول آن را بر عدد 14/3 تقسیم کنید تا قطر سطح مقطع میلگرد به دست آید.

قطر اسمی میلگرد معادل با سطح مقطع میلگرد است

ارزیابی میلگرد و اطمینان از باکیفیت بودن میلگرد

در این مرحله قبل از تأیید نهایی و خرید میلگرد، حتماً موارد زیر را ارزیابی کنید.

پلاک محصول

اطلاعات مندرج در پلاک نصب‌شده بر بندیل میلگرد را با استاندارهای وزنی و ظاهری محصول چک کنید. این اطلاعات شامل نام برند تولیدکننده، شماره استاندارد، قطر اسمی و وزن، طول، تاریخ تولید و علامت مشخصه میلگرد می‌شود. تولیدکننده موظف است که قبل از خرید میلگرد، این اطلاعات را در اختیار شما قرار دهد.

علائم اختصاری حک شده روی میلگرد

علائم اختصاری که به صورت برجسته بر روی میلگرد حک می‌شود و شامل اطلاعات زیر است:

الف- علامت اول معرف نام اختصاری تولیدکننده (شامل چند حرف) است. هرتولیدکننده علامت مختص به خودش را بر میلگردها حک می‌کند.

ب- عدد بعدی نشان‌دهنده سایز و قطر اسمی میلگرد است.

ج- علامت بعدی نوع محصول براساس استحکام تسلیم و آج میلگرد را تعیین می‌کند. به این ترتیب (J) نشانه آج مارپیچی 340 گرید A2،، (L) نشانه آج مارپیچی 350 گرید A2، (C) نشانه آج جناقی 400 گرید A3، (H) نشانه آج جناقی 420 گرید A3، (S) آج مرکب 500 گرید A4 و (F) آج مرکب 520 گرید A4 است. این اعداد نشان‌دهنده استحکام تسلیم میلگرد هستند.

د- حرف آخر هم نشان‌دهنده روش تولید میلگرد است که شامل سه حرف زیر می‌شود:

• حرف T: تولید به روش ترمکس (روش خنک کاری)
• حرف U: تولید به روش آلیاژی
• حرف A: تولید به روش مندرج در شناسنامه محصول

بنابراین به‌عنوان نمونه علامت اختصاری ESCO 18 SU یعنی میلگرد ذوب آهن سایز 18 با آج مرکب نوع 500(S) و روش تولید آلیاژی (U) درگرید A4.

• میلگرد ترمکس (T)

معمولاً مقاطع تولیدی به شیوه ترمکس در برابر زمین‌لرزه و تکان‌های شدید ضعیف‌تر هستند و استفاده از آن در مناطق زلزله‌خیز توصیه نمی‌شود.

• میلگرد آلیاژی (U)

میلگردهای به روش آلیاژسازی در برابر زمین‌لرزه رفتار یکسان و یکنواختی از خود نشان می‌دهند. به همین دلیل استاندارد ملی کشور ژاپن به دلیل زلزله‌خیز بودن این کشور، به تولید و استفاده از میلگرد به روش آلیاژی تاکید زیادی دارد.

برگه آنالیز

در برگه آنالیز اطلاعاتی نظیر درصد ترکیبات، مقاومت و خصوصیات مکانیکی میلگرد شامل استحکام کششی، فشاری و میزان قابلیت جوش‌پذیری را مشاهده می‌کنید.

نشانه‌های فیزیکی

میلگرد سالم رنگی نزدیک به رنگ مشکی و خاکستری تیره دارد. بنابراین به رنگ آن توجه کنید. نشانه‌های زنگ‌زدگی در صورت عمیق بودن، نقص محسوب می‌شود. هم‌چنین قبل از خرید میلگرد به نشانه‌های ترک و تاب خوردگی در میلگرد حتما توجه نمایید.

میلگرد ذوب آهن باکیفیت‌ترین میلگرد در بازار ایران است.

از کجا و چگونه میلگرد بخریم؟

شما برای خرید میلگرد می‌توانید مستقیماً از کارخانه تولیدکننده، بنگاه‌های کوچک، بورس کالا و یا به شرکت‌های بازرگانی فروش آهن‌آلات مراجعه کنید.

1. خرید میلگرد از کارخانه دارای در کنار مقرون به‌صرفه بودن دارای یک مشکلاتی نظیر برخی مشکلات ارسال و عدم پیگیری سفارش، حداقل حجمی سفارش و محدودیت مکانی (فاصله کارخانه از پروژه) و زمانی (همه‌روزه نبودن عرضه) است؛ مانند کارخانه میلگرد نیشابور. برای مشاهده قیمت میلگرد نیشابور کلیک کنید.

2. خرید میلگرد از بنگاه‌های کوچک این امکان را فراهم می‌آورد که از نزدیک‌ترین محل و به صورت شاخه‌ای میلگرد بخرند. هرچند هزینه تمام‌شده بیشتری را نسبت به کارخانه برای مشتریان به همراه دارد. مانند بنگاه‌ها و انبارهای مصالح‌فروشی

3. خرید میلگرد از بورس کالا با داشتن کد بورسی، پروانه ساخت و یا کارگذاری مرتبط امکان‌پذیر است. قیمت مناسب در کنار خرید حجم بالا و طول کشیدن زمان تحویل کالا از ویژگی‌های مثبت و منفی این روش است.

4. شرکت‌های بازرگانی محدودیت حجمی، زمانی و مکانی کارخانه‌ها در خرید میلگرد را ندارند. از ویژگی‌های مثبت شرکت‌های بازرگانی می‌توان به قیمت مناسب، مشاوره و پیگیری سفارش تا تحویل و امکان برگشت کالا اشاره کرد. مانند شرکت فولاد ایرانیان

پروسه خرید میلگرد از شرکت‌های بازرگانی

1. تحقیق در مورد نوع محصول مورد نیاز

از هرطریق ممکن چه مطالعه مقالات در سایت‌هایی نظیر فولاد ایرانیان و چه با سؤال از مهندسانی هر روشی باید نسبت به محصول مورد نیازتان دارای شناخت نسبی شوید. این شناخت اولیه باعث می‌شود هنگام صحبت با مشاوران فروش، سؤالات ذهنی خود را قبل از اقدام به خرید میلگرد مطرح کنید.

2. کسب اطلاعات از مشاوران و کارشناسان فروش میلگرد

در ارتباط با کارشناسان و متخصصان فروش می‌توانید تمام پرسش‌های ذهنی و سوالاتی در مورد انواع متنوع، نوع بازارها، انواع وزن و سایز و نوع و میزان بار میلگرد مناسب با نیازتان را مطرح کنید. این مشاوره در سایت فولاد ایرانیان به صورت رایگان است.

3. مقایسه قیمت‌ها و دریافت پیش‌فاکتور

پس از اطلاع و اطمینان از میزان بار مورد نیازتان به بررسی قیمت در انواع کانال‌های ارتباطی چه از طریق سایت‌ها و چه از طریق تماس تلفنی بپردازید. تماس تلفنی و استعلام قیمت نهایی از مشاوران فروش می‌تواند قدم اصلی قبل از اقدام به خرید میلگرد باشد. در صورت قیمت مناسب، حتماً از فروشنده درخواست پیش‌فاکتور شامل قیمت واحد و قیمت محصول، برند، نوع و میزان بار نمایید. دقت کنید که همواره قیمت ارزان‌تر، دلیل بر خرید بهتر نیست. با عضویت در تلگرام فولاد ایرانیان می‌توانید از قیمت‌ها و پیشنهادات ویژه روزانه مطلع شوید.

4. اطمینان از نحوه و زمان دریافت و هزینه‌های جانبی

هماهنگی در مورد هزینه‌های حمل و نقل، بیمه، مکان و زمان تحویل محصول از اقدامات مهمی است که قبل از پرداخت باید انجام دهید. هزینه باربری و بعد مسافت مخصوصاً در خریدهای مستقیم از کارخانه اهمیت دوچندان دارد و باید قبل از خرید میلگرد در برآورد هزینه به‌حساب آید.

5. تسویه کامل پس از تحویل و اطمینان از سلامت میلگرد

پس از دریافت کالا به روش‌هایی که در این مقاله گفته شد از نوع، کیفیت و سلامت میلگردها اطمینان حاصل نمایید. دقت کنید که وزن بار با وزن پیش‌فاکتور یکسان باشد.

تعمیر و نگهداری میلگرد

پس از خرید میلگرد باکیفیت، کار به پایان نمی‌رسد و نوبت به این می‌رسد که چگونه میلگرد را تا لحظه استفاده به‌درستی انبار و نگهداری کنیم. مهم‌ترین مساله در نگهداری از میلگرد مراقبت این محصول در برابر رطوبت و زنگ‌زدگی است. سعی کنید موارد زیر را رعایت کنید

• حداقل فاصله مناسب کف میلگردها تا سطح زمین 15 سانتی‌متر است.
• میلگردهای مشابه از نظر نوع و سایز جداگانه انبار و علامت‌گذاری کنید.
• محل انبار میلگرد دور از تماس با آب، رطوبت و مواد خورنده شیمیایی باشد. دقت نمایید که سطح زیر میلگرد از هرگونه خاک و گچی پاک شود. در صورت آلودگی، میلگردها را قبل از استفاده حتماً تمیز نمایید.
• در روزهای گرم سال، با آب‌پاشی قبل تا قبل از بتن‌ریزی، مانع از افزایش دمای میلگردهای موجود در داخل قالب‌ها، براثر تابش مستقیم خورشید شوید.

تولیدکنندگان برتر میلگرد

از تولیدکنندگان برتر میلگرد می‌توان به برندهای زیر اشاره کرد:

• ذوب آهن اصفهان
• قیمت میلگرد کاشان
• میلگرد نیشابور، میلگرد میانه، قیمت میلگرد اهواز
• ابرکوه، شاهین بناب، قیمت میلگرد ظفر بناب ، سیرجان، آناهیتا گیلان، قیمت میلگرد شاهرود
• تیکمه داش، روهینا، قیمت میلگرد زاگرس، آریان فولاد، قیمت میلگرد درپاد تبریز

سخن پایانی

شاید قیمت مهم‌ترین فاکتور در خرید میلگرد باشد ولی نباید تنها مبنای ما برای انتخاب میلگرد، ارزانی باشد. امیدواریم با شناخت فاکتورهای کیفیت میلگرد که در این مقاله به شما معرفی کردیم، در کنار هم گامی در جهت ایمن‌سازی ساختمان‌ها و خانه‌هایمان برداریم.