فرق ورق سیاه و ورق رنگی در چیست ؟ مقایسه ورق سیاه و رنگی

ورق سیاه و ورق رنگی دو نمونه از ورق‌های فولادی مهم و پرکاربرد در صنایع مختلف هستند که هر یک طیف وسیعی از ابعاد و ضخامت‌ها را شامل می‌شوند. اما کدام یک انتخاب مناسب‌تری است؟ ورق سیاه بهتر است یا ورق رنگی؟ بر چه اساسی باید از بین این دو یکی را انتخاب کنیم؟ قیمت ورق سیاه و ورق رنگی در بازار چگونه است؟ کدام یک مقرون به صرفه‌تر و دارای خواص مطلوب‌تری است؟ این‌ها مجموعه‌ای از پرسش‌های مهم و اساسی در زمینه انتخاب ورق فولادی مناسب هستند که درک و شناخت تفاوت ورق سیاه و رنگی در پاسخگویی به آن‌ها بسیار مهم تلقی می‌شود. در این مقاله به بررسی و مقایسه ورق سیاه و رنگی می‌پردازیم.

ورق سیاه چیست؟

ورق سیاه محصول نورد گرم بر روی بیلت، اسلب و صفحات فولادی در دمایی بالاتر از 930 درجه سانتی‌گراد است. در انتهای چنین فرآیندی، یک ورق فولادی با ضخامت پایین و سطحی حاوی دوده‌های کربن و اکسیدها حاصل می‌شود که به دلیل رنگ تیره آن‌ها، این نوع ورق را ورق سیاه می گویند. ورق سیاه پرکاربردترین و ارزان‌ترین نوع ورق فولادی است.

ورق رنگی چیست؟

ورق رنگی همان‌طور که از نام آن پیداست، به دلیل تنوع در 15 رنگ مختلف، به این اسم معروف است. ورق‌های رنگی به طور غیرمستقیم از ورق سیاه تولید می‌شوند. بدین صورت که ورق سیاه ابتدا توسط پوشش از جنس روی، به ورق گالوانیزه تبدیل می‌شود و سپس با اعمال رنگ‌های الکترواستاتیک بر روی ورق گالوانیزه، ورق رنگی تولید می‌شود. ورق‌های رنگی دارای خواص مقاوم به خوردگی و زیبایی ظاهری مطلوبی هستند. وجود رنگ و خواص مطلوب‌تر سبب تفاوت قیمت ورق رنگی و ورق سیاه می‌‌شود.

تفاوت ورق سیاه و رنگی

فاکتورهای مهمی در تعیین فرق ورق سیاه و ورق رنگی تاثیرگذارند. ازجمله این عوامل می‌توان به فرآیند تولید، ظاهر، کاربرد و قیمت اشاره کرد. در ادامه به بررسی هر یک از این عوامل می‌پردازیم.

تفاوت در فرآیند تولید ورق سیاه و رنگی

فرآیند تولید مهم‌ترین عامل تأثیرگذار بر خواص یک قطعه است. با توجه به اینکه جنبه‌های کاربردی یک قطعه مهندسی با خواصی که به دنبال آن هستیم تعریف می‌شود، بنابراین اینکه قطعه چه خواصی داشته باشد از طریق کنترل فرآیند تولید قابل حصول است.

ورق سیاه یک فرآیند تولید ساده و یک مرحله‌ای را در پی دارد. برای تولید ورق سیاه ، فولاد از فرآیند نورد گرم استفاده می‌شود که دمایی بالای دمای تبلورمجدد فولاد (بالای 930 درجه سانتی‌گراد) به آن اعمال می‌شود. این امر سبب نرم شدن فولاد و قابلیت تغییر شکل در آن تا ضخامت‌های خیلی پایین می‌شود. تولید به روش نورد گرم، خواص سطحی مطلوبی را در پی ندارد و سطح این نوع ورق‌ها تیره و خشن است و نیاز به تمام کاری و پرداخت نهایی سطح دارد.

در طرف مقابل، ورق رنگی فرآیند تولید پیچیده‌تر و چند مرحله‌ای را داراست. بدین صورت که در ابتدا ورق سیاه مشابه با آنچه در بالا گفته شد، تولید می‌شود. سپس با غوطه وری ورق سیاه در حمام‌های آب‌کاری، پوشش روی بر روی سطح ورق سیاه تشکیل می‌شود و این‌چنین، ورق سیاه به ورق گالوانیزه تبدیل می‌شود. در ادامه، سطح ورق گالوانیزه از طریق شست و شو و کروماته کردن، آماده اعمال پوشش رنگ می‌شود. این کار سبب بهبود چسبندگی لایه رنگی به ورق زیرین می‌شود. در انتها، لایه‌ای رنگ الکترواستاتیک با ضخامت 20 تا 25 میکرون بر روی سطح اعمال می‌شود و بدین ترتیب ورق رنگی حاصل می‌شود.

بنابراین، ورق سیاه در یک مرحله و ورق رنگی در چند مرحله تولید می‌شود. به عبارتی دیگر، ورق رنگی نوعی محصول ثانویه است. هم‌چنین، فرآیند تولید ورق سیاه نیز نسبت به تولید ورق رنگی، شامل صرف زمان و هزینه کمتری است.

تفاوت در ظاهر

ورق رنگی به دلیل تولید در 15 رنگ مختلف، از ظاهری به مراتب جذاب‌تر نسبت به ورق سیاه برخوردار است. این تفاوت در ظاهر ورق سیاه و رنگی به گونه‌ای بر روی کاربرد آن‌ها نیز اثرگذار است.

فرق ورق سیاه و رنگی در کاربرد

با توجه به روش تولید این ورق‌ها، سطح ورق سیاه، به رنگ تیره و خشن است که ناشی از دمای بالای فرآیند است. در مقابل، ورق رنگی سطحی صاف، صیقلی و حاوی رنگ جذاب است. این تفاوت در رنگ باعث می‌شود که ورق‌های سیاه بیشتر برای کاربردهای ساختاری و استحکام بخشی به کار برده شوند و از به کار بردن آن‌ها در کاربردهای در معرض دید اجتناب شود. ساخت مخازن، تانکرها، ساخت پروفیل و انواع مقاطع ساختمانی و تولید انواع ورق‌ها مانند گالوانیزه، روغنی و... از مهم‌ترین کاربردهای ورق سیاه است.

اما تولید ورق رنگی منجر به ایجاد خواص مقاومت به خوردگی ناشی از پوشش گالوانیزه می‌شود که این خواص، به سبب وجود لایه رنگ تقویت نیز شده‌اند. بنابراین، ورق رنگی علاوه بر کاربردهای ساختاری، در کاربردهای تزئینی هم به کار برده می‌شود. از مهم‌ترین کاربردهای ورق رنگی می‌توان به انواع سقف شیروانی، ساخت سوله، سقف کاذب، ساخت نما و... اشاره کرد.

تفاوت قیمت 

ورق سیاه به دلیل اینکه از یک فرآیند ساده و تک‌مرحله‌ای تولید می‌شود، در مقایسه با روند تولید ورق رنگی که شامل چند مرحله است، هزینه کمتری را به دنبال دارد و بنابراین قیمت تمام شده ورق سیاه ارزان‌تر از ورق رنگی است. یکی از فاکتورهای مهم در تعیین قیمت این نوع وررق، وزن آن است. برای مشاهده وزن ورق به این صفحه مراجعه نمایید.

استفاده از پوشش گالوانیزه و سپس اعمال لایه‌های رنگ سبب پیچیده‌تر شدن و افزایش هزینه تولید ورق‌های رنگی می‌شود. ضمن اینکه، فرآیند تولید آن هم زمان‌بر است. لازم به ذکر است که ورق سیاه ارزان‌ترین ورق فولادی در بین تمام ورق‌هاست.

جمع بندی

ورق‌های سیاه و رنگی جزو پرکاربردترین ورق‌های فولادی هستند که از جنبه‌های از یکدیگر متمایز می‌شوند. فرآیند تولید، کاربرد، قیمت، ظاهر و خواص سطحی ازجمله مهم‌ترین تفاوت ورق سیاه و ورق رنگی محسوب می‌شوند. ورق رنگی به دلیل فرآیند تولید پیچیده و زمان‌بر، سطح تمام شده رنگی و جذاب و خواص مقاوم به خوردگی، از قیمت بیشتری نسبت به ورق سیاه برخوردار است. ورق سیاه نیز به دلیل سطح تیره و خشن اغلب در صنایع مربوط به ساخت و ساز به کار می‌رود و ارزان‌ترین ورق فولادی است.