میلگرد گالوانیزه و اهمیت آن

خوردگی میلگردهای بتن مسلح به دلیل رطوبت و نمک در خاک در مناطقی ساحلی مانند جنوب و یا استان‌های دارای خاک شور یک مسئله‌ای قدیمی اما جدی است. اینجاست که نام میلگرد گالوانیزه به صورت جدی وارد میدان ساخت‌وساز می‌شود. در کشورهای پیشرفته برخلاف ایران میلگرد گالوانیزه راه‌حلی هوشمند برای معضل قدیمی خوردگی در سازه‌های بتنی به شمار می رود. هرچند قیمت میلگرد گالوانیزه گران‌تر از  انواع میلگرد  معمولی است، اما در پروژه‌هایی با رطوبت، محیط قلیایی یا نیاز به طول عمر بالا، کاربرد میلگرد گالوانیزه صرفه‌جویی واقعی در درازمدت ایجاد می‌کند. با گسترش دانش مهندسی، الزام‌های آیین‌نامه‌ای و حمایت از تولید داخلی، این محصول می‌تواند به یک استاندارد جدید در ساختمان‌سازی ایران تبدیل شود.

 

👈 اطلاع از قیمت آنلاین میلگرد

میلگرد گالوانیزه چیست؟

میلگرد گالوانیزه، همان میلگرد فولادی معمولی است که سطح آن با پوششی از روی (Zn) پوشانده شده تا در برابر خوردگی، رطوبت، مواد شیمیایی و شرایط نامطلوب محیطی مقاوم‌تر شود. این پوشش معمولاً از طریق گالوانیزاسیون گرم (Hot-Dip Galvanizing) به دست می‌آید که طی آن میلگرد را در وان مذاب روی فرو می‌برند و لایه‌ای یکنواخت با ضخامت ۸۰ تا ۱۲۰ میکرون روی آن شکل می‌گیرد. این لایه واکنش سطح میلگرد با محیط اطراف جلوگیری کرده و باعث افزایش طول عمر میلگرد گالوانیزه می‌شود.

 

مشخصات فنی میلگرد گالوانیزه

میلگرد گالوانیزه به دلیل فرایند گالوانیزاسیون دارای مشخصات فنی متفاوت‌تری از میلگرد فولادی معمولی است. در جدول زیر مشخصات فنی میلگرد گالوانیزه را مشاهده می‌کنید.

 

 

این مشخصات باعث شده میلگرد گالوانیزه، گزینه‌ای مناسب‌تری نسبت به میلگرد معمولی در پروژه‌هایی باشد که در معرض رطوبت، املاح یا مواد خورنده هستند. هرچند هنوز هم به دلایل مختلفی از جمله گران‌تر بودن قیمت میلگرد گالوانیزه کاربرد آن در صنعت ساختمان ایران جا نیفتاده است.

 

تفاوت میلگرد گالوانیزه با میلگرد سیاه (معمولی)

در جدول زیر مقایسه ویژگی‌های فنی میلگرد گالوانیزه و میلگرد فولادی معمولی را مشاهده می‌کنید:

   

تحقیقات میدانی و تجربه پیمانکاری نشان داده که هزینه‌ی خرید میلگرد گالوانیزه در یک پروژه در ابتدا حداقل حدود ۲۰ درصد بالاتر از فولاد سیاه خواهد بود، اما در مقابل، هزینه نگهداری در ۲۵ سال آینده تا ۴۰ درصد کمتر پیش‌بینی می شود.

 

کاربردهای میلگرد گالوانیزه در ایران و جهان چیست؟

در جهان:

در کشورهای پیشرو مانند استرالیا، ژاپن، آمریکا و امارات، استفاده از میلگرد گالوانیزه در پروژه‌های عمرانی به‌ویژه در موارد زیر متداول است:

• پل‌ها و سازه‌های دریایی
• اسکله‌ها و موج‌شکن‌ها
• ساختمان‌های ساحلی یا نزدیک منابع نمکی
• تصفیه‌خانه‌ها و نیروگاه‌های حرارتی
• مناطق زلزله‌خیز که آسیب بتن، خوردگی میلگرد را تسریع می‌کند

به‌عنوان مثال، در ایالت فلوریدای آمریکا، استفاده از میلگرد گالوانیزه برای فونداسیون سازه‌های نزدیک خلیج مکزیک اجباری است.

در ایران:

هرچند در ایران استفاده از این نوع میلگرد هنوز محدود و پروژه محور است، اما در سال‌های اخیر شرکت‌هایی که پروژه‌های صنعتی یا زیرساختی در مناطق مرطوب (مثل شمال و جنوب کشور) اجرا می‌کنند، به سمت استفاده از میلگرد گالوانیزه حرکت کرده‌اند. در پروژه‌ای در بندرعباس، استفاده از میلگرد گالوانیزه باعث شد تا عمر مفید سازه اسکله حدود ۲۵ سال افزایش پیدا کند.

 

الزامات اجرایی میلگرد گالوانیزه

از الزامات اجرایی در هنگام استفاده از میلگرد گالوانیزه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• گاهی لازم است که میلگردها با هم دوبل شوند
• تماس میلگردهای معمولی و گالوانیزه با یکدیگر، باید حداقلی باشد
• ضخامت بتن، باید کمی بیشتر یا حداقل برابر با مواقعی باشد که تنها از میلگرد معمولی، استفاده می‌شود.
• باید هر مقطع فلزی دیگری مانند تکیه‌گاه‌ها، بولت‌ها و دیگر لوازم جانبی که قرار است در مجاورت یا تماس با میلگرد گالوانیزه قرار بگیرد هم گالوانیزه شود.
• سیم‌کش‌ها باید آنیل شده باشند.
• استفاده از پلی‌اتیلن و سایر عایق‌ها بین فلزات غیرمشابه مقاومت در برابر خوردگی میلگرد گالوانیزه را افزایش می‌دهند.

 

معایب میلگرد گالوانیزه چیست؟

اگر بخواهیم منصفانه نگاه کنیم، میلگرد گالوانیزه با تمام مزایایش، بدون ضعف هم نیست. از معایب میلگرد گالوانیزه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• قیمت اولیه بالا: در مقایسه با میلگرد سیاه، گالوانیزه بودن آن هزینه‌بر است.
• نیاز به حمل و نگهداری با دقت: آسیب به پوشش روی باعث کاهش مقاومت میلگرد نسبت به خوردگی می‌شود.
• محدودیت در جوشکاری: جوش دادن آن نیازمند دستورالعمل خاص و تهویه مناسب است، چون بخار روی سمی است.
• دسترسی محدود در بازار ایران: هنوز بسیاری از کارخانه‌ها یا انبارها این محصول را عرضه نمی‌کنند.

با این حال، در پروژه‌هایی که عمر مفید سازه و محیط‌زیست اهمیت دارد، این معایب در برابر مزایا ناچیز هستند.

 

تولیدکنندگان میلگرد گالوانیزه در ایران کدام اند؟

در حال حاضر تولید میلگرد گالوانیزه به دلیل تقاضای کم در خط تولید کارخانه‌های ایرانی قرار ندارد؛ اما در صورت نیاز و برای پروژه‌های خاص تولیدکنندگانی نظیر فولاد کویر کاشان (در حال توسعه خط گالوانیزه کاری میلگردهای صادراتی)، فولاد آریا ذوب اصفهان (تأمین‌کننده میلگرد گالوانیزه صنعتی برای پروژه‌های نفت و گاز) و چند برند دیگر سابقه تولید میلگرد گالوانیزه را دارند. در بازار آزاد نیز برخی تأمین‌کنندگان، میلگردهای گالوانیزه وارداتی از ترکیه یا چین را عرضه می‌کنند که نیازمند تأیید کیفی دقیق است.

 

آیا میلگرد گالوانیزه آینده ساخت‌وساز ایران است؟

از نظر بسیاری از فعالان صنعت ساختمان و مهندسان سازه پاسخ مثبت است اما سرعت آن کند خواهد بود. از این رو استفاده از میلگرد گالوانیزه در پروژه‌های دولتی، صنعتی و زیرساختی مخصوصاً در مناطقی با خطر بالای خوردگی باید الزامی شود. برای ساختمان‌های معمولی به دلیل افزایش هزینه اولیه و رکود صنعت ساختمان، انتظار نمی‌رود طی ۵ تا ۱۰ سال آینده، این محصول جایگاه ثابتی در بازار ایران پیدا کند.

سؤالات متداول

❓میلگرد گالوانیزه برای چه پروژه‌هایی مناسب است؟

✅ اسکله‌ها، تصفیه‌خانه‌ها، پل‌ها و پروژه‌هایی در مناطق مرطوب و ساحلی مانند جنوب ایران، صنعتی یا محیط‌های خورنده مانند خاک شور قم.

❓ تفاوت اصلی میلگرد گالوانیزه با میلگرد معمولی چیست؟

میلگرد گالوانیزه ضدزنگ و مقاوم در برابر خوردگی است، به همین دلیل و عمر مفید بالاتری دارد اما قیمت اولیه‌ آن کمی بیشتر از قیمت میلگرد معمولی است.

آیا میلگرد گالوانیزه در ایران تولید می‌شود؟

✅ بله، شرکت‌هایی فولاد کویر کاشان در حال تولید میلگرد گالوانیزه ساختمانی و صنعتی هستند