تحلیل بازار آهن در نیمه اول ۱۴۰۴؛ رکود، تورم و سایه جنگ

بازار آهن ایران در نیمه اول سال ۱۴۰۴، صحنه‌ای پر از تناقض و ابهام بود. از یک‌سو، رشد تورم و نوسانات شدید نرخ ارز باعث افزایش قیمت بسیاری از مقاطع فولادی شد و از سوی دیگر، نبود نقدینگی در پروژه‌های عمرانی و رکود سنگین ساخت‌وساز، معاملات بازار را در نقطه‌ای بی‌رمق متوقف کرد. در این میان، حوادث سیاسی و اقتصادی همچون انفجار در بندر رجایی، اعتصاب رانندگان کامیون و حتی جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل، لایه‌های پیچیده‌تری به این وضعیت افزودند.

این مقاله به‌عنوان تحلیلی جامع از شرایط بازار آهن در نیمه اول ۱۴۰۴، فراز و فرودهای قیمت آهن، تأثیر دلار، رخدادهای داخلی و خارجی و چشم‌انداز پیشروی این بازار را بررسی می‌کند.

 

فراز و فرودهای قیمت آهن در نیمه اول ۱۴۰۴

قیمت آهن‌آلات در نیمه اول سال جاری با نوسانات متعددی همراه بود. ابتدای سال با افزایش انتظارات تورمی، بازار شاهد رشد نسبی قیمت میلگرد، تیرآهن و ورق بود؛ اما در ماه‌های بعد به‌دلیل رکود تقاضا، بازار آهن روندی نزولی به خود گرفت. درنهایت با شروع جنگ و افزایش انتظارات تورمی قیمت آهن آلات سقف‌های تازه‌ای به ثبت رساند. در این میان میلگرد، ورق سیاه و محصولات صنعتی مانند قوطی و پروفیل هم با رکود معاملات ساختمانی و صنعتی، بیشترین فشار را تحمل کردند. به‌طورکلی، نیمه اول ۱۴۰۴ را می‌توان ترکیبی از افزایش هزینه تولید و کاهش تقاضای مصرفی دانست؛ شرایطی که هم تولیدکننده و هم خریدار را در موقعیت دشوار قرار داد.

 

انفجار بندر رجایی و اختلال در زنجیره تأمین

یکی از رویدادهای غیرمنتظره نیمه اول ۱۴۰۴، انفجار در بندر شهید رجایی بود. این حادثه نه تنها به تأسیسات بندر آسیب زد، بلکه مسیر واردات و صادرات فولاد و مواد اولیه را در روند تولید برخی محصولات فولادی با تأخیر جدی روبه‌رو کرد.

• توقف موقت واردات الکترود گرافیتی و برخی افزودنی‌های مورد نیاز فولادسازان، هزینه را در خط تولید فولادی‌ها بالا برد.
• محدودیت‌های حمل‌ونقل دریایی، صادرات محصولات فولادی را کند کرد و بخشی از تولیدکنندگان را با انبارهای پر و نقدینگی قفل‌شده مواجه ساخت.

این رخداد، تأثیر مستقیم روانی نیز بر بازار آهن داشت و بی‌اعتمادی بیشتری در میان خریداران ایجاد کرد.

 

اعتصاب رانندگان کامیون؛ ضربه به حمل‌ونقل داخلی

در ادامه مشکلات، اعتصاب رانندگان کامیون نیز مزید بر علت شد. این اعتصاب در اواخر اردیبهشت‌ماه، زنجیره تأمین داخلی آهن‌آلات را مختل کرد.

• بسیاری از محموله‌های میلگرد و تیرآهن در جاده‌ها متوقف ماند.
• هزینه حمل‌ونقل افزایش یافت و تأخیر در تحویل کالا به رکود بیشتر بازار دامن زد.
• بسیاری از فعالان خرید آهن را به تأخیر انداختند.

در شرایطی که پروژه‌های ساختمانی با کمبود نقدینگی مواجه بودند، این اختلال در زنجیره تأمین، رکود بازار آهن را سنگین‌تر کرد.

   

جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل؛ سایه‌ای سنگین بر بازار

بدون شک، مهم‌ترین رخداد سیاسی نیمه اول سال، جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل بود. این جنگ علاوه بر تبعات سیاسی و انسانی، بازارهای داخلی ازجمله بازار آهن را نیز به‌شدت متأثر کرد.

• در روزهای نخست جنگ، تقاضا برای خرید آهن‌آلات به امید حفظ سرمایه شکل گرفت.
• اما پس از شدت گرفتن نا اطمینانی و توقف برخی پروژه‌ها، تقاضا ناگهان سقوط کرد.
• فعالان بازار در حالت انتظار فرو رفتند و عملاً معاملات به صفر رسید.

بازار آهن در این دوره بیشتر از هر چیز با شوک روانی دست‌وپنجه نرم می‌کرد. خریداران و فروشندگان هر دو ترجیح دادند صبر کنند تا شرایط سیاسی روشن‌تر شود.

   

نوسانات دلار در بازار آهن

یکی از مهم‌ترین متغیرهای اثرگذار بر قیمت آهن‌آلات، نرخ ارز است. دلار در نیمه اول ۱۴۰۴ نوسانات پررنگی داشت:

• در فروردین و اردیبهشت، با رشد انتظارات تورمی و افزایش تنش‌های سیاسی، نرخ دلار تا مرز 105 هزار تومان پیش رفت.
• در خرداد اما با دخالت بانک مرکزی و کاهش تقاضای سفته‌بازی، دلار عقب نشست و به کانال 80 هزار تومان بازگشت.
• با شروع جنگ و اتمام آن دلار به روند صعودی بازگشت و تا سقف‌های جدید 106 هزار تومان هم رشد کرد.

این نوسان صعودی، نزولی و دوباره صعودی اثر مستقیمی بر بازار آهن داشت. در دوره افزایش دلار، قیمت تیرآهن و میلگرد و دیگر مقاطع رشد محسوسی نشان داد، اما به‌محض کاهش نرخ ارز، بازار با ریزش قیمت و سردرگمی فعالان مواجه شد. در ادامه رشد مجدد نرخ دلار باعث گران شدن آهن آلات شد اما نبود تقاضا در بخش مصرف و انتظار خریداران برای مشخص شدن شرایط کشور سردرگمی بازار را دوچندان کرد.

 

 

ترکیب رکود، تورم و نبود نقدینگی

اگر بخواهیم تصویری کلی از نیمه اول ۱۴۰۴ ترسیم کنیم، باید گفت این دوره ترکیبی از تورم و رکود بود:

1. تورم: رشد هزینه‌های تولید ناشی از گران شدن دلار، افزایش نرخ انرژی و مشکلات واردات.
2. رکود: توقف پروژه‌های عمرانی، نبود نقدینگی در بازار و کاهش مصرف واقعی آهن‌آلات.
3. نبود نقدینگی: کم شدن توان مالی پیمانکاران و خریداران خرد در مقابل انباشت محصولات فولادی در انبار تولیدکنندگان.

این سه عامل دست‌به‌دست هم دادند تا چشم‌انداز بازار آهن در نیمه اول سال 1404 تیره‌وتار شود.

 

چشم‌انداز نیمه دوم ۱۴۰۴؛ انتظار برای ثبات سیاسی

بازار آهن ایران در نیمه دوم سال، بیش از هر زمان دیگری وابسته به تحولات سیاسی خواهد بود. چند سناریو پیشرو است:

• در صورت تداوم نا اطمینانی سیاسی: رکود ادامه پیدا می‌کند و حتی ممکن است تولیدکنندگان به سمت کاهش ظرفیت یا تعطیلی خطوط تولید بروند.
• در صورت دستیابی به توافق‌های منطقه‌ای یا کاهش تنش‌ها: بازار آهن می‌تواند نفس تازه‌ای بکشد و پروژه‌های عمرانی دوباره فعال شوند.
• سناریوی میانه: بازار آهن در حالت انتظار باقی می‌ماند و تنها معاملات خرد ادامه می‌یابد، بدون رونق جدی.

 

بازار آهن در شش ماه نخست 1404

نیمه اول سال ۱۴۰۴ برای بازار آهن ایران، دوره‌ای پرچالش بود. نوسانات دلار، انفجار بندر رجایی، اعتصاب رانندگان کامیون، جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل و رکود ساخت‌وساز، همه و همه دست‌به‌دست هم دادند تا این بازار بیش از همیشه درگیر بی‌ثباتی و کمبود نقدینگی شود.

به بیان دیگر، نیمه اول سال جاری تصویری از تورم بدون رونق ارائه داد؛ جایی که قیمت‌ آهن آلات بالا رفت اما تقاضای واقعی کاهش یافت. در چنین شرایطی، فعالان بازار تنها یک امید دارند؛ ثبات سیاسی و اقتصادی در نیمه دوم سال تا شاید بتواند چشم‌انداز تیره‌وتار بازار آهن را روشن‌تر کند.