انفجار بندر رجایی؛ جرقه‌ای برای شعله‌ور شدن قیمت آهن‌آلات؟!
دسترسی سریع به محتوای مقاله
بررسی پیامدهای حادثه بندر رجایی بر نبض بازار فلزات
بندر شهید رجایی یکی از اصلی‌ترین مراکز در زنجیره تأمین فولادی‌ها به شمار می‌رود. در روز 6 اردیبهشت 1404 چندین انفجار مهیب در این بندر رخ داد و باعث دودآلود شدن هوای این بندر و بندرعباس شد و متأسفانه باعث جا باختن و زخمی شماری از هم‌وطنانمان شده است. در این مقاله به تأثیر این فاجعه بر قیمت آهن آلات می‌پردازیم و سناریوهای احتمالی تأثیر آن بر بازار آهن را بررسی می‌کنیم.
اهمیت استراتژیک بندر رجایی برای بازارها
بندر شهید رجایی یکی از اصلی‌ترین مراکز واردات و صادرات کالاهای اساسی در کشور به شمار می‌رود و ازاین‌رو هرگونه اخلالی در این بندر می‌تواند باعث اخلال در زنجیره تأمین و تولید بسیاری از کالاها در ایران شود. بندر شهید رجایی بزرگ‌ترین و پیشرفته‌ترین بندرکانتیری کشور با ظرفیت 8 میلیون TEU محسوب می‌شود که در روز شنبه 6 اردیبهشت 1404 دچار حادثه انفجار و چندین آتش‌سوزی شد. حادثه‌ای که نه‌تنها نگرانی‌ها درباره زیرساخت‌های تجاری را افزایش داده، بلکه مستقیماً چشم‌انداز بازارهای داخلی مانند نرخ دلار و قیمت آهن و فولاد را نیز تحت تأثیر قرار داده است.
تأثیر انفجار بندر رجایی بر بازار آهن
سالانه بیش از ۵۵ درصد صادرات و واردات کانتینری کشور با بازارهای آسیایی، اروپایی و آفریقایی از طریق بندر شهید رجایی انجام می‌شود و این عدد می‌تواند نشان‌دهنده عمق این فاجعه بر اقتصاد ایران باشد. در ارتباط این بندر با حوزه آهن‌آلات نیز باید عنوان کنیم که بسیاری از واردات ورق‌های فولادی، شمش، بیلت، میلگرد، ناودانی و تیرآهن از مسیر این بندر انجام می‌شود یا حداقل بخشی از زنجیره تأمین این مقاطع به این بندر وابسته است؛ بنابراین هرگونه اخلالی در این بندر مستقیماً بر هزینه تولید و قیمت آهن آلات مانند قیمت ورق فولادی، قیمت تیرآهن و ... تأثیر می‌گذارد. در ادامه تأثیر انفجار بندر شهید رجایی بر قیمت آهن آلات بیشتر بررسی می‌کنیم.
تأثیرات انفجار بندر شهید رجایی بر قیمت آهن آلات
با توجه به گستردگی تأثیر این بندر بر اقتصاد ایران می‌توان تأثیرات انفجار بندر شهید رجایی بر قیمت آهن آلات را به‌صورت زیر بررسی کرد:
- افزایش نرخ دلار و گران شدن قیمت آهن آلات
- اخلال در روند تأمین مواد اولیه و گران شدن هزینه تولید
- اخلال در روند تولید و عرضه آهن آلات
- افزایش هزینه حمل و ترخیص کالاهای فولادی
- کاهش نسبی موجودی آهن آلات در بازار
- تیره‌وتار کردن چشم‌انداز تورمی کشور
فاجعه بندر رجایی و گران شدن دلار
درست در شنبه‌ای که انتظار می‌رفت با اخبار مثبت دور سوم مذاکرات قیمت دلار به زیر 79 هزار تومان برسد فاجعه بندر رجایی تیر خلاصی بر این امیدها بود. همین هم‌زمان بودن این دو رویداد یعنی روز سوم مذاکرات و انفجار بندر رجایی بر مشکوک بودن بیشتر این حادثه افزوده است. در روزی که قیمت دلار به محدوده 78 هزار تومان هم رسیده بود خبر انفجار بندر رجایی باعث افزایش 4 الی 5 هزار تومانی نرخ دلار شد و قیمت دلار را تا محدوده 83 هزار تومان هم افزایش داد. این رشد نرخ دلار مسلماً باعث افزایش التهاب در بازار آهن و گران شدن قیمت آهن آلات در روزهای آتی خواهد شد.
انفجار بندر رجایی و اخلال در زنجیره تأمین فولادی‌ها
جدا از تأثیر مستقیم فاجعه بندر رجایی بر نرخ دلار و گران شدن قیمت آهن آلات باید اضافه کنیم این حادثه می‌تواند در درازمدت هم باعث گران شدن قیمت مقاطع فولادی شود. اولین تأثیر آن در عدم تأمین مواد اولیه موردنیاز فولادی‌هاست که می‌تواند روند تولید و عرضه انواع آهن آلات را با اخلال روبرو کند. دومین تأثیر این فاجعه بر افزایش هزینه‌های ترخیص و حمل‌ونقل انواع آهن آلات است که می‌تواند باعث کمبود برخی مقاطع استراتژیک در بازار آهن شود. درصورتی‌که فاجعه بندر شهید رجایی به‌زودی کنترل نشود هزینه تولید و تأمین مواد اولیه برای کارخانه‌های فولادی افزایش یافته و این امر مسلماً قیمت آهن آلات را در بازار گران می‌کند.
حادثه بندر رجایی و افزایش انتظارات تورمی
درست در زمانی که به علت مذاکرات ایران و آمریکا انتظارات تورمی در داخل ایران به کمترین میزان خود رسیده بود و چشم‌انداز روشن‌تری از روند اقتصادی بازارها پیش‌بینی می‌شد حادثه بندر رجایی را می‌توان یک تراژدی غم ناک اقتصادی دانست. با توجه به تأثیر بندر رجایی بر اکثر بازارهای داخلی می‌توان گفت انفجار این بندر باعث تیره‌وتار شدن چشم‌انداز بازارهای داخلی شده است. البته با مدیریت درست این حادثه می‌توان از پیامدهای منفی آن جلوگیری کرد اگر چنین اراده و تخصصی در مدیریت حوادث وجود داشته باشد.
جزئیات حادثه انفجار بندر رجایی و سناریوهای پیش رو
بر اساس گزارش‌های رسمی، انفجارهای اخیر بندر رجایی باعث ایجاد خسارت‌های به تأسیسات این بندر شده است. گرچه هنوز ابعاد حادثه بندر رجایی کاملاً مشخص نیست اما از نگرانی‌های بازار و سناریوهای پیش رو می‌توان به نکات زیر اشاره کرد:
- تخریب بخشی از مسیرهای دسترسی
- آسیب به اسکله‌های تخلیه و بارگیری کالاهای اساسی مانند آهن آلات
- اختلال در زمان‌بندی پهلوگیری کشتی‌های واردات و صادرات
- نگرانی بیمه‌ها و افزایش ریسک بیمه‌ای باربری و حمل‌ونقل
- احتمال تشدید بازرسی‌ها و کندی ترخیص کالاها
در صورت عدم مدیریت صحیح و عدم جلوگیری از بروز این عوامل می‌توان نتیجه گرفت که زنجیره تأمین مواد فولادی و روند معمول حمل‌ونقل آهن‌آلات با اختلال روبرو شود. اختلالی که می‌تواند باعث گران شدن مقاطع فولادی در بازار شود. هم‌چنین بازار آهن به هرگونه اخلالی در زمینه تولید و عرضه حساس بوده و این امر تا زمان مشخص شدن جزییات می‌تواند باعث التهاب در بازار آهن و افزایش انتظارات تورمی در میان خریداران و فروشندگان شده و تمایل به انبار کردن آهن آلات را هم بیشتر کند.
کاهش نسبی برخی مقاطع فولادی در بازار
برخی از مقاطع فولادی ارتباط مستقیمی با بندر رجایی دارند و ازاین‌رو هرگونه اخلالی در روند بندر رجایی می‌تواند باعث کاهش موجودی برخی مقاطع فولادی خاص مانند زیر شود:
- انواع ورق های وارداتی
- انواع شمش‌های صادراتی
- انواع فروآلیاژها
- تیرآهن‌های وارداتی
از تأثیرات میان‌مدت و بلندمدت انفجار بندر رجایی بر بازار آهن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- احتمال افزایش قیمت‌های پایه بورس کالا
- اخلال در پروژه‌های بزرگ و افزایش تقاضا
- فشار بر کارخانه‌های فولادی
-
احتمال افزایش قیمت‌های پایه بورس کالا به علت انفجار بندر رجایی
-
اخلال در پروژه‌ها بزرگ و افزایش تقاضا پس از حادثه بندر رجایی
-
فشار بر کارخانه‌های فولادی به علت حادثه بندر رجایی
