لوله‌های داربست، نوعی لوله فولادی هستند که به‌عنوان یک سیستم پشتیبانی در خارج از ساختمان‌ها و سازه‌های در حال ساخت نصب می‌شوند. لوله داربست به کارگران این امکان را می‌دهد تا با بالا رفتن از این سازه‌های موقت و ایستادن روی سکوها، به سطوح بالایی ساختمان یا سازه دسترسی داشته باشند. لوله‌های داربست دارای طول‌های مختلفی هستند، بنابراین ساختار داربست می‌تواند متناسب با یک کاربرد خاص، به‌صورت سفارشی ساخته شود. برای مشاهده قیمت لوله داربست به این لینک مراجعه نمایید.
لوله داربست چیست؟
لوله داربست یک لوله فولادی ساخته‌شده از فولاد نورد گرم (ورق سیاه) یا فولاد گالوانیزه است که به‌صورت درز دار یا بدون درز تولید می شود. با تفاوت لوله درزدار و بدون درز در این صفحه آشنا شوید. این لوله‌ها به‌منظور ایجاد ساختار داربستی و تکیه‌گاه برای ساخت و تعمیر سازه‌های بلند مورداستفاده قرار می‌گیرند. بنابراین، باید علاوه بر استحکام خوب، خواص شیمیایی خوبی نیز داشته باشند تا در هنگام کار در شرایط نامساعد آب و هوایی، دچار زنگ‌زدگی و خوردگی نشوند. هم‌چنین، ضخامت و سایز استاندارد نیز در این لوله‌ها بسیار اهمیت دارد.
تاریخچه لوله داربست
داربست از ابتدای تمدن بشری برای ساختن ساختمان‌های بلند مورداستفاده قرار گرفته است. حدس زده می‌شود که اهرام باستانی مصر نیز با استفاده از داربست‌های چوبی ساخته‌شده‌اند. داربست چوبی تا سال 1922 به‌طور گسترده مورداستفاده قرار گرفت. در این زمان به تدریج از لوله‌های فولادی به جای تیرهای چوبی استفاده کردند.
امروزه استفاده از داربست‌های فلزی امری عادی است. لوله داربست از دهه 1950 مورداستفاده در صنعت بوده است. این لوله‌ها در عین وزن مناسب، استحکام بسیارخوبی را ارائه می‌دهند. فلزات مورداستفاده برای لوله داربست معمولاً فولاد کربنی، فولاد گالوانیزه و یا آلومینیوم هستند.
انواع لوله های داربست
از نظر کاربرد
از نظر کاربرد، لوله های داربست شامل موارد زیر می‌شوند:
- لوله‌های سرتاسری: لوله‌هایی که داربست را به‌صورت افقی مهار می‌کنند و برای ایجاد تکیه‌گاه استفاده می‌شوند.
- لوله‌های ستونی: لوله‌هایی که به‌صورت عمودی بر روی زمین قرار می‌گیرند تا بارهای اعمالی را به زمین وارد کنند.
- لوله‌های زیرتخته ای: این لوله‌ها به‌عنوان تکیه‌گاه برای قرار گرفتن تخته بر روی آن‌ها کاربرد دارند.
- لوله شمعی: لوله‌هایی که بر روی ساختمان مجاور و نیز بر روی زمین قرار می‌گیرند تا تعادل بیشتر را ایجاد کنند.
- لوله‌های قطری: وظیفه حفظ تعادل و جلوگیری از حرکت داربست را بر عهده دارند.
- لوله قید دیواره درگاهی: لوله‌هایی که سبب اتصال داربست به ساختمان می‌شوند و آن را مهار می‌کنند.
همه این انواع مختلف لوله‌های داربست توسط کوپلرهایی به هم متصل می‌شوند که از خم شدن یا حرکت اضافی آن‌ها در هنگام تکمیل سازه جلوگیری می‌کند. سه نوع اصلی کوپلرها وجود دارند که کوپلرهای زاویه راست، کوپلرهای پوتلوگ و کوپلرهای چرخشی هستند. علاوه بر این، می‌توان از پین‌های مفصلی (اسپیگوت) یا جفت‌کننده‌ها برای اتصال لوله‌ها از سر به انتها استفاده کرد.
از نظر جنس
لوله داربست فولادی
معمولاً برای ساخت لوله داربست از فولاد و آلومینیوم استفاده می‌شود. لوله‌های فولادی معمولاً سنگین‌تر هستند، اما به‌طور استثنایی نیز قوی هستند. لوله‌های آلومینیومی بسیار سبک‌تر هستند، اما نمی‌توانند به‌اندازه لوله‌های فولادی وزن را تحمل کنند.
داربست فولادی استحکام و دوام بالایی دارد. درعین‌حال دارای خاصیت ارتجاعی است که به جلوگیری از ترک خوردن کمک می‌کند. فولاد می‌تواند بارهای بسیار سنگین را تحمل کند و کارگران می‌توانند از آن برای حمل تجهیزات و لوازم سنگین استفاده کنند. برای سازه‌های بلند، استفاده از لوله داربست فولادی یک ضرورت است زیرا وزن داربست خود به استحکام سازه‌ای نیاز دارد که فقط فولاد می‌تواند آن را تأمین کند.
لوله داربست گالوانیزه
لوله‌های فولادی گالوانیزه از دیگر لوله‌های رایج در این زمینه هستند. در اکثر موارد، لوله‌های فولادی گالوانیزه می‌شوند. این بدان معنی است که آن‌ها با عنصر روی پوشش داده می‌شوند، که به جلوگیری از زنگ‌زدگی و خوردگی به دلیل قرار گرفتن در معرض عناصر محیطی کمک می‌کند. لوله‌های آلومینیومی معمولاً نیازی به گالوانیزه ندارند، زیرا آلومینیوم نسبتاً در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی مقاوم است.
اگر فولاد گالوانیزه نباشد، معمولاً برای محافظت در برابر آسیب‌های جوی، رنگ‌آمیزی می‌شود یا به روش‌های دیگر دارای لایه محافظ می‌شود. فولاد در هنگام ضربه خوردن تمایل به خم شدن دارد ولی به‌راحتی می‌توان آن را به شکل اول درآورد. اما آلومینیوم شکننده‌تر است و احتمال کمتری وجود داردکه پس از ضربه به شکل اول خود بازگردد.
استاندارد و مشخصات لوله داربست
لوله‌های داربست براساس استاندارد EN39 ساخته می‌شوند. قطر خارجی این لوله‌ها برابر 48.3 میلی‌متر و ضخامت دیواره آن‌ها بین 1.8 تا 4 میلی‌متر است. لوله‌های داربستی باید از نظر بصری شکل صاف داشته باشند و میزان انحراف آن‌ها از 15 میلی‌متر در طول 3 متر تجاوز نکند. لوله‌های داربست را می‌توان به‌راحتی به طول‌های متفاوتی برش داد اما معمولاً در طول 6 متر فروخته می‌شوند.
نکته قابل‌توجه که ممکن است در انتخاب و خرید لوله‌های داربست افراد را دچار اشتباه کند، عدد مربوط به قطر یعنی 1 و 1/2 اینچ است. این عدد برابر 38.1 میلی‌متر است اما در بالا گفته شد که قطر این لوله‌ها 48.3 میلی‌متر است. دلیل این تفاوت چیست؟ آیا اشتباه محاسباتی در تبدیل اینچ به میلی‌متر رخ داده است؟ در پاسخ باید گفت که قطعاً این‌طور نیست.
قطر 1 و 1/2 اینچ درواقع قطر درونی لوله داربست است که مقدار آن 38.1 میلی‌متر است. این لوله‌ها دارای ضخامت قابل‌توجهی هستند تا سبب پایداری و استحکام این لوله‌ها در برابر تحمل وزن و نیروها شوند.
درگذشته به دلیل کیفیت پایین فولاد و کمبود امکانات تولید نسبت به امروز، برای تولید یک لوله فولادی پایدار به مواد بیشتری نیاز بود. ازآنجایی‌که برای یک لوله پایدار به فولاد بیشتری نیاز بود، دیواره‌های لوله‌ها ضخیم‌تر بوده و قطر داخلی آن‌ها کوچک‌تر بود و این قطر داخلی، معیار استاندارد لوله‌ها بوده است. در مقاله انواع لوله فولادی، با این مقطع فولادی پرکاربرد آشنا شوید.
امروزه می‌توانیم مقدار فولاد کمتری را برای تولید لوله‌های داربستی پایدار به کار ببریم که سبب کاهش ضخامت جداره این لوله‌ها می‌شود. درنتیجه، قطر داخلی نیز بزرگ‌تر می‌شود، درحالی‌که قطر بیرونی ثابت می‌ماند. در انواع لوله‌ها، این قطر خارجی است که بیشترین اهمیت را دارد. بنابراین جای تعجب نیست که امروزه هنگام تعیین قطر لوله داربست، قطر خارجی آن تعیین‌کننده در نظر گرفته می‌شود و مانند گذشته، قطر داخلی معیار آن نیست.
لوله های داربست غیراستاندارد
CROSS CUT
لوله‌های بریده‌شده توسط اره می‌توانند در آن‌ها لب‌های تیز ایجاد کند که همراه با زاویه برش هستند. این نوع لوله‌ها غیراستاندارد بوده و باید به‌صورت صاف و بدون لبه تیز برش داده شوند.
SPLIT END
هر لوله انتهایی باید حداقل 150 میلی‌متر از شکاف بریده شود و انتهای آسیب‌دیده از بین برود.
MUSHROOM-HEADED
وقتی‌که از لوله داربست به‌عنوان وسیله‌ای برای ضربه زدن به جسم دیگری استفاده شود، سر لوله به شکل کلاهک قارچ درمی‌آید که نشانگر یک لوله غیراستاندارد است. برای استفاده از این لوله، انتهای آسیب‌دیده باید بریده شود.
FLAME CUT
برش لوله با شعله نه‌تنها انتهای لوله بلکه تا 600 میلی‌متر طول لوله را تحت تأثیر حرارت قرار می‌دهد و این‌چنین هم بر روی خواص و هم بر روی ظاهر لوله تاثیر منفی می‌گذارد.
BENT
اگر لوله داربست بیش‌ازحد ممکن خم شود، قابل‌استفاده نخواهد بود. در این حالت، لوله را می‌توان با استفاده از تجهیزات تخصصی صاف کرد یا قسمت آسیب‌دیده را برش داد.
جمع بندی
لوله داربست نوعی لوله فولادی یا گالوانیزه است که معمولاً به‌صورت بدون درز و از ورق‌های سیاه یا گالوانیزه ساخته می‌شود. این لوله‌ها به دلیل استفاده در ساخت داربست‌های ساختمان به‌منظور ساخت یا تعمیر سازه‌ها، به نام لوله داربستی معروف شده‌اند. انواع لوله‌های داربست در قطر داخلی 1 و 1/2 اینچ، قطر خارجی 48.3 میلی‌متر، طول 6 متر و ضخامت جداره بین 1.8 تا 4 میلی‌متر ساخته می‌شوند.
