روش تولید و مشخصات انواع گریدهای ورق گالوانیزه خودرویی

ورق‌های گالوانیزه نوعی ورق‌های پایه فولادی هستند که با لایه‌ای از جنس عنصر روی (Zn) پوشش داده می‌شوند. این ورق‌ها در مقابل خوردگی و زنگ‌زدگی مقاومت بسیار خوبی داشته و یکی از پرکاربردترین مقاطع فولادی در صنایع خودروسازی هستند. به ورق‌های گالوانیزه‌ای که به‌صورت اختصاصی برای استفاده در خودروسازی تولید می‌شوند، ورق گالوانیزه خودرویی گفته می‌شود. در این راستا، کارخانه ورق گالوانیزه خودرو شهرکرد در زمینه تولید این محصول در حال فعالیت است. این کارخانه انواع گریدهای این ورق را در ضخامت‌ها و مشخصات متنوع تولید و عرضه می‌کند. قیمت ورق گالوانیزه خودرویی به دلیل کیفیت بهتر و کارایی خاص آن، گران‌تر از سایر ورق‌های گالوانیزه است. در این مقاله به‌صورت اختصاصی به بررسی مشخصات و خواص ورق‌های گالوانیزه خودرویی تولیدشده توسط کارخانه شهرکرد می‌پردازیم.

ورق گالوانیزه خودرویی چیست؟

ورق گالوانیزه خودرویی همان‌طور که از نام آن پیداست به‌صورت اختصاصی برای استفاده در ساخت بدنه و قطعات خودروهای مختلف تولید می‌شود. بنابراین این محصول باید دارای خواص برتر نسبت به ورق‌های گالوانیزه معمولی باشد تا هم به‌راحتی شکل بگیرد و درعین‌حال مستحکم باشد و هم از مقاومت به خوردگی، رنگ‌پذیری و قابلیت جوشکاری مطلوبی نیز برخوردار باشد.

مشخصات ورق گالوانیزه خودرو شهرکرد

کارخانه شهرکرد با برخورداری از ظرفیت تولید سالانه 400 هزار تن ورق خودرو، تأمین‌کننده حجم عظیمی از نیاز بازار داخل به این محصول است. در این کارخانه محصولات ورق گالوانیزه خودرویی با عرض 800 الی 1880 میلی‌متر و در ضخامت‌های 0.4 تا 2 میل قابل‌تولید هستند. گل ورق گالوانیزه شهرکرد بسیار ریز یا در اصطلاح از نوع Zero-Spangle بوده و با چشم غیرمسلح قابل‌مشاهده نیست. به همین دلیل کیفیت سطحی این محصول بسیار بالا بوده و رنگ‌پذیری آن نیز عالی است. همچنین، این ورق علاوه بر لایه پوششی از جنس روی، حاوی لایه‌های محافظتی کروماته و روغنی نیز هست که سبب افزایش مقاومت به خوردگی آن می‌شود.

مشخصات جرم پوشش ورق گالوانیزه خودرویی شهرکرد به قرار زیر است:

• جرم پوشش: 60 الی 350 گرم بر مترمربع
• جرم پوشش کروم سه ظرفیتی: 50 تا 60 میلی‌گرم بر مترمربع
• جرم پوشش روغن محافظ: 0.2 تا 4 گرم بر مترمربع

گریدهای ورق گالوانیزه خودرو

ورق‌های گالوانیزه خودرویی بر اساس استانداردهای مختلف در گریدهای متنوعی تولید می‌شوند. قسمت‌های مختلف خودرو به خواص متفاوتی از این ورق‌ها نیاز دارند و به همین دلیل لازم است تا برای هر قسمت یا قطعه خاص، ورق مخصوص به آن تولید شود. به‌عنوان‌مثال، ورق‌های مورداستفاده در برنه خودرو باید قابلیت شکل‌پذیری، استحکام و چقرمگی مناسب، جوش‌پذیری خوب و همین‌طور مقاومت به خوردگی مطلوبی داشته باشند؛ چراکه بیشتر با عوامل محیطی در تماس بوده و امکان وارد آمدن ضربات مکانیکی به آن‌ها بالاست. اما قطعات داخلی خودرو از الزامات کمتری برخوردارند. در جدول زیر انواع گریدهای ورق گالوانیزه خودرویی بر اساس خواص و استانداردهای ساخت آورده شده است.

روش تولید ورق گالوانیزه خودرو

حال که با انواع گریدهای ورق گالوانیزه خودرویی شهرکرد آشنا شدیم، بیاید خط تولید این محصول را در این کارخانه بررسی کنیم و ببینیم چطور یک ورق گالوانیزه برای استفاده در صنعت خودروسازی تولید می‌شود. مراحل تولید این محصول در کارخانه ورق گالوانیزه خودرو شهرکرد به شرح زیر است:

• ورودی ورق: در این مرحله، وزن و عرض ورق‌های نورد سرد یا روغنی اندازه‌گیری شده و کلاف‌ها هم‌مرکز می‌شوند. سپس توسط کلاف بازکن، این ورق‌ها از حالت کلاف خارج می‌شوند.
• دستگاه جوش ورق: با توجه به اینکه خط تولید ورق گالوانیزه خودرویی به‌صورت پیوسته است، باید انتهای هر کلاف به ابتدای کلاف بعدی متصل شود. در این مرحله بر اساس اطلاعات سیستم اتوماسیون سطح 2، کلاف‌ها جوش داده می‌شوند.
• فرآیند شست و شوی ورق: پس از انجام جوشکاری، به‌منظور کاهش یا حذف آلودگی‌های سطحی ورق‌ها، این محصولات تحت شست و شوی اولیه و ثانویه توسط غلتک‌های شوینده و مخازن حاوی محلول‌های شیمیایی یا فرآیند الکترولیتی قرار می‌گیرند.
• کوره آنیلینگ: این کوره از نوع پیوسته و عمودی است که مجهز به رادیانت تیوپ‌های نوع Double-P است و قابلیت تولید انواع گریدهای فولاد با کیفیت سطحی بالا را داراست. این کوره حاوی اتمسفری از گازهای نیتروژن و هیدروژن با نسبت 5 به 95 درصد است.
• حوضچه روی مذاب: در این مرحله فرآیند پوشش دهی ورق گالوانیزه خودرویی به‌صورت مستقیم و یکپارچه انجام می‌شود. با توجه به اینکه اتاق کنترل فرآیند در این کارخانه در روبه روی حوضچه مذاب فلز روی قرار گرفته است، کنترل بر روی پوشش ورق از طریق سیستم‌های رایانه‌ای و دوربین‌های کنترلی انجام می‌پذیرد.
• نورد پوسته‌ای یا Skin Pass: این مرحله شامل استفاده از ماشین‌های نورد پوسته‌ای چهار غلتکه برای بهبود خواص مکانیکی و کیفیت سطح نهایی ورق می‌شود.
• دستگاه سنجش سطح تنش: این دستگاه با ایجاد کشش در ورق، موجب اصلاح خواص مکانیکی گریدهای مختلف ورق گالوانیزه خودرویی می‌شود.
• ضخامت سنجی پوشش ورق: در این مرحله ضخامت و میزان کاهش وزن پوشش توسط کنترل لحظه‌ای پوشش ورق با استفاده از تکنولوژی پرتوایکس انجام می‌شود. کاهش میزان مصرف روی و بهبود کیفیت محصول نهایی ازجمله اهداف این مرحله است.
• پوشش دهی شیمیایی و پوشش روغن: در اینجا به‌منظور بهبود مقاومت در برابر خوردگی، در ابتدا یک لایه پوشش کروماته به روش شیمیایی روی ورق اعمال شده و سپس لایه حفاظتی روغن با استفاده از روش الکترواستاتیک روی لایه کروماته اعمال می‌شود.
• خروجی ورق: در انتهای خط تولید ورق گالوانیزه خودرویی، عملیات لبه بری، کنترل کیفیت، روغن‌کاری نهایی و سپس رول پیچ کردن ورق‌ها انجام می‌شود. سپس این محصول برای بسته‌بندی و ارسال به انبار منتقل می‌شود.

نحوه بسته بندی و حمل و نقل ورق گالوانیزه خودرویی

با توجه به اینکه ورق گالوانیزه خودرو به دلیل برخورداری از پوشش روی دارای خواص ضد خوردگی است، باید به‌خوبی از این ورق‌ها در برابر آسیب‌های مکانیکی محافظت شود. چراکه ورق گالوانیزه مانند ورق استیل ذاتاً در مقابل خوردگی مقاوم نیست و اگر پوشش محافظ آن دچار خراش یا آسیب‌های دیگر شود، عملکرد آن به‌شدت افت خواهد کرد. ضمن اینکه، قیمت ورق گالوانیزه خودرو شهرکرد به‌دلیل کاربردهای خاص آن معمولا گران‌تر از سایر ورق هاست. بنابراین لازم است تا به‌خوبی این ورق‌ها بسته‌بندی و انبار شوند تا هم آسیب نبینند و هم موجب هدر رفت سرمایه شما از طریق خرابی‌های مکانیکی نشوند. از مهم‌ترین نکات در حین انبار کردن و حمل‌ونقل ورق‌های گالوانیزه خودرویی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• قراردادن ورق‌ها در انبارهای حاوی تهویه هوا
• قرار دادن آن‌ها روی پالت‌های چوبی و در ارتفاع مشخص از سطح زمین
• عدم انباشت آن‌ها روی یکدیگر بدون استفاده از اجزای جداکننده
• عدم نگهداری ورق‌ها در محیط‌های مرطوب یا حاوی مواد خورنده
• بستن محکم این ورق‌ها در حین حمل‌ونقل به‌منظور جلوگیری از آسیب مکانیکی
• تسمه کشی ورق‌ها به شکل اصولی و استفاده از ضربه‌گیر در انواع مختلف
• عدم کشیدن رول‌های ورق بر روی زمین هنگام حمل‌ونقل آن‌ها

سؤالات متداول

1- از کدام گریدهای ورق گالوانیزه خودرویی برای ساخت بدنه خودرو استفاده می‌شود؟

گریدهای DX52 و DX53 بهترین گریدها برای ساخت بدنه خودروها هستند.

2- ورق‌های گالوانیزه خودرویی بر پایه کدام ورق‌ها تولید می‌شوند؟

ورق پایه برای تولید این محصولات ورق‌های روغنی یا ورق نورد سرد در گریدهای St12، St13 و St14 هستند.