مقایسه انواع روش های اجرای لوله کشی سقفی، توکار و روکار
دسترسی سریع به محتوای مقاله
لوله کشی ساختمان از مهم‌ترین بخش‌های اجرایی تأسیسات به شمار می‌رود و مانند رگ برای بدن عمل می‌کند. لوله کشی ساختمان همه مراحل لوله کشی برای آب، گاز، فاضلاب، شوفاژ، سیستم‌های حرارتی و برودتی، آبیاری و آب‌رسانی را شامل می‌شود. در طول سال‌ها و با پیشرفت صنعت ساختمان روش‌های لوله کشی هم پیشرفت کرده‌اند و به دسته‌های مختلفی ازنظر سبک و روش اجرا تبدیل شده‌اند. هدف اصلی ما در این مقاله توضیح در مورد روش‌های اجرایی لوله کشی ساختمان از نظر محل قرارگیری لوله است. پس همراه ما باشید تا نکات اجرایی ظریف لوله کشی ساختمان را مرور کنیم. به منظور استعلام قیمت لوله و خرید انواع تیوب و لوله مانیسمان، درزدار و غیره به این صفحه مراجعه نمایید.
روش های اصلی لوله کشی ساختمان
انتخاب یکی از روش‌های اصلی لوله کشی ساختمان به مواردی نظیر نوع ساختمان، میزان مناسب فشار آب، مدت‌زمان بهره‌برداری، بودجه، اقلیم و شرایط اجرا مانند نیروی متخصص بستگی دارد. به‌عنوان نمونه برای لوله کشی آب ساختمان از سه روش اصلی لوله کشی سنتی، لوله کشی انشعابی و لوله کشی کلکتوری استفاده می‌کنند. در این مورد لوله کشی ساختمان به روش کلکتوری پیشرفته‌ترین روش است و از قوانین لوله کشی ساختمان قدیمی مثل انشعابی و سنتی پیروی نمی‌کند. هر سه این سبک‌ها در اجرا به روش توکار، روکار و زیر سقفی قابل‌اجرا هستند. در ادامه به مقایسه روش‌های توکار، روکار و زیر سقفی اجرای لوله کشی می‌پردازیم.
مقایسه روش های توکار، روکار و زیر سقفی در اجرای لوله کشی
با مقایسه این روش‌ها می‌توانید بهترین روش اجرای لوله کشی را برای خود انتخاب کنید. البته بهترین روش با در نظر گرفتن شرایط ساختمان شما، سرعت اتمام کار و میزان بودجه شما انتخاب می‌شود. مثلاً برای یک ساختمان در حال سکونت مهم‌ترین ویژگی اتمام سریع کار است تا کمترین مزاحمت برای ساکنین ساختمان به وجود بیاید. در چنین حالتی بهترین روش همان سریع‌ترین روش لوله کشی خواهد بود. در ادامه ویژگی‌های هر یک از این سه روش را بررسی می‌کنیم.
لوله کشی سقفی
با پیشرفت صنعت ساختمان و امکان ساخت سقف‌های کاذب یا سبک، تعبیه لوله تأسیساتی در فضای بین سقف بسیار رایج شده است. ازاین‌رو یکی از مکان‌های محبوب برای عبور لوله کشی بالای سقف کاذب است. لوله کشی سقفی به شکل زیر انجام می‌شود:
• در فضای خالی بالای سقف‌های کاذب که روش جدیدتری بوده و دسترسی به آن ساده‌تر است.
به‌طورکلی در این روش لوله‌ها راحت‌تر در دسترس هستند و در صورت بروز خرابی، راحت‌تر از سایر روش‌ها تعمیر می‌شوند. همان‌طور که می‌دانید در لوله کشی سنتی، لوله فولادی را در کف ساختمان تعبیه می‌کردند و پس از شیب‌بندی کف، روی لوله‌ها را با خاک نرم می‌پوشاندند. این مراحل هم ازنظر اجرا وقت‌گیر بود و هم ممکن بود به لوله‌ها آسیب وارد شود. در صورت خرابی دسترسی به لوله‌ها دشوار بود و تعمیر به‌سختی انجام می‌شد. با جابجایی لوله‌ها از کف به سقف دسترسی به لوله‌ها و درنتیجه تعمیر و نگهداری آن‌ها آسان‌تر شده است. در ادامه مزایای لوله کشی سقفی را بیان می‌کنیم.
مزایای لوله کشی سقفی چیست؟
در حین اجرا قرار گرفتن لوله‌ها در سقف باعث می‌شود آسیبی به لوله‌ها به دلیل عبور کارگران وارد نشود. از دیگر مزایای لوله کشی سقفی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. هزینه‌های اجرا، تعمیر و نگهداری کاهش می‌یابد.
شاید این نکته مهم‌ترین دلیل رایج شدن نصب لوله کشی سقفی است. خرابی و نشت در این روش لوله کشی به‌سرعت معلوم شده و به دلیل دسترسی راحت به‌ویژه در سقف‌های کاذب به کمترین تخریب نیاز دارید که باعث صرفه‌جویی در هزینه‌ها می‌شود. با از بین رفتن امکان درگیری لوله‌ها با نخاله‌های ساختمانی، امکان آسیب دیدن آن‌ها نیز از بین می‌رود.
2. کاهش استفاده از لوله
اجراکنندگان لوله کشی آب و فاضلاب در صورت برنامه‌ریزی مناسب، می‌توانند لوله کشی زیر سقفی را به‌گونه‌ای انجام دهند که تأثیر مستقیمی بر استفاده از لوله داشته باشد و منجر به انتقال سریع آب شود. این باعث کاهش هزینه‌های مصرف انرژی و استفاده بهتر از آب گرم می‌شود.
3. وزن ساختمان سبک می‌شود.
به‌طورکلی با رواج سبک‌سازی ساختمان بود که جا برای عبور لوله‌های تأسیساتی در زیر سقف فراهم شد. عدم نیاز به پوکه ریزی و کف سازی با قطر زیاد نیز باعث سبک‌تر شدن ساختمان شما می‌شود. هم‌چنین به دلیل عدم نیاز به پر کردن فضاهای خالی مبلغ زیادی از عملیات پر کردن ذخیره می‌شود.
4. ترک‌خوردگی از بین می‌رود.
در لوله کشی توکار کف، انبساط و انقباض لوله‌ها در اثر حرارت باعث ایجاد ترک‌های ریزی در کف یا دیوار می‌شود. این مشکل در لوله کشی سقفی به دلیل عدم تماس لوله‌ها با دیوار یا کف از بین رفته است.
5. باعث صرفه‌جویی در انرژی می‌شود.
در سقف‌های کاذب هوا به‌عنوان یک عایق حرارتی عمل کرده و مانع از اتلاف انرژی ساختمان می‌شود. هم‌چنین برعکس لوله کشی کف، عدم تماس لوله‌ها با هیچ مصالحی در سقف باعث می‌شود کمترین اتلاف حرارتی اتفاق بیافتد. درنتیجه آبی که به شما می‌رسد گرم و داغ خواهد بود.
6. آسیب‌پذیری لوله در حوادث کاهش می‌یابد.
آزاد بودن لوله در بالای سقف کاذب باعث می‌شود در صورت بروز حوادثی مانند زلزله زیر فشار مصالحی قرار نگیرند و درنتیجه دچار آسیب نشوند.
7. قابلیت لوله کشی، ارزان، آسان و سریع‌تر می‌شود.
با لوله کشی زیرسقفی امکان عبور همه لوله آب سرد و گرم از مسیرهای مختلف لوله‌ها فراهم شده و انشعاب گرفتن برای فضاهای مختلف راحت‌تر می‌شود. این سهولت در تقسیم و انشعاب باعث آزادی طراحی در هنگام نقشه‌کشی تأسیساتی ساختمان می‌شود. این آزادی در طراحی تأسیساتی، می‌تواند باعث کاهش مصرف لوله‌های تأسیساتی و ارزان‌تر شدن لوله کشی ساختمان شود. این دلایل باعث شده اجرای لوله کشی و سایر عناصر تأسیساتی در زیر سقف بنایی و پشت سقف کاذب بسیار فراگیر شود.
معایب لوله کشی سقفی چیست؟
هرچند لوله کشی سقفی باعث کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری و کاهش مصرف لوله می‌شود و به دلیل اتلاف کمتر انرژی در هزینه‌های انرژی هم صرفه‌جویی می‌شود اما علاوه بر قیمت لوله گالوانیزه هزینه نصب و اجرای سقف کاذب به هزینه‌های سقف اضافه می‌شود. هم‌چنین:
1. به دلیل سختی کار و نیاز به محاسبات اجرایی پیچیده‌تر دستمزد نیروی کار متخصص آن نیز بیشتر است. 2. به دلیل معلق بودن لوله‌ها در فضای بالای سقف کاذب، آسیب‌پذیری لوله‌ها در صورت مهار نشدن اصولی زیاد می‌شود. 3. به دلیل اجرای سقف کاذب جهت پوشش لوله‌ها از ارتفاع مفید شما کم می‌شود و باید سقف شما به‌اندازه کافی بلند باشد.
مزایا و معایب لوله کشی توکار چیست؟
در این نوع لوله کشی لوله‌ها در کف و گاهی دیوارها پنهان می‌شوند. در این روش لوله‌ها تحت‌فشار مصالح هم‌جوار خود قرار می‌گیرند و درنتیجه زودتر از لوله‌های سقفی آسیب خواهند دید. تعمیر و نگهداری آن به دلیل دسترسی سخت به لوله‌ها به‌دشواری و پرهزینه انجام می‌گیرد. البته در این روش لوله‌کشی لوله‌ها از رسوب در امان هستند.
مزایا و معایب لوله کشی روکار چیست؟
این روش معمولاً به دلیل سرعت بالا اجرا می‌شود و در آن مسیر لوله‌ها از روی دیوار هدایت می‌شود. البته در حالت کلی معمولاً لوله‌های خروجی اصلی مانند لوله دستشویی و حمام را به‌صورت روکار نصب می‌کنند. هزینه اجرا، تعمیر و نگهداری آن از همه انواع لوله کشی کمتر است اما به فضای داخل خانه و نمای ساختمان ظاهر بدی می‌دهد. هم‌چنین لوله‌های آب گرم در این روش پس از مدتی تغییر شکل خواهند داد.
سخن پایانی
به‌صورت کلی لوله کشی به روش سقفی می‌تواند بهترین گزینه برای صنعت ساخت‌وساز اکنون باشد ولی دو روش دیگر نیز هنوز کاربرد و کارایی دارند. یکی از مهم‌ترین مراحل لوله کشی استفاده از لوله‌های باکیفیت است که می‌تواند مانع از مشکلات آینده شود.