ورقهای رنگی به لطف برخورداری از چندین لایه پوشش شامل لایه روغن، لایه گالوانیزه و لایه رنگ، استحکام و دوام بسیار خوبی داشته و خواص بهتری را نسبت به دیگر ورقهای فولادی ارائه می‌کنند. ضمن اینک، جذابیت ظاهری ورقهای رنگی نیز از دیگر مشخصه‌های این محصولات است که سایر ورقها مانند ورق سیاه، روغنی و گالوانیزه از آن بی‌بهره‌اند. به همان نسبت که ورق رنگی خواص منحصربه‌فردی دارد، قیمت ورق رنگی نیز گران‌تر از سایر انواع ورقها است. در این مقاله با بررسی خط تولید ورق رنگی، به فرآیند پوشش دهی ورق رنگی می‌پردازیم و مشخصات ورقهای رنگی تولیدشده توسط برترین کارخانه‌های داخلی را معرفی می‌کنیم.
فرآیند تولید ورق رنگی
معمولاً ورق رنگی از ورق گالوانیزه تولید میشود و به همین دلیل به آن ورق گالوانیزه رنگی نیز گفته میشود. خود ورق گالوانیزه هم بر پایه ورق روغنی که نوعی ورق سرد است تولید میشود. بنابراین، ورقهای رنگی بر پایه ورقهای فولادی نورد سرد هستند و به همین دلیل استحکام و سطح تمام‌شده بهتری نسبت به ورقهای سیاه دارند.
اعمال پوشش رنگ بر روی آنها نیز هم موجب افزایش زیبایی ظاهری این ورقها شده و هم دوام و مقاومت در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی را برای آنها به ارمغان می‌آورد. به همین دلیل از ورقهای رنگی معمولاً در کاربردهایی که در معرض دید عموم قرار دارند و هم‌چنین در شرایط آب و هوایی ناپایدار استفاده میشود. ساخت انواع سقف شیروانی، ساخت بدنه لوازم‌خانگی، ساخت سوله و ساخت انواع ساندویچ پانل از مهم‌ترین کاربردهای ورق رنگی به شمار می‌روند.
نحوه پوشش دهی ورق رنگی
برای اینکه با نحوه پوشش دهی ورق رنگی به‌خوبی آشنا شویم، خط تولید ورق رنگی در کارخانه فولاد مبارکه را موردبررسی قرار می‌دهیم تا با یک مثال واقعی، پوشش دهی انواع ورق رنگی در برترین کارخانه تولید ورق در کشور شرح داده شود. در کارخانه فولاد مبارکه، خط تولید ورق رنگی در امتداد خط تولید ورق گالوانیزه واقع شده است و این امر تصدیقی برای این مطلب است که ورق رنگی بر پایه ورق گالوانیزه تولید میشود.
در ابتدای این خط تولید، کلاف گالوانیزه که قبلاً نورد سرد شده است به‌صورت پیوسته وارد بخش آمادهسازی ورق میشود. در آنجا نیز ابتدا عملیات چربی زدایی سطحی در دمای مناسب در هر دو سمت ورق انجام میشود و سپس دو سطح ورق توسط غلتک‌های ویژه، دو بار متوالی برس زده میشود. پس‌ازآن، سطوح ورق توسط آب شست‌وشو داده شده و سپس با دمش هوای گرم کاملاً خشک می‌شوند. در انتهای این بخش به‌منظور افزایش چسبندگی و مقاومت به خوردگی ورق، یک سری مواد شیمیایی بر روی سطح اعمال میشود تا رنگ‌های اعمالی بر روی ورقها در مراحل بعدی شکل‌دهی پوسته‌پوسته نشود. سپس ورق به‌منظور اعمال رنگ وارد بخش پوشش دهی میشود.
در بخش مربوط به پوشش دهی ورق رنگی، ابتدا یک رنگ اولیه موسوم به پرایمر از جنس پلی‌استر و یک رنگ تحت عنوان Back Coat به ترتیب بر روی سطح بالایی و پایینی ورق اعمال می‌شوند و به‌منظور تثبیت این رنگ‌ها و پخت آنها، ورق را وارد کوره می‌کنند. پس از سرد شدن ورقها، رنگ نهایی از جنس پلی‌استر (PES , PET)، پلی وینیلیدن فلوراید (PVDF)، اپوکسی، پلی وینیل کلراید (PVC) و یا پلی اورتان توسط غلتک‌های مخصوص بر روی سطح ورق اعمال شده و مجدداً عملیات پخت در کوره انجام میشود.
این محصول دارای مقاومت به خوردگی بسیار خوب و قابلیت شکل‌پذیری عالی است و این مشخصات آن در مراحل بعدی توسط تست کنترل کیفی به‌دقت مورد ارزیابی قرار میگیرد. در انتهای عملیات پوشش دهی ورق رنگی نیز به‌منظور جلوگیری از وارد آمدن آسیب‌های مکانیکی یا خراش به لایه رنگ، بر روی سطح ورقها لایه‌ای از جنس پلی‌اتیلن چسبانده میشود و سپس ورقها برای بسته‌بندی و انبارداری فرستاده می‌شوند.
مشخصات ورق رنگی اصفهان
ورقهای رنگی فولاد مبارکه اصفهان به سه دسته شامل ورق رنگی، ورقهای نقش دار و ورقهای لمینیت تقسیم می‌شوند. تفاوت بین این ورقها در ضخامت پوشش رنگ و جنس رنگ آن‌هاست. ضمن اینکه، ورق زیرلایه از نوع گالوانیزه غوطه‌وری داغ بوده و در دو کیفیت تجاری یا CGCC و کششی یا CGCD تولید می‌شوند. مشخصات عمومی ورق رنگی فولاد مبارکه عبارت است از:
- نوع ورق ورودی: کلاف گالوانیزه یا کلاف نورد سرد
- ضخامت ورق: 0.25 تا 1.5 میلی‌متر
- عرض ورق: 750 تا 1500 میلی‌متر
- قطر داخلی کلاف: 508 یا 610 میلی‌متر
- قطر خارجی کلاف: 915 تا 1900 میلی‌متر
- وزن کلاف: 3 تا 12 تن
- ظرفیت تولید: 100 هزار تن در سال
مشخصات پوشش رنگ در ورقهای رنگی، ورقهای نقش دار (Embossed) و لمینیت (Laminated) تولیدشده توسط کارخانه فولاد مبارکه در جدول زیر آورده شده است.
مشخصات ورق رنگی هفت الماس
ورق رنگی هفت الماس یکی دیگر از محصولات با کیفیت موجود در بازار در حوزه ورقهای رنگی است که مطابق استانداردهای JIS G3322 و ASTM A755 تولید میشود. این ورقها در سه نوع کیفیت شامل مصارف عمومی (CGLCC)، مصارف سازه‌ای (CGLC400 , CGLC440 , CGLC 490 , CGLC570) و مصارف کششی (CGLCD) مطابق با استاندارد ژاپنی JIS تولید و عرضه می‌شوند. محصولات ورق رنگی کارخانه هفت الماس قزوین در سه حالت کلاف، ورق مسطح و ورق فرم دار با مشخصات زیر در بازار موجودند.
جمع‌بندی
فرآیند پوشش دهی ورق رنگی سبب شده تا ورقهای گالوانیزه که به‌عنوان ورق پایه برای تولید این محصولات استفاده می‌شوند، دوام بیشتری داشته و زیبایی ظاهری آنها نیز بهبود یابد. لایه پوشش رنگی در ورقهای گالوانیزه رنگی از جنس رنگ‌های پلیمری است که این لایه موجب تقویت مقاومت به خوردگی ورق‌شده و در صورت وارد آمدن آسیب‌های مکانیکی به سطح ورق، از لایه گالوانیزه زیرین محافظت میکند. ورقهای رنگی فولاد مبارکه و هفت الماس به‌عنوان دو کارخانه برتر در زمینه تولید ورقهای رنگی، مطابق بهترین استانداردهای روز تولید شده و کیفیت و مشخصات پوشش دهی ورق رنگی در آنها بسیار مناسب است.
سؤالات متداول
1- فرآیند پوشش دهی ورق رنگی به چه صورت است؟
برای این منظور ابتدا سطح ورق آمادهسازی میشود و پس از چربی زدایی، یک لایه رنگ اولیه یا پرایمر بر روی سطح اعمال شده که پس از خشک شدن در کوره، رنگ نهایی بر روی آن اعمال میشود و مجدداً عملیات خشککردن در کوره صورت میگیرد.
2- ضخامت لایه رنگ در ورقهای رنگی چقدر است؟
ضخامت لایه پوشش رنگ در این ورقها بر اساس استانداردی که هر کارخانه برای تولید آنها استفاده میکند متفاوت است.
3- آیا هر دو طرف ورقهای رنگی حاوی پوشش رنگ است؟
بله، پوشش گالوانیزه و لایه رنگ در هر دو سمت ورق وجود داشته و چیزی که تحت عنوان ضخامت پوشش و ضخامت لایه رنگ گزارش میشود مجموع ضخامت این پوشش‌ها در هر دو سمت ورق است.