خرید تیرآهن مناسب، نیازمند این است که با مجموعه‌ای از اطلاعات فنی و استانداردها در مورد این مقطع فولادی آشنا باشید. اگر قصد خرید تیرآهن را دارید اما از ویژگی‌های تیرآهن شناخت کافی ندارید با ما در این مقاله همراه شوید تا قدم‌به‌قدم با مراحل خرید تیرآهن آشنا شویم. در ابتدا به‌طور خلاصه انواع تیرآهن‌های موجود در بازار را معرفی می‌کنیم و سپس به تشریح نحوه انتخاب و خرید بهترین تیرآهن می‌پردازیم. در صفحه قیمت تیرآهن می‌توانید قیمت برندهای مختلف را مشاهده و باهم مقایسه نمایید.
راهنمای خرید تیرآهن مناسب
انواع تیرآهن
در ابتدا برای تشخیص تیرآهن باید با دو مفهوم بال و جان آشنا شوید. تیرآهن‌ها معمولاً براساس تفاوت در جان و بال به گروه‌های مختلف تقسیم می‌شوند. براین اساس باید بدانیم که به دو لبه موازی در پایین و بالای تیرآهن، بال تیرآهن می‌گویند و قسمت میانی و متصل‌کننده این دو بال، جان تیرآهن نامیده می‌شود.
بر این اساس تیرآهن‌ها معمولاً به دو شکل مقطع شبیه به حروف انگلیسی I (باجان بزرگ‌تر و دو بال کوچک‌تر) و H می‌شوند. با در نظر گرفتن این موارد در بازار ایران تیرآهن به چهار صورت IPE، INP، IPB و CPE که در ادامه توضیح داده‌ایم یافت می‌شود.
• تیرآهن IPE
تیرآهن IPE با سطح مقطع به شکل آی I انگلیسی است که مطابق با استاندارد اروپا و ایران تولید می‌شود. ضخامت بال در این تیرآهن از لبه جان تا انتهای بال ثابت است. در بازار معمولاً منظور از اصطلاح تیرآهن معمولی همین تیرآهن IPE ست که عمده‌ترین تیرآهن تولیدی داخل و پرمصرف‌ترین آن‌هم به شمار می‌رود.
• تیرآهن INP
تیرآهن INP با سطح مقطع به شکل آی I انگلیسی است که به شیوه نوردگرم تولید می‌شود. تیرآهن INP مطابق با استاندارد چین و روسیه ساخته می‌شود به‌طوری‌که ضخامت بال تیر بافاصله گرفتن از جان کاهش می‌یابد.
• تیرآهن IPB
تیرآهن IPB یا هاش با سطح مقطع به شکل H است. این تیرآهن دو بال پهن و عریض دارد و در سایزهای 10 الی 100 سانتی‌متر تولید می‌شود. تیرآهن IPB یا هاش براساس تفاوت در ضخامت جان و بال به سه نوع سبک (HEA) یا IPBL و سنگین (HEB) و هاش فوق سنگین (HEM) یا IPBV تقسیم می‌شود که هاش فوق سنگین در ایران کمتر مورد مصرف قرار می‌گیرد. قیمت تیرآهن هاش نسبت به تیرآهن IPE بیشتر و گران‌تر است.
• تیرآهن CPE یا لانه زنبوری
تیرآهن لانه زنبوری از برش زیگزاگ جان تیرآهن و جوشکاری آن بر روی به شکل حفره کندوی زنبور ایجاد می‌شود. فولاد کمتری در این تیر استفاده می‌شود و به دلیل سبک‌تر بودن قیمت تیرآهن لانه زنبوری نسبت به سایر تیرآهن‌ها کمتر است، هم‌چنین به دلیل ارتفاع بیشتر، مقاومت خمشی بیشتری دارد اما در مقابل نیروهای برشی مقاومت کمتری از خود نشان می‌دهد.
سایز و وزن تیرآهن
سایز اسمی تیرآهن همان اندازه ارتفاع جان آن به سانتی‌متر است؛ بنابراین تیرآهن ۱4 یعنی ارتفاع جان تیر به‌اندازه ۱4 سانتی‌متر است. سایز تیرآهن IPE بین 8 الی 60 سانتی‌متر و سایز تیرآهن IPB یا هاش بین 8 تا 100 سانتی‌متر تولید می‌شود. کارخانه‌های داخلی به‌جز ذوب آهن، تیرآهن‌های IPE را در سایزهای بین 12 الی 27 سانتی‌متر تولید می‌کنند. اما سایز تیرآهن‌های IPE ذوب آهن 12 الی 30 سانتی‌متر است. سایزهای تیرآهن IPE زیر 12 و بالای 30 شامل تیرآهن‌های وارداتی ترک و روس و کره‌ای می‌شود.
هر شاخه تیرآهن IPE با توجه به نوع و سایز دارای وزنی بین ۷۰ الی ۱۵۰۰ کیلوگرم هستند. هم‌چنین هر شاخه تیرآهن نوع IPB سنگین، دارای وزنی بین 240 الی 3765 کیلوگرم و تیرآهن IPB سبک، دارای وزنی بین 200 الی 3265 کیلوگرم هستند. طول هر شاخه 12 متر است و در صورت پرداخت هزینه برش می‌توانید شاخه 6 متری آن را سفارش دهید. شرکت فولاد اهواز جزو معدود تولیدکنندگان است که امکان برش تیرآهن در اندازه‌های سفارشی را هم فراهم کرده است.
توجه به وزن تیرآهن چه در انتخاب و خرید تیرآهن و چه در مرحله تحویل بار، گزینه بسیار مهمی است.
جدول وزنی استاندارد
جدول اشتال یک‌راه سریع برای محاسبه وزن و سایز تیرآهن است. تیرآهن‌های ذوب آهن ازنظر ویژگی‌های فیزیکی مانند وزن بیشترین مطابقت را با جدول اشتال دارد و از این نظر سنگین‌ترین و باکیفیت‌ترین تیرآهن‌های داخلی موجود در بازار است. وزن استاندارد تیرآهن‌های IPE به طول 12 متر در سایزهای پرمصرف در ادامه آمده است.
در تیرآهن IPE سایز 12 وزن 125 کیلوگرم، تیرآهن IPE سایز 14 وزن 155 کیلوگرم، تیرآهن IPE سایز 16 وزن 190 کیلوگرم، تیرآهن IPE سایز 18 وزن 226 کیلوگرم، تیرآهن IPE سایز 20 وزن 269 کیلوگرم است. تیرآهن IPE بال نیم پهن موازی ذوب آهن براین اساس وزنی تولید می‌شود.
برای مشاهده سایر وزن‌های استاندارد تیرآهن به جدول وزن تیرآهن مراجعه نمایید. این جدول وزنی تمام انواع تیرآهن‌های تولید کارخانه‌های داخلی را شامل می‌شود. بدیهی است هرچه وزن تیرآهن کمتر از وزن استاندارد باشد کیفیت تیرآهن پایین‌تر و درنتیجه مقاومت آن کمتر است.
تیرآهن‌های وارداتی مانند ذوب آهن معمولاً وزن‌هایی مطابق جدول اشتال دارند
تخمین وزن آهن‌آلات مصرفی در ساختمان
وزن آهن آلات بدون در نظر گرفتن وزن تیرآهن سقف، در یک ساختمان با اسکلت فولادی به ازای هر مترمربع عبارت است از:
- اسکلت فلزی با مهاربندی همگرا: 40 تا 70 کیلوگرم
- اسکلت فلزی با مهاربندی واگرا: 50 تا 75 کیلوگرم
- اسکلت فلزی با قاب خمشی معمولی: 65 تا 105 کیلوگرم
- اسکلت فلزی با قاب خمشی ویژه: 70 تا 115 کیلوگرم
- اسکلت فلزی با سیستم دوگانه: 60 تا 120 کیلوگرم
دقت کنید که تعیین دقیق تعداد تیرآهن یک کار تخصصی و مهندسی است ولی تخمین حدودی میزان آهن آلات می‌تواند کمک بزرگی در برآورد هزینه تمام‌شده پروژه شما داشته باشد.
کارخانه های تولیدکننده تیرآهن
عمده تیرآهن‌های ساخت داخل توسط کارخانه‌های ذوب آهن اصفهان، فایکو، آریان قزوین، جهان فولاد غرب کرمانشاه، ناب تبریز، فولاد احرامیان یزد، گروه ملی صنعتی فولاد ایران، ظفر بناب، شاهین بناب و صنعت ماهان تولید می‌شوند. برای مشاهده قیمت تیرآهن اصفهان به این صفحه مراجعه نمایید.
• ذوب آهن
تیرآهن ذوب آهن باکیفیت‌ترین تیرهای ساخت داخل است و شامل انواع زیر می‌شود:
- تیرآهن IPE بال نیم پهن موازی با علامت مشخصه I-2 مطابق با استاندارد DIN1025-5 در سایز 12 الی 30
- تیرآهن IPB بال پهن موازی (هاش) با وزن متوسط با علامت مشخصه I-5 مطابق با IPB و استاندارد DIN 1025-2 در سایز از 14 الی 30
- تیرآهن INP بال باریک شیب‌دار مطابق با استاندارد DIN 1025-1 در سایز 12 و 14
بر روی تیرآهن‌های ذوب آهن حروف ESCO حک شده است.
برای دیدن مشخصات کامل تیرآهن ذوب آهن به این لینک مراجعه نمایید.
• آریان فولاد قزوین
تیرآهن‌های کارخانه نورد آریان فولاد شامل انواع زیر است:
- تیرآهن‌های IPE بال نیم پهن موازی مطابق با استاندارد DIN1025-5 در سایز 14 الی 27
• فایکو (فولاد البرز ایرانیان)
تیرآهن‌های کارخانه فایکو شامل انواع زیر است:
- تیرآهن‌های IPE در سایزهای 14، 16 و 20
- تیرآهن‌های INP
• کارخانه شاهین بناب
تیرآهن‌های کارخانه شاهین بناب شامل انواع زیر است:
- تیرآهن IPE بال نیمه سبک با علامت مشخصه I-7 مطابق با استاندارد DIN1025-5 در سایزهای 14 الی 20
- تیرآهن IPE بال نیم پهن موازی با علامت مشخصه I-2 مطابق استاندارد ۱۷۹۱ ایران در سایز 14 الی 20
• کارخانه جهان فولاد غرب
تیرآهن‌های کارخانه جهان فولاد غرب شامل انواع زیر است:
- تیرآهن IPE نیم پهن سایز 8 تا 20
- تیرآهن IPB عریض سایز 10 تا 100
• کارخانه فولاد ناب تبریز
تیرآهن‌های کارخانه فولاد ناب تبریز شامل انواع زیر است:
- تیرآهن IPE بال موازی نیم پهن نیمه سبک و سنگین (سایزهای 14، 16 و 18) طبق استاندارد ISIRI 16348، ISIRI 1791،DIN EN 10056-1، GOST 8510
• کارخانه پروفیل صنعت ماهان
تیرآهن‌های کارخانه صنعت ماهان شامل انواع زیر است:
- تیرآهن IPE در سه سایز 14، 16 و 18
• گروه ملی صنعتی فولاد ایران (سهامی خاص)
تیرآهن‌های کارخانه گروه ملی صنعتی فولاد ایران شامل انواع زیر است:
- انواع تیرآهن‌های IPE بال نیم پهن موازی براساس استاندارد ۱۷۹۱ ایران، استاندارد DIN1025-5 در سایز 12 تا 20
- تیرآهن‌های IPE بال نیم پهن موازی نیمه سبک، مطابق استاندارد ایران به شماره ۱۶۳۴۸ در سایز 20
• مجتمع فولاد ظفر بناب
تیرآهن‌های کارخانه فولاد ظفر بناب شامل انواع زیر است:
- در حال حاضر تیرآهن IPE و در سایز 14
• کارخانه نورد فولاد یزد احرامیان
تیرآهن‌های کارخانه نورد فولاد یزد احرامیان شامل انواع زیر است:
- تیرآهن IPE سایزهای 14 الی 22 طبق استاندارد ۱۷۹۱ ایران
قیمت تیرآهن
پس از انتخاب نوع تیرآهن باید بدانید که خرید تیرآهن به‌صورت شاخه‌ای یا وزن (واحد کیلوگرم) است. معمولاً خرید تیرآهن از کارخانه به‌صورت وزنی و واحد کیلوگرم و از بازار به‌صورت شاخه‌ای انجام می‌شود. با تقسیم قیمت هر شاخه تیرآهن بر وزن می‌توانید قیمت واحد تیرآهن را به کیلوگرم به دست آورید.
دقت کنید قیمت تمام‌شده سفارش به این بستگی دارد که مقدار تناژ درخواستی شما چقدر است و اینکه از چه جایی تیرآهن را می‌خرید. میزان تناژ در نحوه بارگیری و مکان تحویل تیرآهن نیز تأثیرگذار است.
ارزیابی تیرآهن و اطمینان از باکیفیت بودن تیرآهن
در این مرحله قبل از تأیید نهایی و خرید تیرآهن، حتماً موارد زیر را ارزیابی کنید.
1. پلاک محصول
بر روی جان و بال تیرآهن دو عدد برچسب به رنگ زمينه سفيد يا زرد و در ابعاد 10 در 7 سانتی‌متر نصب می‌کنند. اطلاعات مندرج در این پلاک را با استاندارهای وزنی و ظاهری محصول چک کنید. این اطلاعات شامل نام برند تولیدکننده، سایز، نوع محصول، شماره ذوب و بسته، طول و وزن، استاندارد، بارکد، تاریخ تولید و علامت مشخصه برند است. تولیدکننده موظف است که قبل از خرید تیرآهن، این اطلاعات را در اختیار شما قرار دهد.
2. برگه آنالیز
برگه آنالیز یک گواهینامه معتبر است که نشان می‌دهد که تیرآهن موردنظر در آزمایشگاه معتبر تحت آزمایش‌هایی نظیر تست مقاومت و خصوصیات مکانیکی شامل استحکام کششی، فشاری و قابلیت جوش‌پذیری قرارگرفته است. این برگه تاییدکننده استاندارد تیرآهن براساس مشخصات ارائه شده است.
3. قابلیت جوش‌پذیری تیرآهن
ضخامت، کیفیت ترکیبات اولیه و شیمیایی در قدرت جوش‌پذیری تیرآهن تأثیرگذار است. در هنگام خرید تیرآهن به این نکته توجه کنید که تیرآهن‌های باکیفیت همواره قدرت جوش‌پذیری قابل قبولی دارند.
4. وزن تیرآهن
وزن در پیش فاکتور معمولاً براساس پیش‌فرض تولیدکننده است و وزن دقیق پس از ترخیص بار و به کمک باسکول محاسبه‌شده و در فاکتور نهایی درج می‌شود؛ بنابراین وزن تیرآهن خریداری‌شده را با وزن باسکول مطابقت دهید.
مشتری می‌تواند تقاضا کند که بار قبل از تحویل دوباره و به هزینه شخصی وزن‌کشی شود. مغایرت وزنی کمتر از 100 کیلوگرم طبیعی است و در صورت بیشتر بودن از 100 کیلوگرم، راننده باید غرامت پرداخت کند چراکه وزن باسکول مبدأ معتبر و مبنای فاکتور صادر شده است.
5. نشانه‌های فیزیکی
تیرآهن سالم رنگی معادل نوک‌مدادی تیره دارد و باید کاملاً یکنواخت، بدون زنگ‌زدگی و کدری باشد. البته برای جلوگیری از زنگ‌زدگی به آن ضد رنگ نارنجی می‌زنند تا کیفیت آن کاهش نیابد. در این صورت می‌توانید بخشی از رنگ نارنجی تیرآهن را بخراشید تا رنگ اصلی تیر را مشاهده نمایید.
توجه کنید که گاهی براثر انبارداری ضعیف ممکن است سطح تیرآهن به رنگ زرد درآید. در صورت عمیق نبودن این زردی استفاده از تیرآهن بلامانع است. هم‌چنین قبل از خرید نهایی تیرآهن به نشانه‌های ترک و تاب خوردگی حتماً توجه نمایید.
تیرآهن ذوب آهن باکیفیت‌ترین تیرآهن در بازار ایران است.
از کجا تیرآهن بخریم؟
شما برای خرید تیرآهن چهار انتخاب دارید. می‌توانید مستقیما از کارخانه تولیدکننده تیرآهن بخرید یا به بنگاه‌های کوچک و آهن‌فروشان سنتی مراجعه کنید. بورس کالا و شرکت‌های بازرگانی فروش آهن آلات، دیگر انتخاب‌های شما برای خرید تیرآهن هستند که در ادامه نقاط مثبت و منفی هریک را بررسی می‌کنیم:
1. خرید تیرآهن از کارخانه برای مشتریانی که قصد خرید با حجم بالا دارند، یک انتخاب مناسب و مقرون‌به‌صرفه است، هرچند باید مواردی نظیر همه‌روزه نبودن عرضه و طول کشیدن زمان ارسال، محدودیت مکانی و فاصله از پروژه شما و عدم پیگیری سفارش توسط کارخانه را در نظر بگیرید. در این روش نحوه و زمان بارگیری تماماً از طرف کارخانه مشخص می‌شود.
2. انتخاب و خرید تیرآهن از بنگاه به دلیل امکان خرید تناژ کم و عدم محدودیت مکانی، گزینه مناسبی برای مشتریان با حجم خرید کم است، ولی به دلیل هزینه انبارداری قیمت تمام‌شده تیرآهن بیشتر از قیمت کارخانه می‌شود. در این روش نحوه و زمان بارگیری و مکان تحویل را مشتری مشخص می‌کند. نکته مهم این است که اگر مشکلی در بار نهایی وجود داشته باشد، معمولاً امکان بازگشت کالا وجود ندارد. در این بخش می‌توان به آهن‌فروشان سنتی بازار تهران اشاره کرد.
3. درصورتی‌که کد بورسی داشته باشید می‌توانید با ارائه پروانه ساختمانی یا به کمک برخی کارگزارها از بورس کالا تیرآهن بخرید. پروسه ارائه درخواست تا دریافت محصول معمولاً بیش از چند روز طول می‌کشد. خرید در حجم عمده، کمبود عرضه نسبت به تقاضا و قیمت‌سازی از مشکلات بورس کالا در ایران است. قیمت مناسب و کیفیت کالا نیز از موارد مثبت این شیوه است.
4. خرید تیرآهن از شرکت‌های بازرگانی محدودیت حجمی، مکانی و زمانی ندارد. شما می‌توانید نزدیک‌ترین انبار به محل پروژه خودتان را انتخاب کنید. مشاوره و پیگیری سفارش تا هنگام تحویل و امکان برگشت کالا در صورت عدم رضایت، از ویژگی‌های مثبت شرکت‌های بازرگانی مانند شرکت فولاد ایرانیان است.
پروسه خرید تیرآهن از شرکت های بازرگانی
1. تحقیق در مورد نوع محصول مورد نیاز
چه از طریق مطالعه و چه با سؤال از مهندسان باید نسبت به محصول موردنیازتان دارای شناخت نسبی شوید. این شناخت اولیه باعث می‌شود در هنگام صحبت با مشاوران فروش، سؤالات ذهنی خود را قبل از اقدام به خرید تیرآهن مطرح کنید.
2. کسب اطلاعات از مشاوران و کارشناسان فروش تیرآهن
در ارتباط با کارشناسان و متخصصان فروش تمام پرسش‌های خود در مورد انواع محصول، وزن، سایز، میزان بار و نحوه تصفیه‌حساب را مطرح کنید. مشاوران مجرب ما در سایت فولاد ایرانیان به‌صورت رایگان به سؤالات شما پاسخ می‌دهند.
3. مقایسه قیمت‌ها و دریافت پیش‌فاکتور
قدم اصلی قبل از اقدام به خرید تیرآهن پس از مشخص شدن میزان بار، تماس تلفنی و استعلام قیمت نهایی از مشاوران فروش است. در صورت قیمت مناسب، حتماً از فروشنده درخواست پیش‌فاکتور شامل قیمت واحد و قیمت محصول، برند، نوع و وزن بار نمایید. دقت کنید که همواره قیمت ارزان‌تر، دلیل بر خرید بهتر نیست. با عضویت در تلگرام یا سایت فولاد ایرانیان می‌توانید از قیمت‌ها و پیشنهادهای ویژه روزانه ما مطلع شوید.
4. اطمینان از نحوه و زمان دریافت و هزینه‌های جانبی
هماهنگی در مورد هزینه‌های حمل‌ونقل، بیمه، مکان و زمان تحویل محصول از اقدامات مهمی است که قبل از پرداخت باید انجام دهید. هزینه باربری و بعد مسافت مخصوصاً در خریدهای مستقیم از کارخانه اهمیت دوچندان دارد و باید قبل از خرید تیرآهن در برآورد هزینه به‌حساب آید.
5. تصفیه کامل پس از تحویل و اطمینان از سلامت تیرآهن
پس از خرید تیرآهن و دریافت کالا به روش‌هایی که در این مقاله گفته شد از نوع، کیفیت و سلامت تیرآهن‌ها اطمینان حاصل نمایید. دقت کنید که وزن بار با وزن پیش‌فاکتور یکسان باشد. پس از اطمینان از سلامت محصول، اقدام به تصفیه‌حساب نمایید.
سخن پایانی
با توجه به هزینه‌های ساخت‌وساز این امر کاملاً منطقی به نظر می‌رسد که قیمت تیرآهن جزو مهم‌ترین فاکتورهای انتخاب و خرید تیرآهن به شمار رود. ولی به دلیل اهمیت بالای تیرآهن در ایمنی ساختمان و زلزله‌خیز بودن ایران، ارزانی و قیمت کمتر، نباید تنها مبنای ما برای خرید تیرآهن شود. بنابراین در هنگام خرید تیرآهن به همه نکات گفته‌شده در این مقاله از وزن استاندارد گرفته تا رنگ، خواص مکانیکی و شناسنامه تیر توجه کنید تا با خرید مصالح باکیفیت، حس امنیت را به خانه و شهرهای‌مان بیاوریم.