Tube و Pipe چیست و چه تفاوتی باهم دارند؟

Pipe ها و Tube ها از مقاطع پرکاربرد در صنعت هستند. در این قسمت اطلاعاتی در مورد Pipe و Tube ها ارائه می‌شود، سپس به تفاوت‌های آن‌ها می‌پردازیم.

Pipe چیست ؟

Pipe مقطع دایره‌ای توخالی دارای قطر، ضخامت و طول مشخص است که برای جابجایی و انتقال به کار می‌رود و از جنس‌های متفاوتی می‌تواند ساخته شود. از نظر فرایند ساخت Pipe ها به دو گروه درزدار و بدون درز تقسیم می‌شوند.  Pipeهای درزدار با جوشکاری ورق تولید می‌شوند. برای تولید آن‌ها از روش جوشکاری زیر پودری یا جوشکاری مقاومت الکتریکی استفاده می‌شود. لوله های بدون درز که به آنها Pipe Seamless گفته می‌شود با استفاده از شمش های با مقطع توپر و دایره‌ای و با نیروی حرارت و کشش توسط غلطک تولید می‌شوند. Pipe های پرکاربرد در صنعت عبارتند از:

• ASTM A53 Specification for Pipe, Steel, Black and Hot dipped, Zinc-coated, Welded and Seamless
• ASTM A106 Specification for Seamless Carbon Steel Pipe for High Temperature Service
• ASTM A333 Specification for Seamless and Welded Steel Pipe for Low Temperature Service

اندازه Pipe ها با دو عدد تعیین می‌شوند: قطر و ضخامت. در ایالات متحده ، اندازه Pipe ها با دو عدد بدون بعدی تعیین می‌شود:

اندازه اسمی Pipeها (NPS) و .(SCH) اندازه اسمی لوله (NPS) برای معرفی لوله فقط با نام استفاده می شود. اندازه لوله اسمی (NPS)  به طور کلی با قطر داخلی (ID) برای اندازه های تا12 اینچ مرتبط است و برای اندازه های 14 اینچ و بالاتر. قطر خارجی (OD)  و قطر داخلی(ID) ، همانطور که از نام آن‌ها مشخص است، با اندازه گیری واقعی خارج و داخل لوله به دست می‌آید. قطر خارجی بدون توجه به ضخامت لوله، برای یک اندازه مشخص ثابت می ماند. Schedule  به ضخامت دیواره لوله اشاره دارد. با افزایش Schedule، ضخامت دیواره افزایش می‌یابد و قطر داخلی کاهش می‌یابد. برای محاسبه Schedule از فرمول زیر استفاده می شود:

که در آن P برابر فشار کاری داخلی و S تنش مجاز برای جنس ماده در شرایط مورد استفاده است. برای مهندسان فرآیند، مهم‌ترین پارامتر برای اندازه گیری هیدرولیک، قطر داخلی لوله (ID) است. که می‌تواند به راحتی می‌تواند به صورت زیر محاسبه شود:

به طور مثال برای Pipe با NPS1-SCH40 قطر خارجی برابر 33.4میلی‌متر، ضخامت دیواره 3.38 میلی‌متر و قطر داخلی 26.64میلی‌متر می باشد.

 چیست؟Tube

Tubeها معمولا برای کاربردهای انتقال حرارت و فشارهای بالا و دمای بالا به کار برده می‌شوند و نسبت به خزش مقاوم هستند. از Tubeها در بویلرها، کوره‌های نفتی، مبدل‌های حرارتی استفاده می‌شود. Tubeها بدون درز می باشند. Tubeهای پرکاربرد در صنعت عبارتند از:

• ASTM A178 Specification for Electric-Resistance-Welded Carbon Steel and Carbon-Manganese Steel Boiler and Superheater Tubes
• ASTM A179 Specification for Seamless Cold-Drawn Low-Carbon Steel Heat-Exchanger and Condenser Tubes
• ASTM A192 Specification for Seamless Carbon Steel Boiler Tubes for High-Pressure Service
• ASTM A209 Specification for Seamless Carbon-Molybdenum Alloy-Steel Boiler and Superheater Tubes

ASTM A210 Specification for Seamless Medium-Carbon Steel Boiler and Superheater Tubes

مساله مهم در Tubeها ابعاد Tubeها است. در این رابطه ابعاد Tube ها باید به گونه‌ای داده شود که بتواند Tube را کاملاً تعیین کند. برای Tubeهای با مقطع دایره‌ای، سه بعد اصلی به جز طول عبارتند از: قطر خارجی (OD)، قطر داخلی (ID) و ضخامت دیواره (WT)برای Tubeهای دایره‌ای دو مقدار از این مقادیر داده شده است. با توجه به نوع Tubeها، ابعاد مناسب و خطای اندازه گیری ابعاد نیز تعلق دارند.

تفاوت Tube و Pipe

یکی از سوالاتی که در بین خریداران محصولات رایج است این است که "تفاوت بین Tubeو Pipeچیست؟" اگرچه این دو ممکن است شبیه به هم باشند، اما از خیلی جهات با هم تفاوت دارند. در این قسمت به طور خلاصه به جنبه های متفاوت Tube و Pipe می پردازیم:

• شکل: Pipe ها همیشه به شکل گرد هستند و Tube ها می‌توانند مربع، مستطیل یا گرد باشند.

• اندازه گیری:  Pipe‌ ها فقط با قطر داخلی (ID) و "Schedule" (به معنای ضخامت دیواره استWT) معرفی می‌شوند.سایز اسمی Pipe ها با NPS نشان داده می‌شود. از آنجا که از Pipe برای انتقال مایعات یا گاز استفاده می‌شود، اندازه دهانه‌ای که مایعات یا گاز از طریق آن می‌تواند عبور کند احتمالاً برای مصرف‌کننده مهم‌تر از ابعاد خارجی لوله است.

 از طرف دیگر، اندازه گیری‌های Tube با قطر خارجی و محدوده‌ای از ضخامت دیواره معرفی می‌شوند.

• • اتصال: Tubeها دارای انتهای رزوه شده و شیاردار هستند تا به راحتی بهم متصل شوند و Pipe ها دارای انتهای اریب، ساده و رزوه شده هستند.

• • صلبیت: گرچه Tube های مسی و برنجی به راحتی شکل پذیرند، اما Tube ها معمولاً سخت هستند، Pipe ها به قدری سخت هستند که بدون تجهیزات خاصی شکل دهی آنها قابل انجام نیست.

• • کاربرد: pipe ها برای استفاده در انتقال مایعات یا گاز در نظر گرفته شده‌اند اما Tubeها در مصارف ساختاری استفاده می‌شوند.

• • نوع فلز: Tubeها فولاد نورد گرم و نورد سرد هستند اما Tubeها به طور معمول فولاد سیاه (نورد گرم) است. هر دو مورد را می‌توان گالوانیزه کرد.

• • اندازه: Pipe به طور معمول در اندازه‌های بزرگتر از Tube موجود است.

• • استحکام: Tube ها نسبت به Pipe استحکام بیشتری دارند.

• • قیمت: Tube قیمت بیشتری نسبت بهPipe  دارند، زیرا بهره‌وری در ساعت فرایند نورد در کارخانه‌ها کمتر است و الزامات سخت‌گیرانه‌تری از نظر ابعاد و بازرسی دارند.

• • تلرانس: Tubeها در مراحل ساخت تحت چندین بررسی کیفیت ابعادی مانند صافی، گرد بودن، ضخامت دیواره و سطح قرار می‌گیرند. استحکام مساله اصلTubeها است، در حالی‌که در Pipeها چنین نیست.

• • فرآیند تولید: ساخت Tube پرزحمت تر و مشکل‌تر است، درحالی که ساخت Pipe به‌طورکلی با فرآیندهای بسیار خودکار و کارآمد ساخته می‌شوند.

تهیه شده توسط تیم تولید محتوای فولاد ایرانیان