تفاوت تیرآهن و هاش که هر دو از دسته خانواده تیرآهنها هستند، در درجه اول به شکل ظاهری آنها مرتبط می‌شود. این تفاوت در شکل و سطح مقطع، سایر تفاوت‌هایی که به این عامل وابسته‌اند را به همراه دارد. استاندارد تیرآهن و هاش نیز متفاوت است و بنابراین اگر شناخت درستی از این دو مقطع فولادی حاصل نشود، ممکن است منجر به وارد آمدن زیان مالی و یا حتی مشکلات فنی در حین ساخت یک سازه فولادی شود. به‌منظور آگاهی از قیمت هاش و خرید انواع تیرآهن به این لینک مراجعه نمایید.
مهم ترین تفاوت های تیرآهن و هاش کدام اند ؟
تیرآهنها نوعی مقاطع فولادی هستند که از دو قسمت اصلی به نام بال و جان ساخته‌شده‌اند. دو بال در دو طرف جان قرار داشته و بر آن عمودند. اما آنچه سبب تفاوت تیرآهن و هاش می‌شود، ضخامت بال یا به‌بیان‌دیگر، شکل سطح مقطع آن‌هاست. در مقاله تیرآهن چیست ، با این مقطع فولادی پرکاربرد بیشتر آشنا شوید.
این تفاوت در شکل سطح مقطع، سایر تفاوت‌ها را به دنبال دارد. مثلاً تیرآهن با بال نازک‌تر نسبت به هاش که بال ضخیم‌تری دارد، دارای وزن کمتری است. دیگر تفاوت‌های بین این دو نیز بدین شکل به یکدیگر مرتبط میشوند.
مهم ترین تفاوت های تیرآهن و هاش عبارت‌اند از:
- شکل سطح مقطع و ابعاد
- وزن
- استاندارد
- خواص مکانیکی و تحمل بار
- فرآیند ساخت
- قیمت
- کاربرد
تفاوت تیرآهن و هاش
در ادامه هر یک از تفاوت‌های یادشده در بالا به‌طور مفصل بررسی خواهد شد تا با اطلاعات فنی کامل، نسبت به خرید هرکدام از آنها اقدام شود. دقت شود که تفاوت‌های موجود به معنای برتری مطلق تیرآهن یا هاش بر دیگری نیست و برای انتخاب از بین این دو باید که تمامی فاکتورهای لازم از وزن سازه گرفته تا مقدار تحمل بار، ابعاد و کاربرد آنها را مدنظر قرار دهید.
شکل سطح مقطع
مهم‌ترین تفاوت تیرآهن و هاش، در شکل سطح مقطع آن‌هاست. همان‌طور که گفته شد، تیرآهن و هاش هر دو از بال و جان ساخته‌شده‌اند. اما ابعاد بال تیرآهن کوچک‌تر از جان و معمولاً برابر با نصف آن است. در مقابل، هاش ازنظر ابعاد دارای بال و جان برابر است.
تیرآهن معمولی دارای سطح مقطعی به شکل I است. این بدان معناست که بال هاش دارای عرض کم و ضخامت آن نیز کمتر از جان است. هاش نیز سطح مقطعی به شکل H دارد. مطابق نماد هاش، اندازه ضخامت بال و جان در هاش برابر است.
تفاوت در وزن
با توجه به شکل سطح مقطع، هاش به دلیل برخورداری از ضخامت بال و جان برابر که بیشتر از تیرآهن معمولی است، وزن بیشتری هم نسبت به آن دارد. این تفاوت در وزن که خود از تفاوت در شکل تیرآهن و هاش ناشی شده است، زمینه‌ساز تفاوت در تحمل بار و خواص مکانیکی تیرآهن و هاش است.
دقت شود که برای مقایسه وزن تیرآهن و هاش، آنها را در یک سایز مشخص مقایسه می‌کنیم. در سایز برابر (مثلاً تیرآهن و هاش هر دو با سایز 14) هاشها وزن بیشتری نسبت به تیرآهن‌های معمولی دارند. خود هاش نیز ازنظر وزنی دارای تنوع بوده و به انواع هاش سبک، هاش سنگین و هاش فوق سنگین تقسیم میشوند. با تفاوت هاش سبک و سنگین در این لینک آشنا شوید.
تفاوت در استاندارد
استاندارد موجود برای انواع تیرآهن و هاش نیز آنها را بر اساس شکل سطح مقطع طبقه‌بندی می‌کند. بر این اساس، تیرآهنها مطابق استاندارد IPE و IPN و انواع هاش مطابق استاندارد IPB تولید میشوند. تیرآهن IPE در ایران با نام تیرآهن نیم پهن موازی شناخته می‌شود و مطابق با اسناندارد اروپا و ایران تولید می‌شود. تیرآهن IPN نیز مطابق استاندارد چین و روسیه تولید می‌شود و در ایران از آن تحت عنوان تیرآهن بال باریک شیب‌دار یاد می‌شود. در بین این دو، تیرآهن IPE رواج و کاربرد بیشتری در ایران دارد.
هاشها که به تیرآهن بال پهن نیز معروف‌اند، مطابق استاندارد IPB تولید میشوند. اما خود هاش به سه دسته تقسیم می‌شود که درنتیجه، استاندارد آنها نیز متفاوت از دیگری است. هاش سبک مطابق با استاندارد HEA، هاش سنگین مطابق استاندارد HEB و هاش های فوق سنگین نیز مطابق استاندارد HEM تولید میشوند.
تفاوت تیرآهن و هاش در تحمل بار
سطح مقطع تیرآهن معمولی در مقایسه با تیرآهن H در برابر پیچ خوردن ضعیف‌تر است. به‌عبارتی‌دیگر، تیرآهن قادر است تنها در برابر نیروهای وارده از یک‌جهت مقاومت کند درحالیکه هاش قابلیت تحمل نیروهای دو جهته را نیز داراست. به‌طورکلی، تیرآهن‌های هاش سخت‌تر هستند و می‌توانند بار بیشتری را در مقایسه با تیرآهن‌های معمولی تحمل کنند.
تیرهای هاش به‌عنوان ستون استفاده میشوند درحالیکه تیرهای معمولی به دلیل استحکام کمتر این قابلیت را ندارند. به دلیل مقاومت بالای هاش در برابر نیروهای برشی و استحکام بال‌ها در برابر خمش، در کاربردهای سنگین‌تری نسبت به تیرآهن مورداستفاده قرار می‌گیرند. همچنین، به دلیل اینکه وزن تیرآهن از وزن هاش کمتر است، تیرآهن ها مقاومت بار کمتری نسبت به هاش دارند.
فرآیند ساخت
فرآیند ساخت هاش و تیرآهن معمولی نیز متفاوت است. فرآیند تولید هاش نیاز به زمان بیشتری نسبت به فرآیند تولید تیرآهن معمولی دارد. این امر به تجهیزات پیچیده‌تری که برای تولید هاش نیاز آیت مربوط می‌شود. ضمن اینکه، هاش را می‌توان در هر سایز و ابعادی تولید کرد اما تیرآهنها از این نظر با محدودیت مواجه هستند و فقط در برخی سایزها و ابعاد مشخص قابل‌تولید هستند.
تفاوت قیمت تیرآهن و هاش
با توجه به وزن بیشتر هاش نسبت به تیرآهن، قیمت آن در یک سایز برابر بیشتر است. فاکتور تاثیرگذار دیگر در قیمت این مقاطع، نوع ورق به‌کاررفته در تولید آن‌هاست. ضمن اینکه، یکی دیگر از دلایل بیشتر بودن قیمت هاش نسبت به تیرآهن معمولی، در روش تولید و تجهیزات پیچیده‌تر آن است.
تفاوت تیرآهن و هاش در کاربرد
کاربرد تیرآهن و هاش و انتخاب از بین این دو به میزان تحمل بار، وزن و سایر خواص مکانیکی مورد انتظار برای سازه مدنظر بازمی‌گردد. درجایی که نیاز به تحمل بار بیشتری باشد، هاش حرف اول را می‌زند. به‌عنوان‌مثال، در ساخت انواع پل، سکوها، ساختمان‌های تجاری و مسکونی چندین طبقه، ساخت برج‌ها، ساخت سد و کشتی‌سازی و ساخت اسکله و غیره از انواع هاش استفاده می‌شود.
در مقابل، کاربرد اصلی تیرآهن‌های معمولی در ساخت خرپا، چارچوب‌های اصلی و فرعی، ستونهای نگهدارنده آسانسور، بالابر، پله‌برقی و غیره است. ضمن اینکه، هاش را می‌توان برای دهانه‌های حداکثر تا 100 متر استفاده کرد؛ درحالیکه تیرآهن‌های معمولی تنها برای دهانه‌های بین 10 تا 30 متر قابل‌استفاده هستند.
سؤالات متداول
1- مهم ترین تفاوت تیرآهن و هاش چیست؟
تیرآهن و هاش ازنظر شکل سطح مقطع، وزن، میزان تحمل بار و خواص مکانیکی، روش ساخت، قیمت و کاربرد با یکدیگر تفاوت دارند.
2- تفاوت تیرآهن و هاش از نظر استاندارد چیست؟
تیرآهنها مطابق استانداردهای IPE و IPN تولید میشوند درحالیکه استاندارد ساخت هاش IPB است. هاشها خود بر اساس وزن دارای استانداردهای HEA، HEB و HEM هستند.
3- تیرآهن و هاش از نظر کاربرد چه تفاوتی دارند؟
هاشها به دلیل وزن بیشتر و قابلیت تحمل بار بیشتر، در ساخت سازههای صنعتی و بزرگ نظیر پل، کشتی، سکوها و غیره کاربرد دارند و تیرآهنها نیز در ساخت خرپا و انواع ستونهای اصلی و فرعی به کار میروند.