معرفی انواع سقف و بررسی ویژگی آنها
دسترسی سریع به محتوای مقاله
انواع سقف‌ها یکی از مهم‌ترین بخش‌ها در ساخت هر ساختمانی چه فلزی و چه بتنی به شمار می‌روند. سقف‌ها به اسکلت ساختمان‌ها ساختار می‌بخشند، بارهای زنده و مرده را به تیرها و ستون‌های ساختمان انتقال می‌دهند و به عنوان پوشش و کف، مورداستفاده قرار می‌گیرند. با پیشرفت تکنولوژی در ساخت، انواع مختلفی از سقف‌های ساختمان طراحی شده‌اند که بنا به نوع سازه، میزان مقاومت لازم، بودجه موجود، منطقه و نوع کاربری ساختمان انتخاب و استفاده می‌شوند. در این مقاله انواع سقف‌ها را معرفی کرده و معایب و مزایای هریک را بررسی می‌کنیم.
انواع سقف مورداستفاده در ساختمان سازی
سقف‌ها امروزه تنوع بسیار بالایی دارند. از انواع سقف‌ها با توجه به مصالح مورداستفاده و نحوه اجرا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دال بتنی
- یوبوت
- وافل
- کوبیاکس
- تیرچه بلوک
- عرشه فولادی
- کامپوزیتی
- تیرچه کرومیت
مقایسه انواع سقف در ساختمان های فلزی و بتنی
سقف دال بتنی
سقف دال بتنی ترکیب سازه‌ای سه بعدی از بتن و میلگردهای فولادی است که دارای ضخامتی در حدود 10 الی 50 سانتی‌متر است. از سقف‌های سنگین وزن و مقاوم در برابر زلزله به شمار می‌رود که به دلیل استحکام بالا در ساختمان‌های با عملکرد خاص مانند برج‌های بلندمرتبه، پل‌های بتنی و مراکز صنعتی بزرگ مورداستفاده قرار می‌گیرد. این سقف نقش سازه‌ای پررنگ‌تری دارد، به این صورت که بارها در ابتدا به دال بتنی وارد می‌شود و از این سقف به تیر یا ستون‌های اسکلت سازه منتقل می‌شوند. هم‌چنین سقف دال بتنی دوام بالایی دارد و از انتقال صدا و گرما به بخش دیگر جلوگیری می‌کند. به‌طورکلی سقف دال بتنی به دو دسته یک‌طرفه و دوطرفه تقسیم می‌شود. سقف یوبوت را هم می‌توان نوعی سقف دال بتنی به شمار آورد.
سقف یوبوت
یوبوت پرکننده‌هایی جهت کاهش بتن مصرفی در سقف دال بتنی به شمار می‌روند که به دلیل فرم مشبک وزن کمتری داشته و برای سبک‌سازی در سیستم دال سقف استفاده می‌شوند. به دلیل وجود حفره‌ها در بدنه، یوبوت ها به‌راحتی شکسته می‌شوند که باید در هنگام اجرا مراقب این مسئله بود. این سقف نسبت به وافل و تیرچه بلوک به ضخامت بالاتری از بتن‌ریزی در حدود 35 سانتی‌متر نیاز دارد.
سقف وافل
وافل یا دال دوطرفه از انواع سقف دال مشبک به شمار می‌رود و کمی شبیه به سقف تیرچه بلوک است با این تفاوت که تیرچه‌ها در این سقف از پیش‌ساخته نیستند و هم‌زمان با کل سقف بتن‌ریزی و آماده می‌شوند و هم‌چنین وافل ها را می‌توان پس از اجرای سقف باز کرد، درصورتی‌که بلوک‌های سقف تیرچه به عنوان پرکننده در سقف باقی می‌مانند. هم‌چنین در این سقف به کاربرد میلگرد تقویتی نیاز نیست، به همین دلیل از روان کننده بتن هم استفاده نمی‌شود. درنتیجه سقف وافل از سرعت اجرا و مقاومت بالایی نسبت به دیگر سقف‌ها برخوردار است. از این سازه برای مکان‌هایی مانند بیمارستان‌ها، مکان‌های عمومی مانند فرودگاه‌ها و ایستگاه‌های سرپوشیده و سوله‌های بزرگ استفاده می‌کنند. سقف وافل در حدود 10 سانتی‌متر به بتن‌ریزی روی قالب نیاز دارد.
سقف کوبیاکس
سقف کوبیاکس نیز از نظر سازه‌ای شبیه به سقف دال دوطرفه عمل می‌کند. در این سقف برای کاهش مصرف بتن از گوی‌های توخالی از جنس اتیلن بازیافتی و یا پلی پروپیلن در ضخامت دال استفاده می‌کنند. البته اجرای زمان‌بر و هزینه بالا باعث شده استفاده از این سقف مقرون‌به‌صرفه نباشد.
سقف تیرچه بلوک
سقف تیرچه بلوک ترکیبی از تیرچه‌های آماده، بتن، میلگرد یا آرماتور حرارتی و تقویتی و بلوک‌های پرکننده بتنی، سفالی و یا یونولیتی است که سقف و اسکلت آن به صورت یکپارچه اجرا می‌شوند. این سقف‌های دال یک‌طرفه، وزن کمی دارد و به دلیل هزینه پایین و مقرون‌به‌صرفه بودن در انواع ساختمان‌های اسکلت فلزی، بتنی و آجری استفاده می‌شود. تیرچه‌های فلزی با فاصله نیم متری از هم در این سقف نقش سازه‌ای دارند و بلوک‌ها به عنوان پرکننده در فضای خالی بین آنها مورداستفاده قرار می‌گیرند. در مرحله بعد آرماتورها یا همان میلگرد هم به اندازه 6 کیلوگرم در هر مترمربع بر روی بلوک‌ها قرارگرفته و با بتن‌ریزی، سقف کامل می‌شود. حداقل ضخامت بتن‌ریزی در سقف تیرچه بلوک 5 سانتی‌متر است. نوع پیشرفته‌تر آن سقف تیرچه پیش‌تنیده است که استفاده از تکنولوژی برای طراحی آن باعث شده تا استفاده از فولاد و بتن برای ساخت این سقف کمتر شده و درنتیجه سبب کاهش قیمت تمام‌شده سقف تیرچه پیش‌تنیده و سبک‌تر شدن وزن آن می‌شود.
سقف عرشه فولادی
سقف عرشه فولادی ترکیبی از بتن، میلگرد فولادی، گل‌میخ، فلاشینگ و ورق گالوانیزه ذوزنقه‌ای شکل است که از آن به عنوان جایگزینی برای تیرچه بلوک یاد می‌شود. این سقف نیز مانند تیرچه بلوک به دلیل وزن کم در سبک‌سازی ساختمان مورداستفاده قرار می‌گیرد. هرچند امکان بتن‌ریزی و سقف گذاری هم‌زمان در تمام طبقات وجود دارد اما به دلیل نیاز به تمهیدات ویژه و نیروی متخصص ویژه در اجرا، دارای سرعت اجرای متوسطی است. در مقابل سرعت اجرای معمولی، استفاده از این سقف مقرون‌به‌صرفه بوده و هم‌چنین ایمنی اجرای آن بسیار بالا است. از انواع سقف عرشه فولادی می‌توان به سقف عرشه فولادی کامپوزیتی، عرشه دهانه بلند و عرشه‌های سلولی اشاره کرد. بزرگ‌ترین مشکل این سقف را می‌توان لرزش شدید آن در هنگام اجرا و استفاده ساکنین عنوان کرد.
سقف کامپوزیت
سقف‌های کامپوزیتی از انواع سقف های عرشه فولادی و ترکیبی از تیرهای اصلی و فرعی، گل‌میخ، بتن و آرماتور و ورق‌های پوششی است که در ساختمان‌های اسکلت فلزی استفاده می‌شود. به دلیل عدم نیاز به شمع بندی و امکان بتن‌ریزی هم‌زمان چند سقف دارای سرعت اجرای بالایی است. البته هزینه اجرای آن بالا است و برای نازک‌کاری به پوشش سقف کاذب نیاز دارد.
سقف تیرچه کرومیت
سقف تیرچه کرومیت ترکیبی از تسمه، میلگرد و تیرچه فلزی و پرکننده‌ای از جنس پلی استایرن، بلوک سیمانی، کامپوزیت و ... است که نسبت به سقف تیرچه بلوک وزن سبک‌تری دارد و در جهت سبک‌سازی ساختمان مورداستفاده قرار می‌گیرد. به دلیل عدم نیاز به شمع بندی سرعت اجرای بالایی داشته و از نظر سازه‌ای منسجم‌تر به شمار می‌رود.
بررسی انواع سقف ها و ترمیم آنها
تعمیر و نگهداری ساختمان از مهم‌ترین فعالیت‌های پس از ساخت است که می‌تواند عمر مفید اجزای ساختمان را چند برابر کند. برای نگهداری از سقف پشت‌بام می‌توانید در فصول پاییز و بهار آن را بررسی کنید و هرگونه ترک یا از بین رفتن عایق‌کاری را ترمیم نمایید. بررسی نفوذ هرگونه نم و رطوبت در تمام سقف ها و تعمیر آن می‌تواند عمر سقف ها را بیشتر کند.
سخن پایانی
به‌طورکلی برای انتخاب سقف مناسب برای ساختمانتان باید به میزان بودجه، زمان لازم برای اجرا، سازه ساختمان، میزان دسترسی به افراد متخصص و منطقه اجرای ساختمان توجه کنید. در حال حاضر سقف تیرچه بلوک یکی از ارزان‌ترین و پرکاربردترین سقف‌های مورداستفاده برای سازه‌های بتنی و فولادی به شمار می‌رود. آشنایی با ویژگی‌های مقایسه اسکلت فلزی و بتنی می‌تواند به شما در انتخاب سقف مناسب کمک بزرگی کند.