فولاد دمشقی از معروف‌ترین انواع فولاد است. قیمت فولاد دمشقی بین 50 تا 200 دلار آمریکا گزارش شده است که این قیمت به دلیل کیفیت بالای آن و روش ساخت فولاد دمشقی است. البته در صورتی که سطح آن تمیز و عاری از رطوبت نباشد امکان زنگ زدن و تغییر رنگ فولاد دمشقی وجود دارد. بنابراین شرایط نگه‌داری نیز اهمیت دارد. علت واضحی برای نام گذاری فولاد دمشقی ذکر نشده است اما سه علت مشهور برای نام‌گذاری فولادهای دمشقی وجود دارد که عبارتند از:
1- این فولادها در دمشق ساخته می‌شدند.
2- خرید فولاد دمشقی و فروش آن در دمشق انجام می‌شد. که این علت را محتمل‌تر دانستند؛ زیرا شهر دمشق معروف‌ترین محل برای فروش چاقوی دمشقی بود.
3- شکل ظاهری این فولادها بسیار شبیه به نوعی از پارچه‌های دمشقی بود.
ساخت فولاد دمشقی به گونه‌ای است که در نهایت شکل ظاهری موج‌دار تیره و روشن دارد. این فولادها با ارزش هستند زیرا علاوه بر زیبایی، لبه‌ی تیزی دارند که سخت و انعطاف‌پذیر است. کاربرد فولاد دمشقی در ساخت اسلحه است. این اسلحه‌ها بسیار فوق العاده‌تر از اسلحه‌های ساخته شده از آهن هستند. البته باید در نظر داشت که فولادهای پر کربنی که از قرن نوزدهم تاکنون با استفاده از فرآیند بسمر (Bessemer process) ساخته شدند؛ از لحاظ کیفیت از فولادهای دمشقی سبقت می‌گیرند. معروفیت فولاد دمشقی به دلیل استفاده از موادی است که در آن زمان استفاده می‌شد. با پیشرفت زمان مواد بهتری برای ساخت انواع فولاد کشف شدند.
ساخت فولاد دمشقی
قیمت فولاد دمشقی از سایر تیغه‌های فولادی بالاتر است اما این قیمت برای کیفیت بالای فولادهای دمشقی بسیار کم است. این کیفیت بالا ناشی از روشی است که با آن ساخته شده‌اند هرچند که روش اصلی همچنان مثل راز باقی مانده است و کسی نتوانسته به آن دست پیدا کند. روش ساخت فولاد دمشقی متفاوت است. با توجه به روش ساخت دو نوع فولاد دمشقی وجود دارد که عبارتند از:
1- فولاد دمشقی ریختگی
2- فولاد دمشقی با الگوی جوش
فولاد دمشقی ریخته گری
در گذشته روش ساخت فولاد دمشقی cast Damascus steel بود. تاکنون کسی روش اصلی ساخت آن را تکرار نکرده است زیرا این فولاد از نوع خاصی از فولاد به نام ووتز (wootz steel) تهیه شده بود. فولاد ووتز نیز حدود دو هزار سال پیش توسط هندی‌ها ساخته می‌شد که از آن به عنوان ماده‌ی اولیه برای ساخت فولاد دمشقی استفاده می‌کردند. در نتیجه فولاد دمشقی بسیار معروف شد و شهر دمشق را به عنوان مرکز تجاری فولاد دمشقی به خصوص فروش چاقوی دمشقی می‌دانستند. در دهه‌ی 1700 میلادی روش ساخت فولاد ووتز از بین رفت و به فراموشی سپرده شد. مهندسین تلاش‌های بسیاری در جهت ساخت فولاد ووتز و یا جایگزینی آن با مواد دیگر انجام دادند اما هرگز قادر به ساخت فولاد دمشقی ریختگی با کیفیت اولیه و اصلی آن نشدند. ریخته‌گری فولاد ووتز با ترکیب کردن آهن، فولاد و زغال چوب در اتمسفر احیایی و دمای بالا انجام می‌شد. در این شرایط آهن، کربن زغال چوب را جذب می‌کرد. سپس آرام سرد کردن آلیاژ باعث تشکیل کاربید آهن می‌شد. بعد از تهیه و تولید آلیاژ فولاد ووتز از آن به عنوان ماده‌ی سازنده‌ی فولاد دمشقی استفاده می‌کردند. فولاد دمشقی با فورج کردن آلیاژ ووتز به شکل خنجر و یا سایر اشیا تولید می‌شد. نکته قابل توجه این است که برای ایجاد شکل ظاهری موج‌دار نیاز بود تا در هنگام فورج کردن دما ثابت نگه داشته شود.
فولاد دمشقی با الگوی جوش
اگر امروزه برای خرید فولاد دمشقی به بازار بروید در واقع فولادی را خریدید که صرفا سطح آن اچ شده تا الگوی موج‌دار تیره روشن را داشته باشد. در حقیقت این فولاد دمشقی نیست و این الگو می‌تواند با سایش از بین برود. چاقوهای امروزی از pattern-welded Damascus steel ساخته می‌شوند و بسیاری از خواص فولاد دمشقی را دارند. در این روش اهن و فولاد را روی هم قرار می‌دهند و به وسیله‌ی یک چکش در دمای بالا آن را فورج می‌کنند تا اتصال بین آن دو برقرار شود. محل اتصال با یک فلاکس آب بندی می‌شود تا از نفوذ اکسیژن جلوگیری کند. قیمت فولاد دمشقی به اندازه‌ی آن و این که چند لایه فولاد روی هم قرار بگیرند بستگی دارد. به طور کلی می‌توان گفت روش ساخت چاقوی دمشقی در تعیین قیمت برای فروش چاقوی دمشقی یا خرید فولاد دمشقی دخیل است.
تهیه شده در تیم تولید محتوای فولاد ایرانیان