اتفاقات بازار آهن در سال 1401
دسترسی سریع به محتوای مقاله
بازارهای اقتصادی همواره ثابت کرده‌اند که غیر قابل پیش‌بینی بودن یکی از خصوصیات اصلی آن‌ها است؛ اما پارامترهای غیر قابل پیش‌بینی بازار ایران در دهه‌های اخیر آن‌چنان زیاد شده است که به جای تحلیل، اکثراً همه چیز درگرو اخبار و حواشی تصمیمات دولتی است. در چنین بازاری رصد اخبار و اتفاقات می‌تواند چشم‌انداز بهتری از قیمت آهن‌آلات و بازار آهن به شما بدهد. به طورخلاصه شاید گذشته چراغ راه آینده شود. در این مقاله سعی کردیم اتفاقات بازار آهن را در سال 1401 تحلیل و بررسی نماییم.
اتفاقات بازار آهن‌آلات در بهار 1401
جنون و رقابت
سال 1401 با عدم توافق برجام، تداوم تحریم‌های اقتصادی و مانند همیشه شعارهای جهادی دولت برای کنترل تورم و بهبود اقتصاد شروع شد. نوسانات ارزی باعث نوسان و هیجان تقاضا در بازار آهن‌آلات شده بود. تقریباً در ظاهر کرونا کنترل شده و فعالان بازار با افزایش تولید صنایع و طبق سال‌های تورمی گذشته، چشم‌اندازی افزایشی از قیمت آهن‌آلات متصور بودند. اخباری نظیر قطع برق کارخانه‌ها و کاهش تولید، رقابت دیوانه‌وار را در بخش تقاضا ایجاد کرده بود و قیمت محصولات فولادی با شیب زیاد به سمت سقف‌های تاریخی خود در حرکت بودند. لازم به ذکر است در بازار بی‌ثبات، هیجان یکی از دشمنان فعالان اقتصادی به شمار می‌رود. در این بین و با افزایش قیمت دلار، فعالان منتظر ثبت رکوردهای جدید در قیمت آهن‌آلات بودند که تابستان 1401 همه معادلات را برهم زد.
اتفاقات بازار آهن‌آلات در تابستان 1401
حسرت و ناامیدی
تابستان 1401 شروع شد. همان‌طور که امید به توافق برجام هنوز پابرجا بود، بازار آهن نیم نگاهی به دیگر صنایع به ویژه مسکن و خودروسازی داشت. بازار مسکن در ادامه همه بازارها در رکود به سر می‌برد و وعده‌های ساخت سالیانه یک میلیون مسکن بیش از پیش به سراب شبیه‌تر شد. بخش تقاضای بازار آهن‌آلات، مصرف تابستان خود را با قیمتی گران‌تر پیش‌خور کرده بود که شبح رکود مانند بازار جهانی فولاد خودش را نشان داد. قیمت‌ها در بازارهای جهانی کاهش یافت و برجام به روزهای پایانی عدم توافق نزدیک و نزدیک‌تر شد.
البته این پایان تابستان آهن‌آلات نبود. دولت به طور ناگهانی تعرفه‌های صادراتی بر محصولات فولادی ایجاد کرد و در مقابل تولیدکنندگان هم در چنین بازار بی تقاضایی، شروع به ایجاد قحطی مصنوعی و کاهش عرضه‌ها کردند. البته قدرت رکود بیش از این ترفندها است و باعث شد قیمت آهن‌آلات به ویژِه قیمت میلگرد در سراشیبی سقوط آزاد قرار بگیرد. به گونه‌ای که ناامیدی از توافق برجام و جهش دلار در اواخر تابستان هم نتوانست قیمت محصولات فولادی و به ویژه قیمت میلگرد را از رکود و سقوط نجات دهد. البته محصولاتی مانند ورق و تیرآهن تنها به علت میزان کنترل در بخش عرضه و غیررقابتی بودن توانستند قیمت خود را در محدوده‌های حمایتی ثابت نگه دارند.
اتفاقات بازار آهن‌آلات در پاییز 1401
شَک و شُک
پاییز با نگرانی تولیدکنندگان فولاد از رکود و عدم حمایت دولت از بازار همراه بود که شُک سوپر اختلاس فولاد مبارکه بازار آهن‌آلات را در خود فرو برد. امید به برجام کاملاً به صفر رسیده و رکود در همه بازارها بیشتر شده بود. در چنین شرایطی و با شدت گرفتن اعتراضات اجتماعی به مرگ مهسا امینی، دولت در اقدامی عجیب تصمیم به فیلترینگ اینترنت گرفت تا ضربه نهایی به بازار آهن‌آلات وارد شود. تاثیر فیلترینگ اینترنت بر بازار فولاد را در این صفحه بخوانید.
تولید، عرضه و تقاضا به کمترین میزان خود در چند سال اخیر رسید، به گونه‌ای که کاری جز تماشای شرایط به ذهن فعالان خطور نمی‌کرد. در چنین حالتی گاهی عرضه اعتباری محصولات فولادی در رینگ صنعتی بورس ایران باعث افزایش حجم خرید در بخش تقاضا و ایجاد رقابت قیمتی در مهر 1401 شد ولی این عرضه‌های اعتباری بدون درنظر گرفتن دیگر عوامل بنیادی و محرک داخلی و خارجی، نشان داد که مشخصاً این توان را ندارد که رونق را به بازار آهن تزریق کند.
در اواسط آبان 1401 با کمتر شدن فیلترینگ و خبر آزاد شدن صادرات محصولات فولادی برای تمام اشخاص حقیقی و حقوقی، نفس تازه‌ای در رکود بازار آهن دمیده شد. قیمت میلگرد که حتی زیر قیمت پایه بورس کالا هم معامله می‌شد، کمی افزایش یافت ولی در بازاری که هیچ عنصر بنیادی در آن وضعیت مناسبی ندارد، اینترنت مختل بوده و گردش مالی با سایرکشورها با محدودیت همراه است، حتی خبر آزاد شدن صادرات هم نمی‌تواند مدت زیادی به آن رونق ببخشد.
مقایسه میزان تولید فولاد ایران در سال‌های 1400 و 1401
به گزارش انجمن جهانی فولاد، تولید فولاد ایران در مهر و آبان 1401 با رشد و افزایش روبرو بوده است. با ادامه تحریم‌ها و سخت شدن زنجیره تأمین مواد اولیه، قیمت تمام‌شده فولاد برای تولیدکنندگان گران‌تر می‌شود در حالی که روند منفی رشد اقتصادی، کاهش تقاضا و رکود باعث شده بازار ظرفیت افزایش قیمت نداشته باشد. باید دید این افزایش تولید صرفاً به جهت صادرات انجام شده یا قرار است در بازار داخلی گشایشی معجزه‌وار رخ دهد. برای مشاهده تغییرات قیمت فولاد در ایران به این صفحه مراجعه نمایید.
بازار آهن در زمستان 1401
ساکت و سرد
در حال حاضر یعنی پاییز 1401، بازار آهن مانند سایر بازارها در یک ابررکود به سر می‌برد و تحولات اجتماعی در کنار سایر عوامل باعث شده تا همه فعالان بازار آهن دست به عصا به معاملات بازار و بورس کالا نگاه کنند. فصل سرد و همیشه پرتحول زمستان به همراه کاهش ساخت‌وساز و کاهش تقاضا در بخش مصرف مقاطع طویل فولادی در راه است. حال هیچ چیز خوب نیست. آیا این سکوتی است قبل از یک طوفان؟
سخن پایانی
همان‌طور که گفتیم تولید فولاد طبق گزارش‌های جهانی فولاد افزایش یافته و احتمالاً کارخانه‌ها نیم نگاهی به بخش صادرات دارند. هرچند رکود جهانی بازار فولاد و افزایش رقابت در منطقه با حضور روسیه، عملاً صادرات محصولات فولادی را با مشکلات زیادی روبرو خواهد کرد اما به نظر می‌رسد تنها گزینه جذاب برای تولیدکنندگان داخلی کسب درآمد دلاری باشد. در مقابل ادامه رکود در تمامی صنایع، نوسانات ارزی، دست‌کاری بورس کالا با تعیین قیمت پایه و عرضه اعتباری، بیشترین اختلال را درگروه فعالان داخلی بازار فولاد مشاهده می‌کنیم؛ بنابراین به نظر می‌رسد که عدم تقاضای داخلی و میزان مازاد در بخش تولید فولاد و عدم توانایی در صادرات محصولات مازاد در کنار رکود بازارهای جهانی نتیجه‌ای جز ادامه رکود در بازار آهن تا پایان سال 1401 نخواهد داشت.