کاربرد نبشی در ساختمان سازی
1400/5/30
ضوابط نبشی کشی ساختمان و نحوه اجرای آن
در صنعت ساختمان سازی همواره سعی می‌شود با استفاده از روش های گوناگونی نسبت به افزایش ایمنی ساختمان ها اقدام نمود. راه های زیادی برای انجام این کار و افزایش ایمنی بخش‌های مختلف ساختمان وجود دارد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها نبشی کشی است. فرآیند نبشی کشی بیش‌تر بر روی دیوارها تاثیر گذاشته و آن‌ها را مقاوم سازی می‌کند. از آن جایی که در بیش‌تر موارد دیوارها بیش تر از سایر بخش های ساختمان آسیب پذیرند، این کار از اهمیت بالایی برخوردار است.
نبشی کشی ساختمان باعث می‌شود که نیروهای وارده به دیوارها از طریق این مقاطع به زمین منتقل شده و فشار ناشی از آن‌ها به ساختمان وارد نشود. انجام این کار به خصوص در مواقع بحرانی مانند زلزله، سیل و حتی طوفان‌های شدید که نیروی زیادی را به ساختمان وارد می‌کنند، بسیار کمک کننده است. چیزی که در این مورد اهمیت دارد، رعایت ضوابط نبشی کشی ساختمان است. هر چه این موارد بهتر رعایت شوند، کار نبشی کشی ساختمان هم بهتر انجام شده و باعث افزایش مقاومت آن خواهد شد. در ادامه به طور کامل به نحوه اجرای صحیح نبش کشی ساختمان خواهیم پرداخت.
نبشی کشی چیست ؟
قبل از این که نحوه اجرای نبشی کشی ساختمان را بیان کنیم، ابتدا به توضیحاتی درباره این فرآیند می‌پردازیم. همان گونه که اشاره کردیم، مهم‌ترین کاربرد نبشی کشی ساختمان‌ها، افزایش ایمنی آن‌ها در برابر عوامل گوناگون تخریب‌گر است. در واقع با انجام این کار مقاومت ساختمان در برابر نیروهایی که به آن وارد می‌شود، افزایش پیدا می‌کند.
نبشی کشی به خصوص در آن دسته از ساختمان‌ها که دارای اسکلت فلزی هستند، رایج‌تر است. البته این موضوع سبب الزامی است که برای انجام این کار وجود دارد. زیرا در ساختمان‌های فلزی به طور معمول، برای پر کردن فواصل بین بخش‌های مختلف سازه فلزی از دیوارهای سفالی و آجر استفاده می‌شود. به همین دلیل، عدم اجرای نبشی کشی در ساختمان فلزی می‌تواند تهدیدی بزرگ برای امنیت آن باشد. در نتیجه این موضوع در اکثر موارد به خصوص در ساختمان‌های فلزی رعایت می‌شود.
برای مقاوم سازی ساختمان‌ها می‌توان از انواع گوناگون مقاطع فولادی مانند کلاف، قوطی و ناودانی استفاده نمود. اما نبشی ها در این میان بیش‌تر از سایر این مقاطع مورد توجه قرار گرفته و استفاده می‌شوند که البته این کار دلایلی دارد. مهم‌ترین دلیل استفاده از نبشی برای مقاوم سازی ساختمان که به آن نبشی کشی می‌گویند، ویژگی‌های خاص این مقطع فولادی است. نبشی‌ها هم از استحکام بالایی برخوردار بوده و هم مقاومت زیادی در برابر نیروهای خارجی دارند.
از طرف دیگر، به دلیل شکل خاص نبشی، امکان اتصال آن‌ها از دو طرف وجود دارد. در اکثر موارد نبشی‌ها را از یک طرف به سازه اصلی و از طرف دیگر به دیواره خارجی متصل می‌کنند. همین موضوع است که به دیوارها و بخش‌های گوناگون ساختمان در برابر آسیب و خرابی کمک می‌کند. در ادامه بیش‌تر به ضوابط و الزامات نبشی کشی ساختمان پرداخته و نحوه انجام این کار را توضیح خواهیم داد.
اهمیت نبشی کشی ساختمان
از آن جایی که تامین ایمنی ساختمان‌ها یکی از مهم‌ترین وظایف در حوزه ساختمان سازی است، نبشی کشی هم به همین اندازه اهمیت پیدا می‌کند. زیرا همان طور که در بخش‌های قبل گفتیم، نبشی کشی ساختمان باعث افزایش استحکام آن و مقاومت در برابر نیروهای خارجی گوناگون می‌شود. این موضوع به خصوص در ساختمان‌هایی که از نوع اسکلت فلزی هستند، بیش‌تر حائز اهمیت است. چرا که سفال یا آجرهایی که در ساخت دیواره‌های اتصال استفاده می‌شوند، هیچ باری را تحمل نمی‌کنند و حتی ممکن است مقداری با فاصله نسبت به سازه اصلی ساخته شوند.
این مورد سبب می‌شود که حتی نیروهای نه خیلی زیاد هم بتوانند این دیوارها را تکان داده و حتی آن‌ها را واژگون نمایند. در نتیجه می‌تواند خسارت‌های مالی و جانی برای ساکنین ساختمان در پی داشته باشد. بنابراین با توجه به این موارد، به راحتی می‌توان به اهمیت اجرای صحیح نبشی کشی و رعایت ضوابط مربوط به آن پی برد.
تفاوت نبشی کشی و وال پست
وال پست یکی از مهم‌ترین فرآیندها در مقاوم سازی ساختمان‌های مختلف می‌باشد. فرآیند وال پست در انواع دیوارهای سازه‌ای یا غیرسازه‌ای کاربرد داشته باعث می‌شود استحکام آن‌ها افزایش یافته و در برابر نیروهای مختلف خارجی مقاومت بالایی داشته باشند. به طور خلاصه، به قرار دادن مقاطع فولادی گوناگون از جمله ناودانی، کلاف، قوطی و نبشی در دیواره‌های ساختمان وال پست می‌گویند.
زمانی که این فرآیند با استفاده از نبشی انجام می‌گیرد، به طور خاص به آن نبشی کشی می‌گویند. پس می‌توان گفت که نبشی کشی ساختمان خود یک نوع وال پست می‌باشد. از آن جایی که این پروفیل خاصیت‌های مناسب فراوانی برای این کار دارد، بیش‌تر از سایر مقاطع جهت انجام فرآیند وال پست مورد استفاده قرار می‌گیرد. با توجه به استفاده گسترده و متداول از این دو مورد در ساختمان‌ها، حتی برخی مواقع ممکن است وال پست و نبشی کشی را به جای هم استفاده کنند. در صورتی که نبشی کشی یک نوع خاص از فرآیند وال پست است.
چگونگی نبشی کشی ساختمان
حال که با اهمیت نبشی کشی ساختمان‌های گوناگون و به خصوص ساختمان‌های فلزی آشنا شدیم، می‌خواهیم به نحوه اجرای صحیح نبشی کشی ساختمان‌ها بپردازیم. به طور کلی، با استفاده از دو روش مختلف می‌توان نسبت به انجام این کار اقدام نمود. روش اول انجام نبشی کشی ساختمان قبل از بتن ریزی می‌باشد.
در این روش هنگامی که هنوز کار بتن ریزی ستون‌ها انجام نگرفته است، نبشی، صفحات فلزی یا هر مقطع دیگری که برای نبشی کشی لازم باشد را جایگذاری کرده و جوش می‌دهند. این صفحات و نبشی‌ها می‌توانند به سقف یا کف ساختمان‌ها، ستون‌ها و حتی دیوارها متصل شده و یک سازه مرتبط و یکپارچه ایجاد نمایند. متصل بودن سازه سبب می‌شود که در هنگام اعمال نیروهای خارجی، مقاومت زیادی داشته و بخش‌هایی از آن آسیب نبینند. در ادامه و بعد از پاین فرآیند نبشی کشی، کار بتن ریزی هم انجام گرفته و سبب استحکام بالاتر سازه می‌شود.
روش دیگر برای انجام نبشی کشی ساختمان، بعد از بتن ریزی ستون‌ها انجام می‌گیرد. از آن جایی که در این روش دیگر امکان جوش دادن نبشی‌ها به میلگردهای موجود در ستون‌ها وجود ندارد، از روش دیگری برای اتصال استفاده می‌کنند. روش جایگزین جوش در این گونه نبشی کشی‌ها، استفاده از تفنگ‌های مخصوصی می‌باشد که نبشی را به بتن و اجزای آن متصل می‌کند.
در این روش، تسمه هم کاربرد زیادی دارد و از ان برای برخی اتصال‌ها استفاده می‌شود. در کل فرآیند نبشی کشی به گونه‌ای انجام می‌شود که نبشی‌ها یا سایر مقاطع در درون دیوارها قرار می‌گیرند. بعد از پایان یافتن فرآیند نبشی کشی، ساخت دیوارهای کناری آغاز خواهد شد. نکته مهم در نبشی کشی ساختمان‌ها، رعایت ضوابط مربوط به این کار است که حتما باید رعایت شود. زیرا اگر این کار به صورت اصولی انجام نگیرد، ساختمان نمی‌تواند استحکام لازم را به دست آورده و مقاوم سازی شود.
ضوابط نبشی کشی ساختمان
همان گونه که اشاره کردیم، رعایت ضوابط نبشی کشی ساختمان از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بوده و می‌تواند در ایمن بودن یا نبودن ساختمان تاثیر بگذارد. برای این که کار نبشی کشی به بهترین شکل ممکن انجام بگیرد، باید ابتدا نقشه کامل مربوط به آن‌ها طراحی شده و در ادامه با استفاده از نقشه این کار به خوبی پیش برود. این موضوع یکی از مهم‌ترین ضوابط نبشی کشی ساختمان به حساب می‌آید. البته به غیر از این مورد، برخی فاکتورهای دیگر هم در انجام صحیح این کار تاثیر زیادی داشته و حتما باید به آن‌ها توجه شود. از جمله مهم‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر می‌شوند.
1. تیغه‌های با بیش از یک ارتفاع خاص، باید به سازه مهار شوند. این ارتفاع در استانداردهای ساختمان مشخص است و معمولا 1.8 متر در نظر گرفته می‌شود.
2. طول دیوارهای غیرسازه نباید بیش‌تر از 6 متر یا به عبارتی بیش‌تر از 40 برابر ضخامت‌شان باشد.
3. اجرای نبشی‌های افقی و عمودی باید به صورت دو طرفه انجام گیرد. برای مثال، اتصال همه نبشی‌های عرضی از یک طرف به نبشی‌های عمودی می‌تواند باعث کاهش استحکام این کلاف شود.
4. ارتفاع دیوارهای غیر سازه‌ای از کف ساختمان نباید از حدود سه و نیم متر بیش‌تر باشد.
5. لبه‌های آن دسته از دیوارهای قائم در ساختمان که غیرسازه‌ای هستند، باید مهار بشوند.
چگونگی نبشی کشی دیوار
نبشی کشی دیوار از مهم‌ترین بخش‌های نبشی کشی ساختمان به حساب می‌آید. در قسمت‌های قبلی هم اشاره کردیم که نبشی کشی برای اتصال بخش‌های مختلف از جمله کف، سقف، ستون و دیوارها کاربرد داشته و همه این‌ها در جهت یکپارچه‌سازی سازه و افزایش مقاومت آن انجام می‌گیرد. اما در واقع نبشی کشی دیوارها اهمیت بیش‌تری نسبت به بخش‌های دیگر ساختمان دارد.
زیرا دیوارهای سفالی و آجری مقاومت زیادی نداشته و در صورت اعمال نیروی نسبتا شدید به آن‌ها، امکان واژگون شدن‌شان وجود دارد. برای این کار از ورق های فولادی در کنار ستون‌ها استفاده کرده و نبشی‌ها را به صورت عمودی از دو طرف به آن‌ها جوش می‌زنند. در ادامه نبشی‌های افقی را هم به نبشی‌هایی که به صورت عمودی جایگذاری شده‌اند، جوش خواهند داد. در نتیجه کلاف‌هایی مناسب تولید شده و دیوارهای آجری را در اطراف این کلاف‌ها می‌چینند. این گونه حتی دیوارهای سفالی هم از مقاومت زیادی برخوردار خواهند بود.
ضوابط نبشی کشی دیوار
برای انجام نبشی کشی دیوارها هم باید ضوابط مربوطه به خوبی رعایت شده و این کار طبق استانداردهای موجود انجام شود. در این صورت ساختمان از استحکام بالایی برخوردار خواهد بود و به این سادگی‌ها در برابر عوامل گوناگون دچار آسیب نمی‌شود. مهم‌ترین ضوابط نبشی کشی ساختمان فلزی و بتنی، داشتن نقشه مناسب برای این کار است. بعد از آن هم باید کار نبشی کشی بر اساس همین نقشه در دیوارها اجرا شود. اما تعداد زیادی عوامل جزئی دیگر هم در انجام این کار اهمیت دارد که مهم‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر می‌شوند.
1. جهت انتقال نیرو به صورت یکنواخت، بهتر است نبشی‌ها را در فاصله‌هایی یکسان به ستون جوش داد. این فاصله معمولا در حدود یک متر در نظر گرفته می شود.
2. ممکن است در اثر فشارهای گوناگون دیواری که به صورت مستقیم پشت نبشی قرار گرفته، ترک برداشته یا شکسته شود. برای جلوگیری از این موضوع باید نبشی‌ها را با رابیز یا تورهای مرغی پوشش داد تا اتصال قوی بین دیوار و نبشی‌ها برقرار گردد.
3. ضخامت نبشی‌هایی که قرار است در دیوار قرار گیرند، باید بر اساس بار وارده به آن تعیین شود.
4. نبشی‌های عمودی در فرآیند نبشی کشی ساختمان‌ها بسیار مهم هستند و باید آن‌ها را شاغول کرد. هم چنین نبشی‌های افقی هم باید هم راستا باشند.
انواع نبشی کشی ساختمان
فرآیند نبشی کشی ساختمان‌ها هم با توجه به موارد گوناگونی از جمله روش انجام این کار، نوع نبشی مورد استفاده و نوع چینش به چندین دسته تقسیم می‌شوند. در بخش‌های قبل روش‌های انجام این کار را بیان کردیم که یا قبل از بتن ریزی انجام می‌گیرد و یا بعد از بتن ریزی با استفاده از تفنگ‌های مخصوص انجام می‌شود. اما در این قسمت به بیان نوع نبشی‌های مورد استفاده، چینش آن‌ها و البته کاربرد هر کدام از این روش‌ها خواهیم پرداخت.
انواع نبشی کشی از نظر نوع نبشی
به طور معمول، در انجام فرآیند نبشی کشی از دو نوع نبشی استفاده می‌شود که یکی از آن‌ها نبشی فلزی و دیگری نبشی بتن آرمه است. از نبشی‌های فلزی بیش‌تر در ساختمان‌هایی استفاده می‌شود که دارای اسکلت فلزی هستند. اما از نبشی‌های بتن آرمه، همان گونه که از نامشان هم می‌توان حدس زد، بیش‌تر در ساختمان‌هایی استفاده می‌شود که دارای اسکلت بتنی هستند. این موضوع خود سبب ایجاد تنوع در فرآیند نبشی کشی از نظر نوع نبشی شده است.
انواع نبشی کشی از نظر چینش
مورد بعدی که می‌توان بر اساس آن فرآیند نبشی کشی را به دو مورد متفاوت تقسیم بندی نمود، شکل ظاهری و نوع چینش نبشی‌ها می‌باشد. نبشی‌ها را می‌توان هم به صورت عمودی و هم به صورت افقی در ساختمان به کار برد. از نبشی کشی به صورت عمودی بیش‌تر در قسمت‌هایی استفاده می‌شود که فاصله دهانه‌ها از یک دیگر زیاد است و نیاز به استحکام بالایی وجود دارد.
این کار به این شکل انجام می‌گیرد که نبشی ها را از پایین به ستون‌ها یا تیرآهن‌های کف ساختمان و از بالا هم به تیرها و ستون‌های سقف جوش می‌دهند. اما نبشی کشی افقی بیش‌تر برای جاهایی استفاده می‌شود که فاصله دهانه‌ها خیلی زیاد نیست. نبشی کشی افقی باعث پیوند خوردن دیوارها با ستون و بدنه ساختمان و در نتیجه افزایش مقاومت آن‌ها می‌شود. در بسیاری از موارد برای بالا بردن استحکام و افزایش مقاومت، هم از نبشی کشی عمودی و هم از نوع افقی آن استفاده می‌گردد.
هزینه نبشی کشی ساختمان
هزینه نبشی کشی ساختمان‌های مختلف با توجه به موضوعات گوناگون می‌تواند متفاوت باشد. از جمله مهم‌ترین این فاکتورهای تاثیرگذار بر قیمت نبشی کشی می‌توان به مساحتی از ساختمان که باید نبشی کشی شود، اشاره نمود. بدون شک هر چه مساحت بیش‌تر باشد، هزینه انجام این کار هم بالاتر خواهد بود. نکته مهم بعدی ضخامت نبشی‌های مورد استفاده در این فرآیند است.
ضخامت نبشی با توجه به استانداردهای ساختمان تعیین شده و در ساختمان‌های مختلف با هم فرق دارد. ضخامت بیش‌تر نبشی باعث افزایش وزن آن و در نتیجه افزایش هزینه نبشی کشی خواهد شد. از طرف دیگر، این که قرار باشد فرآیند نبشی کشی به صورت عمودی، افقی یا هر دو مورد انجام گیرد، تاثیر به سزایی در مشخص شدن هزینه خواهد داشت. در نتیجه نمی‌توان هزینه نبشی کشی ساختمان را به طور کلی تععین نمود و این مورد بسته به هر ساختمان متفاوت خواهد بود.
سوالات متداول
1. نبش کشی ساختمان چیست؟
نبشی کشی یکی از فرآیندهای مهم در ساختمان‌سازی است که در ان با استفاده از نبشی، استحکام و مقاومت ساختمان و به خصوص دیوارها را در برابر نیروهای بیرونی افزایش می‌دهند.
2. تفاوت نبشی کشی با وال پست چیست؟
وال پست فرآیندی است که در آن با استفاده از مقاطع فلزی از جمله کلاف، ناودانی، نبشی و قوطی درون دیواره‌های ساختمان، مقاومت آن را بالا می‌برند. نبشی کشی نوع خاصی از وال پست است که در ان از نبشی استفاده می‌شود.
3. ضوابط نبشی کشی ساختمان چیست؟
از جمله مهم‌ترین این ضوابط می‌توان به وجود نقشه و اجرای کار بر روی آن، مهار کردن دیوارهای با یک ارتفاع خاص، استفاده از رابیز و تور مرغی بر روی نبشی، قرار دادن نبشی‌ها در فاصله یکسان و موارد این چنینی دیگر اسشاره نمود که آن‌ها را به طور کامل در این جا برای شما بیان کرده‌ایم.
4. انواع نبشی کشی ساختمان‌ها کدام‌اند؟
نبشی کشی ساختمان‌ها با توجه به روش انجام که می‌تواند قبل یا بعد از بتن ریزی ستون‌ها باشد، نوع نبشی که ممکن است فلزی یا بتن آرمه بوده و چینش افقی و عمودی به چند دسته مختلف تقسیم می‌شوند.
5. هزینه نبشی کشی هر ساختمان چه قدر می‌شود؟
هزینه نبشی کشی با توجه به عوامل گوناگونی از جمله مساحت ساختمان، نوع نبشی، ضخامت آن و چینش نبشی تعیین می‌شود و برای هر ساختمان متفاوت خواهد بود.