بررسی عوامل تاثیر گذار بر قیمت آهن آلات
دسترسی سریع به محتوای مقاله
آهن آلات به سبب اهمیت بسیار زیادی که در صنایع مختلف کشور دارند، همواره در مرکز توجه قرار داشته به‌گونه‌ای که با ایجاد نوسان در قیمت آن‌ها، تلاطم زیادی در بازار ایجاد خواهد شد. عوامل متعددی وجود داشته که به‌طور مستقیم و یا غیرمستقیم بر کاهش و یا افزایش قیمت آهن آلات و محصولات فولادی تاثیرگذارند. این نوسانات قیمتی پیامدهایی نظیر کاهش تقاضا، عدم ثبات بازار و نیز رکود در تولید را می‌تواند به دنبال داشته باشد. در ادامه به‌طور مفصل به بررسی دلایل مؤثر بر نوسانات قیمت آهن آلات و مقاطع فولادی خواهیم پرداخت.
عوامل تاثیرگذار بر قیمت آهن و مقاطع فولادی
آگاهی از نحوه رفتار بازار و توانایی پیش‌بینی مناسب از قیمت آینده محصولات فولادی، می‌تواند در انجام معاملات و نیز سرمایه‌گذاری بر روی آن‌ها بسیار مؤثر باشد. اما این رفتارهای بازار و نوسانات قیمت مقاطع فولادی از یک سری عوامل سرچشمه می‌گیرند که شناخت این عوامل، زمینه‌ساز یک معامله و سرمایه‌گذاری مطمئن بر روی آهن آلات خواهد شد. در ادامه برخی از مهم‌ترین عوامل مؤثر بر نوسان قیمت آهن آلات بررسی خواهند شد. به منظور مشاهده و اطلاع از پیش بینی قیمت آهن آلات به این لینک مراجعه نمایید.
اثر نفت بر نوسانات قیمت آهن آلات
نفت به‌عنوان مهم‌ترین صنعت کشور، حجم عظیمی از صادرات را به خود اختصاص داده است. قیمت نفت به دلیل وابستگی صنایع مختلف به آهن آلات، به‌طور مستقیم بر آن تأثیر می‌گذارد. ضمن اینکه، قیمت محصولات نفتی مانند بنزین و گازوئیل که اصلی‌ترین عنصر در صنایع حمل‌ونقل هستند، به‌صورت غیرمستقیم بر قیمت مقاطع فولادی اثرگذار هستند. چراکه خریدوفروش آهن آلات، جابجایی آن‌ها از کارخانه و تحویل به دست مشتریان را در پی دارد.
تأثیر حمل و نقل بر نوسان قیمت آهن
خریدوفروش مقاطع فولادی ملزم به حمل آن‌ها از کارخانه‌ها به بنگاه‌های معاملاتی و یا به دست مشتریان است. بنابراین قیمت سوخت و کرایه‌های حمل‌ونقل می‌توانند دو عامل تاثیرگذار بر نوسان قیمت آهن آلات باشند. ضمن اینکه، حمل مواد اولیه به کارخانه‌ها برای تولید محصولات فولادی را هم باید مدنظر قرار داد و این مواد اولیه حجمی چند برابر حجم محصولات را داشته و طبیعتاً هزینه حمل‌ونقل آن‌ها نیز قابل‌توجه خواهد بود.
اثر تورم بر قیمت آهن
رشد متوالی و کلی قیمت‌ها که از آن به نام تورم یاد می‌شود، یکی از مهم‌ترین معضلات اقتصادی بسیاری از کشورهای درحال‌توسعه است. این در حالی است که کشورهای درحال‌توسعه بیش از 60 درصد از تولید فولاد در جهان را در اختیار دارند. از طرف دیگر، اکثر کشورهای توسعه‌یافته به دلیل کاهش هزینه‌های تولیدی و نیز وجود نیروی کار ارزان، کارخانه‌های تولیدی خود را به کشورهای درحال‌توسعه منتقل کرده‌اند. این امر سبب شده تا محصولات فولادی تحت تأثیر تورم حاکم بر آن کشور قرار گیرند و شاهد وقوع نوسانات در قیمت مقاطع فولادی باشیم.
همچنین، اتخاذ تصمیمات و سیاست‌های داخلی هر کشور نیز بر قیمت آهن آلات درون آن کشورها تأثیر می‌گذارد.این سیاست‌های اقتصادی می‌تواند به شکل‌هایی نظیر پایین آمدن ارزش ارز ملی آن کشور در مقایسه با ارز های بین‌المللی خود را نشان دهد و این‌چنین، موجبات افزایش هزینه‌های پرداخت‌شده از جانب خریداران را فراهم آورد.
تأثیر میزان عرضه و تقاضا بر قیمت آهن آلات
میزان عرضه و تقاضا یکی از اصلی‌ترین عوامل به جهت تعیین قیمت محصولات تولیدی در بازارهای آزاد مطرح است. اما لازم به ذکر است که در دنیای واقعی بازار، چیزی به نام بازار آزاد وجود ندارد. در بازارهای جهانی آهن آلات، به دلیل فقدان دولت قدرتمند مرکزی، نوسانات قیمت ارز بسیار از میزان عرضه و تقاضا تأثیر می‌پذیرد. علی رقم اینکه میزان و ظرفیت تولیدی مقاطع فولادی در کشورهای مختلف قابل پیش‌بینی و تعیین است، اما پدیده‌هایی همچون وقوع جنگ‌های نظامی، برخی همه‌گیری‌ها نظیر کرونا و غیره می‌توانند سبب اختلال در تولید شده که سبب محدود شدن عرضه آهن آلات شود و در طرف مقابل، میزان تقاضا برای آن‌ها همچنان بالا باشد. این عوامل وابسته به هم موجب افزایش قیمت محصولات فولادی شده تا زمانی که یک پایداری نسبی بر شرایط موجود حاکم شود.
برخی بازسازی‌ها و یا رونق گرفتن ساخت‌وسازهای عمرانی نیز میزان تقاضا را برای آهن آلات افزایش داده و تحت چنین شرایطی نیز قیمت‌ها نامتعادل شده و بازار تحت تأثیر نوسانات قرار می‌گیرد. در این مواقع، اتخاذ تصمیمات صحیح از جانب دولت‌ها و یا افزایش تعداد تولیدکنندگان و کارخانه‌های داخلی می‌تواند در درازمدت این عامل را کنترل کرده و ثباتی نسبی را برای بازار آهن به ارمغان آورد.
تأثیر سیاست
سیاست به دو شکل سیاست‌های اقتصادی و سیاسی داخلی و نیز سیاست‌های خارجی بر قیمت آهن آلات تاثیرگذار است. سیاست داخلی در قالب بودجه‌های اقتصادی، راهکارها و تصمیمات به سبب کنترل تورم و نیز بهبود زیرساخت‌های تولید بر رفتار بازار آهن تأثیر می‌گذارد. سیاست‌های خارجی نیز مانند برخی تحریم‌های اقتصادی، وقوع تنش‌های نظامی بین کشورها و یا همکاری‌های چندجانبه بین چند قدرت اقتصادی در زمینه آهن و فولاد می‌تواند بر روند نوسانات قیمتی این بازار بسیار اثر بگذارد.
اثر نرخ ارز و دلار بر نوسان قیمت آهن
ایران به سبب مصرف‌کننده بودن در زمینه برخی تجهیزات اصلی صنعتی، نیازمند واردکردن این تجهیزات و ابزار از سایر کشورها آن‌هم به نرخ دلار است. برای فولادسازی و تولید مقاطع فولادی نیز این امر وجود داشته و بسیاری از امکانات کارخانه‌های ایرانی از خارج از کشور وارد می‌شوند و درصورتی‌که برخی از این قطعات دچار عیب شوند، تا واردکردن آن ممکن است ضررهای زیادی متحمل شرکت‌های داخلی شود. ضمن اینکه برخی مواد اولیه نیز همچنان به کشور وارد شده و این واردات نیز به نرخ ارز وابسته هستند. بنابراین نرخ ارز یک فاکتور بسیار حیاتی در کل صنعت کشور و به‌خصوص بازار آهن است.
نقش تعطیلات
هر کشوری کم‌وبیش یک سری تعطیلات رسمی را دارا است اما آنچه در اینجا موردبحث است، تعطیلات به‌یک‌باره کارخانه‌ها و شرکت‌های تولیدی است. این تعطیلی‌ها می‌تواند دلایلی ازجمله کاهش فروش و درآمد حاصل از تولیدات، تعدیل نیرو به دلیل بدهی‌ها و یا یک سری عوامل طبیعی مانند تعطیلی‌های گسترده ناشی از ویروس کرونا و اتفاقاتی ازاین‌دست داشته باشد. با تعطیل شدن صنایع و خارج شدن آن‌ها از چرخه تولید، جای خالی آن‌ها در زمینه عرضه محصولات خالی مانده و چنانچه محصول مربوطه پر متقاضی نیز باشد، منجر به افزایش قیمت شده که تولید آهن آلات نیز مشابه با آن است.
اثر تغییرات آب و هوایی
در برخی از ماه‌های سال به سبب محدودیت در مصرف انرژی، دولت تصمیماتی را در راستای صرفه‌جویی در مصرف سوخت و یا آب، برق و گاز اتخاذ می‌کند. این امر به‌خصوص در فصل تابستان بیشتر نمایان شده به‌طوری‌که در تابستان 1400 شاهد قطعی گسترده برق در سراسر کشور بودیم که به سبب آن بسیاری از کارخانه‌ها نیز نتوانستند آن‌طور که باید، تولیدات خود را انجام دهند. همچنین، نباید تأثیر کمبود آب بر صنایع کشور را فراموش کرد و در برخی مناطق به سبب سیاست‌های صرفه‌جویی در آب، استفاده از این مایه حیات‌بخش با محدودیت‌هایی همراه است.
لازم به ذکر است که آب به‌عنوان اصلی‌ترین عامل در خنک‌سازی آهن اسفنجی در فرآیند تولید فولاد مطرح است. همچنین، در فصل‌های سرد سال و با کم رونق شدن ساخت‌وسازها، شاهد افت قیمت محصولات فولادی هستیم. بنابراین شرایط آب و هوایی می‌تواند در تعطیل شدن و یا کاهش تولید یک شرکت نقش بسزایی داشته باشد.
نقش واردات در نوسانات قیمت آهن
واردات برخی مواد اولیه مصرفی در صنایع فولادسازی با نرخ دلار بوده و بنابراین، تغییرات نرخ دلار و ارز تأثیر مستقیمی بر نوسانات قیمت محصولات نهایی شامل میلگرد، تیرآهن، ورق و غیره خواهد داشت. ضمن اینکه، کاهش میزان تعرفه واردات شمش فولادی از 15 به 5 درصد هم نتوانسته تا تأثیر چشمگیری بر کاهش قیمت‌ها داشته باشد. چراکه قیمت آهن در بازارهای جهانی بالاتر بوده و افزایش نرخ ارز و نیز ظرفیت تولید مازاد نسبت به تقاضای داخلی هم در رقم خوردن این نتیجه دخیل هستند.
قیمت ضایعات آهنی
ضایعات آهنی که قابلیت بازیافت دارند، به‌عنوان بخش مهمی از مواد اولیه به‌منظور تولید شمش و مقاطع فولادی مورداستفاده قرار می‌گیرند و در نتیجه، نوسانات قیمت قراضه و ضایعات آهن بر قیمت تمام‌شده مقاطع فولادی اثرگذار است. چراکه شمش و اسلب جزو محصولات اولیه‌ای هستند که به شکل‌های میلگرد، تیرآهن، ورق، نبشی، ناودانی و... درمی‌آیند.
تأثیر قیمت مواد اولیه
مواد اولیه برای تولید آهن آلات در درجه اول سنگ آهن و سپس عناصری چون نیکل و کروم هستند. این مواد در کنار قراضه‌های بازگشتی، تأثیر مهمی در قیمت نهایی محصولات فولادی داشته به‌گونه‌ای که اگر واردات این مواد با مشکل مواجه شود، قیمت آهن آلات بسیار افزایش خواهد یافت. قیمت مواد اولیه مهم‌ترین عامل نوسان قیمت آهن آلات است که به‌طور مستقیم بر تولیدات تاثیرگذار است.
اثر بورس کالا
بورس کالا به‌عنوان یک عامل بسیار تاثیرگذار در رقم خوردن نوسانات قیمتی و یا ثبات قیمت‌ها مطرح است. حجم عظیمی از معاملات آهن آلات همه‌روزه در این بستر انجام شده که در آن، سطح طبیعی قیمت سهام شرکت‌های فعال در بخش صنعت آهن و فولاد تعیین می‌شود. عملکرد هریک از این صنایع وابسته به بازار آهن در بورس کالا به‌عنوان شاخصی منحصربه‌فرد قابل‌بررسی بوده که این عملکرد بر نوسان قیمت مقاطع فولادی بی‌تأثیر نخواهد بود.
نقش نیاز صنایع وابسته
کارایی و عملکرد برخی صنایع به‌طور مستقیم وابسته به محصولات فولادی بوده که دراین‌بین به صنایع خودروسازی، کشتی‌سازی، قطعه‌سازی و نیروگاه‌ها و صنایع پتروشیمی اشاره کرد. افزایش کارایی این صنایع، تقاضای بیشتر برای آهن آلات را به دنبال خواهد داشت که این امر سبب افزایش قیمت مقاطع فولادی می‌شود.
نوسانات قیمت میلگرد
شاید بتوان گفت میلگردها پرمصرف‌ترین مقاطع فولادی هستند که به‌طور گسترده در کاربردهایی نظیر ساخت ستون، آرماتوربندی و ساخت بتن مسلح به کار برده می‌شوند. بنابراین، قیمت لحظه‌ای این محصولات پرکاربرد نقش پررنگی در بازار آهن آلات داشته و اندکی نوسان در قیمت انواع میلگرد ها، می‌تواند ساخت‌وساز و پروژه‌های عمرانی را تحت تأثیر قرار داده و روند پیشرفت و تکمیل آن‌ها را با کندی مواجه سازد. همان‌طور که پیش‌تر ذکر شد، عوامل فراوانی بر روی نوسان قیمت مقاطع فولادی اثرگذار هستند. میلگرد نیز از این قاعده مستثنا نبوده و بنابراین لازم است تا به‌منظور خریدوفروش این محصول مهم، از روند تغییرات قیمت آن مطلع باشیم که این امر نیازمند شناخت مناسب از عوامل مؤثر بر قیمت میلگردها است.
عوامل تاثیرگذار بر نوسانات قیمت میلگرد
نوسانات قیمتی میلگردها دلایل مختلفی داشته که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
مواد اولیه
قیمت مواد به‌عنوان مهم‌ترین عامل مؤثر بر نوسان قیمت میلگردها مطرح است که به‌طور مستقیم بر قیمت آن اثر دارد. این مواد اولیه در ساخت میلگردهای فولادی موادی از قبیل سنگ‌آهن، قراضه و ضایعات آهنی و نیز عناصر آلیاژی همچون کرون و نیکل را شامل می‌شوند. هرچه ارزش این مواد اولیه افزایش یابد، متناسب با آن نیز قیمت مقاطع فولادی و به‌خصوص میلگردها افزایش می‌یابد.
حمل و نقل
حمل‌ونقل میلگردها به این دلیل در تعیین قیمت آن‌ها دارای اهمیت بوده که این محصولات در تناژ و تعداد بالا خریداری می‌شوند. بنابراین نیاز به حمل مناسب و ایمن آن‌ها به محل ساخت‌وساز است. این نوع حمل‌ونقل، حمل‌ونقلی داخلی و از کارخانه‌های داخل کشور به محل پروژه است. اما چنانچه قرار باشد میلگردهای مدنظر از خارج از کشور وارد شوند، نیاز به حمل آن‌ها با کشتی است که هزینه‌های متناسب با خود را در پی خواهد داشت و ممکن است هزینه این حمل‌ونقل نیز به دلار محاسبه شود و این امر به‌خودی‌خود بر قیمت تمام‌شده میلگرد خریداری‌شده اثر خواهد گذاشت.
عرضه و تقاضا
همانند هر محصول دیگری، عرضه و تقاضا برای میلگردها نیز یک فاکتور مهم در تعیین قیمت آن‌ها است. از طرفی، تقاضای همیشگی و بالای این محصول سبب شده تا میلگردها پرفروش‌ترین مقاطع فولادی باشند و بنابراین اگر عرضه آن‌ها به هر دلیلی محدود شود، قیمت آن‌ها بسیار افزایش خواهد یافت.
نوسانات قیمت دلار و ارز در کشور
امروزه کمتر کالایی را می‌توان یافت که از قیمت دلار و ارز تأثیرپذیر نباشد. نوسانات قیمت ارز، نوسان قیمت میلگرد و دیگر آهن آلات را در پی خواهد داشت و این عامل نقش بسزایی در تعیین قیمت لحظه‌ای و به‌روز میلگردها دارد. این عامل همچنین می‌تواند خود را به شکل تاثیرات روانی ناشی از افزایش و یا کاهش قیمت ارز بر قیمت میلگرد نشان دهد.
افزایش قیمت محصولات فولادی در سطح جهانی
برخی از کشورهای جهان نظیر استرالیا، چین، برزیل و... جزو تولیدکنندگان اصلی فولاد در جهان هستند و بنابراین سیاست‌های این کشورها در تعیین قیمت مواد اولیه و نیز افزایش و یا کاهش قیمت محصولات فولادی نقشی حیاتی دارد. ضمن اینکه، برخی عوامل دیگر نظیر قیمت ارز، قیمت نفت و عواملی این‌چنینی نیز در همین راستا عمل کرده و منجر به نوسان قیمت آهن آلات در سطح جهانی می‌شوند.
صنایع وابسته
از صنایعی که میلگرد در کارایی و عملکرد آن‌ها تأثیر می‌گذارند، تحت عنوان صنایع وابسته به این محصول یاد شده و بنابراین نوسان قیمت میلگرد و در مقابل تقاضای این صنایع برای این محصول، نقش مهمی در افزایش و کاهش قیمت میلگردها دارد.
عوامل تاثیرگذار بر قیمت تیرآهن
تیرآهن یا هاش یکی از آهن آلات مهم به‌خصوص در صنایع ساخت‌وساز هستند. از این مقاطع فولادی به‌عنوان تیر، ستون، تکیه‌گاه و... استفاده می‌شود و نقش مهمی در انتقال و تحمل بار در سازه‌های فولادی ایفا می‌کنند. بنابراین همانند میلگرد، تیرآهن نیز یک مقطع فولادی پرکاربرد بوده که قیمت آن می‌تواند بر قیمت تمام‌شده مسکن، برخی ماشین‌آلات و نیز پروژه‌های عمرانی دیگر بسیار تاثیرگذار باشد. قیمت ارز، قیمت تیرآهن در بازارهای جهانی و بورس کالا، قیمت نفت، حمل‌ونقل و سایر عوامل در نوسان قیمت روز تیرآهن نقشی اساسی دارند.
عوامل تاثیرگذار بر قیمت لوله
لوله‌های فولادی و به‌خصوص لوله‌های فولادی ضد زنگ به‌طور گسترده در صنایع پتروشیمی، انتقال نفت و گاز و نیز آب‌رسانی مورداستفاده قرار می‌گیرند. بنابراین این مقاطع فولادی نقش مهمی در صنایع حیاتی کشور داشته و بنابراین در تناژ بالایی مورد معامله قرار می‌گیرد. درنتیجه قیمت و نوسان لوله‌های فولادی در تعیین بودجه‌های عمرانی و نیز قیمت تمام‌شده یک سازه مهندسی بسیار دخیل و تاثیرگذار است. عواملی همچون قیمت مواد و محصولات اولیه، نرخ حمل‌ونقل، قیمت ارز و دلار، قیمت نفت، پروژه‌های عمرانی بزرگ در دست ساخت در کشور و نیز قیمت لوله در بورس کالا و بازارهای جهانی از عوامل تعیین‌کننده قیمت لوله فولادی هستند.
جمع بندی
نوسانات قیمت آهن آلات به دلیل خریدوفروش و نیز سرمایه‌گذاری افراد در این بخش‌ها از اهمیت بسزایی برخوردار است. کنترل این نوسانات در ایجاد یک بستر پایدار در این زمینه به‌منظور جلوگیری از ضرر و زیان‌های احتمالی لازم و ضروری است. مهم‌ترین عوامل مؤثر و قابل‌کنترل بر نوسان قیمت آهن شامل قیمت نفت، نرخ ارز، عرضه و تقاضا، تورم و غیره هستند.