بازگشت آرامش به بازار آهن پس از جهش نرخ دلار
دسترسی سریع به محتوای مقاله
در هفتههای اخیر، بازار آهنآلات ایران پس از تجربهی نوسانات شدید نرخ ارز و جهش دلار تا محدوده ۱۱۶ هزار تومان، وارد مرحلهای از ثبات نسبی شده است. این دوره که پس از کاهش نرخ ارز به حدود ۱۰۶ هزار تومان آغاز شد، باعث آرامتر شدن معاملات و کاهش رفتارهای هیجانی در بازار فولاد شد؛ اما سؤال اصلی این است که آیا این ثبات واقعی و پایدار است یا تنها یک وقفه موقت در مسیر نوسانهای پرقدرت بازار؟
نوسانات ارزی و اثرات آن بر قیمت آهنآلات
در نیمه دوم سال ۱۴۰۴، فعال شدن مکانیسم ماشه از سوی غرب علیه ایران، بار دیگر اقتصاد کشور را وارد شوک کرد. این اقدام موجب افزایش انتظارات تورمی و هجوم سرمایهها به بازار ارز شد. درنتیجه، نرخ دلار آزاد در مدت کوتاهی تا سطح ۱۱۶ هزار تومان هم رشد کرد. رکوردی که بلافاصله تأثیر خود را بر قیمت فولاد، بیلت، میلگرد و تیرآهن گذاشت.
افزایش هزینههای انرژی، حملونقل و مواد اولیه باعث شد تولیدکنندگان فولاد داخلی با رشد هزینه تمامشده مواجه شوند. درنتیجه، حتی در شرایط کاهش تقاضا، قیمت آهنآلات بهصورت جهشی افزایش یافت و بازار به رکود تورمی فرو رفت.
اما در هفتههای بعد، با مداخلهی سیاستگذاران اقتصادی و تزریق ارز به بازار، فعلاً روند معکوسی آغاز شد و دلار به کانال ۱۰۶ هزار تومان بازگشت. این تغییر، نخستین نشانههای بازگشت ثبات نسبی را به بازار آهنآلات ارسال کرد.
سیاستهای دولت برای کنترل نرخ ارز
پس از جهش ارزی، دولت با تشدید سیاستهای انقباضی و مدیریت نقدینگی از جهش بیشتر دلار جلوگیری کرد. مهمترین اقدامات عبارت بودند از:
- محدودیت برداشتهای کلان ریالی برای جلوگیری از سفتهبازی
- الزام صادرکنندگان به بازگشت ارز به سامانه نیما
- افزایش عرضه ارز در بازار ثانویه
- مدیریت نرخ سود بانکی برای جذب نقدینگی سرگردان
این سیاستها توانستند روند صعودی نرخ ارز را مهار کنند و زمینهساز کاهش محدود اما مؤثر قیمت دلار شوند. با اینحال، کارشناسان معتقدند این ثبات تا زمانی ادامه دارد که دولت از چاپ پول بیرویه و تزریق نقدینگی جدید خودداری کند.
واکنش بازار آهن به افت نرخ دلار
با کاهش نرخ ارز از ۱۱۶ به محدوده ۱۰۶ هزار تومان، بازار آهنآلات نیز به مرور در دو هفته واکنش نشان داد. هرچند قیمت آهن آلات بهصورت محسوسی کاهش نیافتند، اما شتاب افزایش نرخها متوقف شد. در این مقطع، فعالان بازار که پیشتر با ترس از افزایش بیشتر دلار اقدام به خریدهای سنگین کرده بودند، حالا رویکرد محتاطتری اتخاذ کردند.
مهمترین نتایج ثبات نسبی در بازار آهن:
- کاهش تقاضای هیجانی و بازگشت رفتار منطقی به معاملات
- افزایش شفافیت قیمتها در بازار مقاطع فولادی مانند تیر و ورق
- بهبود جریان نقدینگی تولیدکنندگان و کاهش رکود معاملاتی
- توقف رشد مصنوعی قیمتها در بازار آزاد آهن
این عوامل در مجموع باعث شد بازار فولاد ایران، پس از چند هفته التهاب ارزی، به مرحلهای از آرامش نسبی برسد.
تحلیل نمودار نرخ دلار
در ادامه نمودار قیمت دلار در دو سال اخیر را مشاهده میکنید. در این نمودار مشاهده میشود که نرخ دلار در یک کانال دوساله در حال نوسان است. همانطور که در این نمودار مشاهده میکنید کف قیمتی 106 هزار تومان و 96 هزار تومان برای قیمت دلار وجود دارد.
چرا ثبات فعلی شکننده است؟
هرچند بازار آهن در ظاهر به آرامش رسیده، اما عوامل متعددی وجود دارد که میتواند دوباره این تعادل را برهم بزند. ازجمله:
- تداوم تحریمها و فشار خارجی پس از فعال شدن مکانیسم ماشه
- ریسک سیاسی ناشی از تنشهای منطقهای
- افزایش تورم داخلی و هزینههای تولید
- احتمال کاهش عرضه ارز توسط دولت در ماههای آینده
- قطع گاز فولادیها با سرد شدن هوا و احتمال کاهش تولید
درواقع، ثبات نرخ ارز بیشتر حاصل کنترلهای مقطعی و دستوری است تا اصلاح ساختاری اقتصاد. به همین دلیل، فعالان بازار آهن و فولاد همچنان با احتیاط عمل میکنند و از خرید و فروشهای پرحجم خودداری دارند.
پیامدهای اقتصادی ثبات نسبی بر بازار آهن
در دوره ثبات نسبی، واحدهای تولیدی بزرگ مانند فولاد مبارکه، ذوبآهن اصفهان، فولاد خوزستان و فولاد خراسان توانستهاند برنامهریزی دقیقتری برای عرضه و صادرات داشته باشند. ثبات نسبی نرخ ارز باعث میشود برآورد هزینهها و قیمت فروش در بازارهای داخلی و صادراتی آسانتر شود.
بااینحال، کارخانههای کوچکتر که وابستگی بالایی به مواد اولیه وارداتی دارند، همچنان از نوسان دلار و تورم پنهان آسیب میبینند. هزینه خرید فروآلیاژها، قطعات یدکی و حملونقل برای این تولیدکنندگان هنوز بالا است و مانع از کاهش محسوس قیمت تمامشده آهن آلات میشود.
ثبات نسبی؛ فرصت یا آرامش قبل از طوفان؟
کارشناسان بازار آهن معتقدند این ثبات میتواند دو پیامد متفاوت داشته باشد:
- اگر دولت در مسیر اصلاح مالی و کنترل نقدینگی حرکت کند، ثبات میتواند پایدار شده و بازار فولاد به رونق تدریجی بازگردد که احتمال این مورد بسیار پایین است.
- اما اگر مجدداً با چاپ پول برای کنترل نرخ ارز یا تأمین کسری بودجه روبهرو شویم که احتمال این مورد بسیار بالاست باید گفت این آرامش کوتاهمدت بهسرعت به نوسان و تورم جدید تبدیل خواهد شد.
در واقع، بازار آهن اکنون در مرز رکود و ثبات قرار دارد؛ هر اتفاقی میتواند به سرعت بازار آهن را به سمت رکود عمیقتر یا جهش قیمتی جدید سوق دهد.
سخن پایانی؛ چشمانداز آینده بازار آهن
بازار آهنآلات ایران پس از تجربهی نوسانات ارزی شدید و رشد نرخ دلار تا ۱۱۶ هزار تومان، با عقبنشینی نرخ ارز به محدوده ۱۰۶ هزار تومان، وارد مرحلهای از ثبات نسبی شده است. این ثبات به کاهش رفتارهای هیجانی، افزایش اطمینان در معاملات و بهبود نسبی در شرایط تولید منجر شده است.
با اینحال، پایداری این ثبات وابسته به سیاستهای دولت در حوزه ارز، کنترل تورم و مدیریت نقدینگی است. در غیر این صورت، هر تنش سیاسی یا تصمیم اقتصادی ناپایدار میتواند مجدداً این تعادل را برهم بزند.
اگر دولت بتواند بین ثبات ارزی و رونق تولید فولاد توازن برقرار کند، میتوان انتظار داشت که بازار آهن در نیمه نخست سال آینده با رشد ملایم و منطقی ادامه یابد. در غیر اینصورت، ثبات فعلی تنها آرامش قبل از طوفان خواهد بود.
